The Comparison of the Health Tourism Potentials of Metropolitan Cities in Turkey Using CRITIC and WASPAS Methods

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 147 - 174, 30.12.2022

Muhammed Çubuk

https://doi.org/10.33399/biibfad.1139104

Cited By: 1

Öz

Diversification of incomes is an important element in economic and social development efforts. Health tourism, which has an important place in this diversity, has started to be discussed more, especially after the COVID-19 pandemic. Therefore, it has become a necessity for countries to develop diversity in alternative tourism services. In this context, in this study, which focuses on comparing the health tourism potentials of metropolitan cities in Turkey, comparison criteria were determined, and the weighting of these criteria was made with CRITIC, one of the multi-criteria decision-making methods. Thirty metropolitan cities were ranked by WASPAS method using these weights and criterion values. According to the ranking results, Istanbul, Antalya, Ankara, Izmir and Adana took the first five places. Hatay, Mersin, Mardin, Sakarya and Şanlıurfa took the last place. According to these results, strategic suggestions that are considered to contribute to regional and national competitiveness in the field of medical health tourism are also included.

Anahtar Kelimeler

Health tourism, Metropolitan, CRITIC, WASPAS.

Türkiye’de Büyükşehirlerin Sağlık Turizmi Potansiyellerinin CRITIC ve WASPAS Yöntemleri ile Karşılaştırılması

Öz

Ekonomik ve sosyal kalkınma çabalarında gelirlerin çeşitlendirilmesi önemli bir unsurdur. Bu çeşitlilikte önemli bir konumda olan sağlık turizmi, özellikle COVID-19 pandemisinin ardından, daha fazla tartışılmaya başlanmıştır. Bu sebeple ülkelerin alternatif turizm hizmetlerinde çeşitlilik geliştirmeleri de bu doğrultuda zorunluluk haline gelmiştir. Bu kapsamda, Türkiye’de büyükşehirlerin sağlık turizmi potansiyellerini karşılaştırmaya odaklanan bu çalışmada karşılaştırma kriterleri belirlenmiş ve bu kriterlerin ağırlıklandırılması çok kriterli karar verme yöntemlerinden CRITIC ile yapılmıştır. Elde edilen bu ağırlıklar ve kriter değerleri kullanılarak, 30 büyükşehir WASPAS yöntemi ile sıralanmıştır. Sıralama sonuçlarına göre İstanbul, Antalya, Ankara, İzmir ve Adana ilk beş sırada yer almıştır. Son sıralarda ise Hatay, Mersin, Mardin, Sakarya ve Şanlıurfa yer almıştır. Bu sonuçlara göre sağlık turizmi alanında bölgesel ve ulusal ölçekte rekabetçiliğe katkı sağlayacağı değerlendirilen stratejik önerilere de yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık turizmi, Büyükşehir, CRITIC, WASPAS.

Kaynakça

• Acar, N., ve Turan, A. (2016). Sağlık çalışanlarının sağlık turizmi farkındalığı üzerine bir araştırma: Ahi Evran Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi çalışanları örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(1), 17-36.
• Adalı, E. A. ve Işık, A. T. (2017). Bir tedarikçi seçim problemi için SWARA ve WASPAS yöntemlerine dayanan karar verme yaklaşımı. International Review of Economics and Management, 5(4), 56-77.
• Akat, Ö. (2008). Pazarlama Ağırlıklı Turizm İşletmeciliği. Ekin Kitabevi.
• Akçakanat, Ö., Eren, H., Aksoy, E., ve Ömürbek, V. (2017). Bankacılık sektöründe ENTROPI ve WASPAS yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 285-300.
• Aydın, G. Z. (2021). CRITIC ve TOPSIS yöntemleriyle türkiye’de bölgesel sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 7(2), 412-433.
• Aydın, O. (2012). Türkiye'de alternatif bir turizm; sağlık turizmi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (2), 91-96.
• Bayin, G. (2015). Türkiye'de sağlık turizmi alanında yapılan lisansüstü tezlerin içerik değerlendirmesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2015(1), 49-55.
• Can, G. F., Atalay, K. D. ve Eraslan, E. (2018). HTEA temelli CRITIC yöntemi ile bir devlet hastanesinde risk değerlendirme uygulaması. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6, 176-187.
• Chakraborty, S., ve Zavadskas, E. K. (2014). Applications of WASPAS method in manufacturing decision making. Informatica, 25(1), 1-20.
• Çakır, E., ve Taş, M. A. (2021). Dairesel sezgisel bulanık çok kriterli karar verme metodolojisi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (28), 900-905.
• Dalkıran, G. B. (2017). Bir sağlık turizmi destinasyonu olarak Trakya bölgesi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6(4), 162-178.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., ve Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems: the critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
• Dinçer, M. Z. (1993). Turizm Ekonomisi ve Türkiye Ekonomisinde Turizm. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Edinsel, S., ve Adıgüzel, O. (2014). Türkiye’nin sağlık turizmi açısından son beş yıldaki dünya ülkeleri içindeki konumu ve gelişmeleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 167-190.
• Gezen, A. (2019). Türkiye’de faaliyet gösteren katılım bankalarının entropi ve WASPAS yöntemleri ile performans analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (84), 213-232.
• İçöz, O. (2009). Sağlık turizmi kapsamında medikal (tıbbi) turizm ve türkiye'nin olanakları. Journal of Yasar University, 4(14).
• Jahan, A., Mustapha, F., Sapuan, S. M., Ismail, M. Y., ve Bahraminasab, M. (2012). A framework for weighting of criteria in ranking stage of material selection process. The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 58(1), 411-420.
• Karaca, C., ve Ulutaş, A. (2018). Entropi ve Waspas yöntemleri kullanılarak Türkiye için uygun yenilenebilir enerji kaynağının seçimi. Ege Academic Review, 18(3), 483-494.
• Kılıcı, L., Özdağoğlu, A., & Güler, M. E. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleri ile termal turizmde hizmet kalitesi boyutlarının ve otel alternatiflerinin önceliklendirilmesi. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 15(57), 143-159.
• Koç, E. (2019). Uluslararası tedarikçi seçim probleminde bulanık dematel yönteminin kullanımı. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 339-356.
• Lashgari, S., Antuchevičienė, J., Delavari, A. ve Kheirkhah, O. (2014). Using QSPM and WASPAS methods for determining outsourcing strategies. Journal of Business Economics and Management, 15(4): 729-743.
• Özsarı, S. H., ve Karatana, Ö. (2013). Sağlık turizmi açısından Türkiye'nin durumu. Journal of Kartal Training & Research Hospital/Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi, 24(2).
• Pekkaya, M. ve Dökmen, G. (2019). OECD ülkeleri kamu sağlık harcamalarının ÇKKV yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(4), 923-950.
• Sağlık Turizm Derneği ve Sağlık Vakfı. (2010). Dünyada ve Türkiye’de Sağlık Turizmi 2010 Durum Tespit Raporu ve Çözüm Önerileri. [URL: https://docplayer.biz.tr/555483-Durum-tespit-raporu-ve-cozum-onerileri.html].
• Saygın, Z. Ö., ve Kundakcı, N. (2020). Sağlık göstergeleri açısından oecd ülkelerinin EDAS ve ARAS yöntemleri ile değerlendirilmesi. Alanya Akademik Bakış, 4(3), 911-938.
• Zavadskas, E. K., Turskis, Z., Antucheviciene, J. ve Zakarevicius, A. (2012). Optimization of weighted aggregated sum product assessment. Elektronika ir elektrotechnika, 122(6):3- 6.