Öğretmen Desteğinin Risk Grubundaki Öğrencilerin Davranışlarına Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 59 - 71, 30.06.2019

Özge Karadeniz

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmenlerin risk altındaki öğrencilere sağladıkları sosyal desteğin öğrencilerin okul başarısı, devamsızlık ve davranış problemleri üzerine etkilerini araştırmaktır. Nicel araştırma deseninin kullanıldığı bu çalışma Kocaeli ilindeki bir devlet ortaokulunda riskli davranışlar sergilediği öngörülen 11-15 yaş arasındaki 33 öğrenci ve bu öğrencilerin öğretmenleriyle gerçekleştirilmiştir. Öğretmenlerin çalışmaya katılan öğrencilere sağladığı sosyal destek ev ziyaretleri, öğrenciler ile birebir görüşmeleri, öğrencilerin çeşitli okul içi etkinliklere dâhil edilmesi ve arkadaş gruplarına girmelerine yardımcı olmaları gibi faaliyetleri kapsamaktadır. Veri toplama araçları olarak öğrenci davranış değerlendirme formu, öğrenci not ve devamsızlık takip formu kullanılmış ve bu araçlardan elde edilen veriler bağımlı grup t-testi uygulanarak analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları; öğretmenlerce sağlanan sosyal desteğin öğrencilerin devamsızlıklarının azalmasında, davranışlarının düzelmesinde ve akademik başarılarının artmasında olumlu etkilerinin olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Risk grubundaki öğrenciler, öğretmen desteği, davranış değişiklikleri, devamsızlık, okul başarısı

The Effects of Teacher’s Support on Behavior of the Students in Risk Group

Öz

The aim of this study is to investigate the effects of social support provided by teachers on students’ school success, attendance and behavioral problems. This study, in which a quantitative research design was used, was carried out with 33 students aged 11-15 years and teachers of these students who are thought to exhibit risky behaviors in a public secondary school in Kocaeli. The social support provided by the teachers to the students involved in the study includes activities such as home visits, face to face interviews with students, incorporating students into various school activities and helping them to be accepted by other social groups. The student-behavior observation form and the student follow-up form which involves grades and attendance were used as data collection tools and the data obtained from these tools were analyzed by applying dependent group t-test. The findings of the study showed that social support provided by the teachers had positive effects on students’ behaviors, attendance and school successs.

Anahtar Kelimeler

Students in the risk group, teacher support, behavioral changes, attendance, school success

