Orman Köylülerinin Odun Dışı Orman Ürünlerini Kullanım Olanakları (Eğirdir Yöresi Örneği)

Yıl 2018, , 132 - 144, 31.12.2018

Ramazan Raimov Hüseyin Fakir

https://doi.org/10.30516/bilgesci.490659

Cited By: 5

Öz

Son yıllarda orman kaynaklarından üretilen odun hammaddesinin yanında odun dışı orman ürünlerine yönelik talep gittikçe artmaktadır. Bu talep artışı yalnız ticari kazançların değil; özellikle orman köylüleri başta olmak üzere yerel ihtiyaçların karşılanmasında da önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda gerek ülkemizde gerekse Eğirdir Yöresi’nde var olan odun dışı orman ürünleri potansiyelinin ve değerlendirme olanaklarının belirlenmesi ekonomik, sosyal ve çevresel yönden pek çok yarar sağlayacaktır. Eğirdir Yöresi’ndeki orman köylülerinin demografik ve sosyoekonomik yapısı, köylülerin Odun Dışı Bitkisel Ürünlerini tüketim amaçları, tüketim zamanı, tüketim sıklığı, temin şekilleri, tüketilen bitkisel ürünlerden görülen faydalar ve yan etkileri, tüketim alışkanlığının oluşumunda etkili olan faktörlere ilişkin değerlendirmeler bu tez çalışması ile ortaya konulmuştur. Çalışmada tüketici özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 25 sorudan oluşan bir anket formu kullanılmıştır. Çalışmada, 26 familyanın 44 cinsine ait toplam 53 odun dışı bitkisel orman ürünü değerlendirmeye alınmıştır. Bu bitki taksonlarının bilimsel adları, familyaları, odun dışı orman ürünü olarak kullanılan kısımları, yöresel kullanım alanları, endemik olanlarının belirlenmeleri ve yerel halka ve ekonomiye katkıları konularında bir veri tabanı oluşturulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre; Tüketiciler, genel sağlık, tedavi ve keyif amacıyla bu bitkileri kullanmaktadır,Tüketim biçimi büyük oranda infüzyon ve dekoksiyon şeklindedir. Alınacak dozaj ve yan etkiler konusunda önemli bir bilgi eksikliği bulunmaktadır. Doğadan toplanan bitkilerin, toplandığı haliyle tüketimi tercih edilmektedir. Tüketim alışkanlığının oluşmasında etkili olan faktörler arasında ilk sırada aile ve yakın çevrenin tavsiyeleri yer almaktadır. Bu açıdan tüketim alışkanlığının oluşmasında geleneksellik hâkimdir.  

Anahtar Kelimeler

Orman Köylüleri, Odun Dışı Orman Ürünleri, Eğirdir, Isparta

Usage Possibilities of Non-wood Forest Products of Forest Villagers (Eğirdir Province Case)

Öz

Recently, there has been increasing on demand for non-wood forest products. This demand increasing plays an important role in both commercial benefits and regional economic developments. For this reason, it is important to determine the availability and the usability of these non-wood products which are exist in Egirdir province for economic, social and environmental aspects.Demographic and socio-economic structure of forest villagers in Egirdir, consumption purposes of nonwood forest products of the peasants consumption time, frequency of consumption, supply forms, consumed seen from vegetable products, benefits, and side effects, evaluations of influential factors in the consumption habits were put forwarded by this thesis study. A questionnaire which consist 25 questions was used for determining to consumer features. In this study, 53 specimens belonging to 44 genera of 26 families were evaluated. In addition, a database includes scientific name, family, usable parts, usage of regional and determination of endemics, regional and national benefits were designed. According to the results of this research; the consumers use these plants for general health, therapy and for pleasure. Consuming type is as infusion and decoction on large scale and also there is a big deficiency by means of using dose and side effect. Consuming of native plants is preferred as in form naturally collected from nature. Among the factors that affect consumption behaviors, recommendations of family and relatives are first place. In this regard, traditionalism dominates the formation of consumption habits.

Anahtar Kelimeler

Forest Villagers, Non-Wood Forest Products, Eğirdir, Isparta

Kaynakça

• Alkan H., Tolunay A., Korkmaz, M., 2006. Isparta İlinde Kekik Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesine İlişkin Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi 1. Uluslararası Odun Dışı Orman ürünleri sempozyumu 1-4 Kasım 2006, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Bildiriler Kitabı, KTÜ Basım Evi, s. 34-41, Trabzon.
• Arslan, N., Baydar, H., Kızıl, S., Karık, Ü., Şekeroğlu, N., Gümüşçü, A., 2015. Tıbbi Aromatik Bitkiler Üretiminde Değişimler ve Yeni Arayışlar. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015. Bildiriler Kitabı-I, S:483-507. Davis, P.H. 1965-1985. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. I-IX Edinburgh Univ. Press, Edinburgh, England.
• Davis, P.H., Mill, R.R., Tan, K. 1988. Flora of Turkey and The East Aegean Islands, 10, Edinburgh University Press. Edinburgh.
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç, Z., Adıgüzel, N. 2000. Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı, Ankara (Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler), Red Data Book Of Turkish Plants (Pteridophyta And Spermatophyta), 246s, Ankara.
• Faydaoğlu, E., Sürücüoğlu,M.S., 2011. Geçmişden Günümüze Tıbbi ve aromatik Bitkilerin Kullanılması ve Ekonomik Önemi. Kastamonu Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, 11(1), 52-67.Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T., Baser, K.H.C. 2000. Flora of Turkey, 11, Edinburgh University Press. Edinburgh.Heywood, V.H., Tutin, G.T. 1964-1981. Flora Europaea. Cambridge Univ. Press, I-V, Cambridge, U.K.
• Karasar, N., 2005. Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın Dağıtım, ISBN 975-591-046-8, Ankara, 292 s.
• Koçyiğit, M., 2005. Yalova İlinde Etnobotanik Bir Araştırma, Yüksek lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Korkmaz, M., Fakir, H., Güller, B., 2011. Consumer preferences for medicinal and aromatic plant products: Surveys of urban consumer and sellers in Western Mediterrenean Region of Turkey. Journal of Medicinal Plants Research, 5(10), 2054-2063.