Kaynakça

• Akeren, İ. (2017). “Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Sosyal Destek ve Güvengenlik İle Psikolojik Yardım İhtiyacının İncelenmesi.” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Erzurum-Türkiye.
• Arslan, S., Akın, A. (2014). “Öğrenci Akademik Destek Ölçeği Türkçe Formu: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.” Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3).
• Barr, R. D., Parrett, W. H. (1997). “Reading/Alternative Schools: Keys to Safer Communities”. National School Safety Center News Journal, Spring: 20-24.
• Branden, N. (2002). Kadının Özgüveni. H. B. Çelik (Çev.): Sistem Yayıncılık. İstanbul-Türkiye.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri: Pegem Akademi. Ankara-Türkiye.
• Carlos, P., Pastor, M. (2000). “The Primary School Dropout in Spain: the Influence of Family Background and Labor Market Conditions”. Education Economics, 8(2): 157-161.
• Cobb, S. (1976). “Social Support as a Moderator of Life Stres”. Psychosom Med, 38: 300-314.
• Cohen, S., Wills, T. A. (1985). “Stress, Social Support, and the Buffering Hypothesis”. Psychological Bulletin, 98(2): 310.
• Çınkır, Ş. (2004). “Okulda Etkili Öğretmen Öğrenci İlişkisinin Yöntemi”. Milli Eğitim Dergisi, 161.
• Demaray, M. K., Malecki, C. (2002). “The Relationship Between Perceived Social Support and Maladjustment for Students At Risk”. Psychology İn The Schools, 39(3): 305-316.
• Durmuş, A. (2006). Çocukta Özgüven Gelişimi: Nesil Matbaacılık. İstanbul-Türkiye.
• Dülger, Ö. (2009). “Ergenlerde Algılanan Sosyal Destek ile Karar Verme Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul-Türkiye.
• Eisenberg, S., Patterson, L. E. (1979). “Helping Client With Special Concern”. Chicago: Rand Me Nally College Publishing Company.
• Ergen, D. (2010). “İlköğretim Düzeyinde Eşlikli Çalmaya Dayanıklı Keman Eğitiminin Entonasyon, Özgüven ve Tutum Üzerindeki Etkisi”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İzmir-Türkiye.
• Gençtanırım, D., Ergene, T. (2014). “Riskli Davranışlar Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları”. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 25(1): 125-138.
• Gençtanırım Kurt, D., Ergene, T. (2017). “Türk Ergenlerde Riskli Davranışların Yordanması”. Eğitim ve Bilim, 42(189): 137-152.
• Gökler, I. (2007). “Çocuk Ve Ergenler İçin Sosyal Destek Değerlendirme Ölçeği Türkçe Formunun Uyarlama Çalışması: Faktör Yapısı, Geçerlik Ve Güvenirliği”. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 14(2): 90-99.
• Güney, M. A. (2017). “Ergenlerde Duygusal Özerklik, Sosyal Destek ve Öznel İyi Oluş Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya-Türkiye.
• Gür, S. (2012). “Özgüven Nedir?” http://www.turkpdr.com/makale/rehberlik-ve-psikolojik-danismanlik/ozguven-nedir-508.htm. Son Erişim Tarihi: 16.01.2019.
• Güvenç, H. (2015). “Öğretmen Güdüsel Desteği Ölçeği Geliştirme ve Uyarlama Çalışması”. Abant İzzet Baysal Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1): 129-145.
• İpek, C., Terzi, A. R. (2010). “İlk ve Ortaöğretim Kurumlarında Öğretmen-Öğrenci İlişkilerinin Öğretmen Görüşlerine Göre Belirlenmesi: Van İli Örneği”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(3): 433-456.
• Kaplan, H. B., Johnson, R. J., Bailey, C. A. (1987). “Deviant Peers and Deviant Behavior: Further Elaboration of a Model”. Social Psychology Quarterly, 50(3): 277-284.
• Kepenekçi, Y., Özcan, A. Y. (2002). “Okullarda Çocuk Suçluluğunun Önlenmesi”. Ulusal Çocuk ve Suç: Nedenler ve Önleme Çalışmaları Sempozyumu-I: 255-277, Ankara-Türkiye: UNICEF.
• Kızıldağ, S. (2009). “Akademik Başarının Yordayıcısı Olarak Yalnızlık, Boyun Eğici Davranışlar ve Sosyal Destek”. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara-Türkiye.
• Korkut, F. (2004). Okul Temelli Önleyici Rehberlik ve Psikolojik Danışma: Anı Yayıncılık. Ankara-Türkiye.
• Kurdek, L., Fine, M., Sinclair, R. (1995). “School Adjustment in Sixth Graders: Parenting Transitions, Family Climate, and Peer Norm Effects”. Child Development, 66: 153.
• Kurtuldu, P. S. (2007). “İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Özgüven Düzeyleri ile Liderlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul-Türkiye.
• Langford, C. P. H., Bowsher, J., Maloney, J. P. (1997). “Social Support: a Conceptual Analysis”. J Adv Nurs, 25: 95-100.
• Lepore, S. J., Evans, G. W., Schneider, M. K. (1991). “Dynamic Role of Social Support in the Link Between Chronic Stres And Psychological Distress”. Journal of Personality And Social Psychology, 61: 899-909.
• Nalbant, A. (2010). “Çocuklarla Çalışan İnfaz ve Koruma Memurlarına Yönelik Hazırlanan Kişilerarası İlişkiler Psikoeğitim Programının Etkililiği”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara-Türkiye.
• Nalbant, A., Babaoğlan, E. (2016). “Risk Altındaki Öğrenciler: Yozgat Örneği”. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(3): 11-30.
• Nicpon, M., Huser, L., Blanks, E., Sollenberger, S., Befort, C., Kurpius, S. (2006). “The Relationship of Loneliness qnd Social Support with College Freshmen’s Academic Performance and Persistence”. J. Collage Student Retention, 8(3): 345-358.
• O’Connor, E., Mccartney, K. (2007). “Examining Teacher–Child Relationships and Achievement as Part of an Ecological Model of Development”. American Educational Research Journal, 44(2): 340-369.
• Özdemir, Ç. (2012). “Algılanan Öğretmen Kabul-Reddinin Bazı Değişkenler (Güvenli Bağlanma Düzeyleri, Cinsiyet ve Sosyo-Ekonomik Düzey) Açısından İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Özdemir Kurt, E. (2017). “Ortaokul Öğrencilerinin Sosyal Destek Algılarıyla İlgili Olarak Sınav Kaygısı ve Umutsuzluk Düzeylerinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul-Türkiye.
• Öztekin, Ö. (2013). “Lise Öğrencilerinin Devamsızlık Nedenlerinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir-Türkiye.
• Öztürk, M. (1997). “10-13 Yaşları Arasındaki Çocuklarda Umutsuzluk ve Yalnızlığın Bazı Değişkenlerle İlişkisinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi. Adana-Türkiye.
• Patterson, G. R., Debaryshe, B. D., Ramsey, E. (1989). “A Developmental Perspective on Antisocial Behavior”. American Psychologist, 2: 329-335.
• Rothman, H. R., Cosden, M. (1995). “The Relationship Between Self-Perception of a Learning Disability and Achievement, Self-Concept and Social Support”. Learning Disability Quarterly, 18(3): 203–212.
• Süpçeler, B. (2016). “Ergenlik Döneminde Algılanan Sosyal Destek ile Yaşam Doyumu ve Özgüven İlişkisi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Lefkoşa Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Lefkoşa-KKTC.
• Şencan, B. (2009). “Lise Öğrencilerinin Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyi ile Sosyal Yetkinlik Beklentisi Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana-Türkiye.
• Traş, Z., Arslan, E. (2011). “Ergenlerde Sosyal Yetkinliğin Algılanan Sosyal Destek Açısından İncelenmesi”. 11. PDR Kongresi Bildiriler Kitabı, İzmir-Türkiye.
• Turgut, Ö. (2015). “Ergenlerin Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin, Önemli Yaşam Olayları, Algılanan Sosyal Destek ve Okul Bağlılığı Açısından İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir-Türkiye.
• Uslu, F. (2012). “İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Okula Yönelik Aidiyeti: Öğretmen- Öğrenci İlişkisi, Akran İlişkisi ve Aile Katılımının Rolü”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Mersin-Türkiye.
• Ustabaş, S. (2011). “İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Saldırganlık ve Algılanan Sosyal Destek Düzeylerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara-Türkiye.
• Warr, M. 1993. “Parents/Peers, And Delinquency”. Social Forces, 72(1): 247-264.
• Wenz-Gross, M., Siperstein, G. N. (1997). “Importance of Social Support in the Adjustment of Children With Learning Problems”. Exceptional Children, 63(2): 183–193.
• Yıldırım, İ. (1998). “Akademik Başarı Düzeyleri Farklı Olan Lise Öğrencilerinin Bazı Değişkenlere Göre Sosyal Destek Düzeyleri”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(10): 33-45.
• Yıldırım, İ., Ergene, T. (2003). “Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarının Yordayıcısı Olarak Sınav Kaygısı, Boyun Eğici Davranışlar ve Sosyal Destek”. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25: 224-234.
• Yiğit, H. (2010). “Ergenlerin Benlik Saygılarının Yaşam Doyumu ve Bazı Özlük Nitelikleri Açısından İncelenmesi”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Konya-Türkiye.
• Yorğun, A. (2014). “Lise Öğrencilerinde Okul Terki Riskinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara-Türkiye.