Postmodernizm, Tüketim, Popüler Kültür ve Medya

Yıl 2017, Sayı: 1, 32 - 50, 20.06.2017

Mustafa Hatipler

Öz

Postmodernizm, kapitalizmin arz yanlı politikalarının bir ürünü olarak ortaya çıktığı günden bu yana, tüketim ile ilgili olarak önemli aşamaların kaydedilmesine neden olmuştur.  Bu sayede hayatın öznesi olan insan; bu yerini hayatın nesnesi olmaya bırakmıştır. Gelinen nokta; tarım toplumu, sanayi toplumu ve bilgi toplumu üçlemesi yerini tüketim toplumuna bırakma noktasıdır. Tarihsel süreç incelendiğinde de görüleceği üzere, arz yanlı politikalar büyük bir bolluk ortaya koyarken aynı zamanda gelecek nesillerin kaynaklarının da yok edilmesi paradoksunu yaşamaktadır. Tüketimin ihtiyaçtan isteğe evrilmesi bu paradoksu beslemektedir.  Bu paradoksun baş mimarı şüphesiz kapitalizm ve onun öncü kuvveti postmodernizmdir. Postmodernizm tek başına bu işlevini yerine getirmemektedir. Postmodernizmin yanında popüler kültür ve medya da olağanüstü bir rol oynamakta ve bireyleri birer tüketici yaparken büyük kitleleri de tüketim toplumu haline dönüştürmektedir. Bütün bunların yanında özellikle yine Popüler kültür ve medya aracılığıyla her gün biraz daha fazla büyütülen ve güçlendirilen globalleşme jargonunu da unutmamak gerekir. Popüler kültür ve medya tüketimi günlük hayatın bir parçası hatta esası haline getirerek postmodernizme hayat verirken globalleşme de postmodernizmin gücünü bütün dünyaya hâkim kılmaya çalışmaktadır.  Buradaki ince ayrıntı; bu mekanizma sayesinde kapitalizmin temel unsuru olan üretilenlerin metaya dönüştürülmesi gerçeğinin kültür alanında da geçerli olmasıdır. Bir anlamda üretim ve kültür ürünü ekonomik gerçekliklerden arındırılmamakta ve ona eklemlenerek anlam kazanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Postmodernizm, Tüketim, Popüler Kültür, Medya

Kaynakça

• Adorno, Theodor (1998), Minima Moralia: Sakatlanmış Yaşamdan Yansımalar (Çeviri: Orhan Koçak ve Ahmet Doğukan), İstanbul: Metis.
• Aydoğan, Filiz (2000), Medya ve Serbest Zaman, İstanbul: Om. Azizağaoğlu, Arzu ve Remzi Altunışık (2012), “Postmodernizm, Sembolik Tüketim ve Marka”, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 4 (2). Baudrillard, Jean (1997), Tüketim Toplumu (Çeviri: Hazal Deliceçaylı ve Ferda Keskin), İstanbul: Ayrıntı.
• Baudrillard, Jean (1988), Selected Writings, (ed.) Mark Poster, Cambridge: Polity Press.
• Bauman, Zygmunt (1999), Çalısma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar (Çeviri: Ümit Ökten), İstanbul: Sarmal.
• Best, Steven ve Douglas Kellner (1998), Postmodern Teori (Çeviri:Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı.
• Bocok, Robert (2005), Tüketim (Çeviri: İrem Kutluk), Ankara: Dost. Demers, David (1999), Global Media Menace or Mesiah, New Jersey: Hampton Press Inc.
• Douglas Mary ve Baron Isherwood (1999), Tüketim Antropolojisi (Çeviri: E. A. Aytekin), Ankara: Dost
• Faurschou, Gail (1987), “Fashion and the Cultural Logic of Postmodernity”, Canadian Journal of Political and Social Theory, 11 (1-2).
• Featherstone, Mike (1996), Postmodernizm ve Tüketim Kültürü (Çeviri:Mehmet Küçük), İstanbul: Ayrıntı.
• Fırat, Ali Fuat, Nikhilesh Dholakia and Alladi Venkaesh (1995), “Marketing in a Postmodern World”, European Journal of Marketing, 29 (1).
• Fiske, John (1999), Popüler Kültürü Anlamak, Ankara: Ark.
• Gottidiener, M. (2000), “Approaches to Consumption: Classical and Contemporary Perspectives”, in (eds.) M. Gottidiener, J. Arditi, M. D. Bram-lett and K. A. Cerulo (2000), New Forms of Consumption: Consumers, Cultures and Commodification, England: Rauman and Littlefield.
• Illich, I. (1990), Tüketim Köleliği (Çeviri: M. Karaşahan), İstanbul: Pınar.
• Kahraman, H. Bülent (2002), “Postmodern Dönemde Gerçeğin Dönüşümü, Medya ve Popüler Kültür”, Postmodernite İle Modernite Arasında Türkiye, İstanbul.
• Lefebvre, H. (1998), Modern Dünyada Gündelik Hayat, İstanbul: Metis. Marcuse, Herbert (1997), Tek Boyutlu İnsan: İleri İşleyim Toplumunun İdeolojisi Üzerine İncelemeler (Çeviri: Aziz Yardımlı), İstanbul: İdea.
• Odabaşı, Yılmaz (1994), Tüketim Kültürü, İstanbul Sistem.
• Odabaşı, Yılmaz (1999), Postmodernizm ve Tüketici, Tüketim Kültürü, İstanbul: Sistem.
• Odabaşı, Yılmaz (2006), Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma, İstanbul: Sistem (İkinci Baskı).
• Orçan, Mustafa (2004), Osmanlıdan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü, Ankara: Kadim.
• Özbek, Meral (2000), Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski, İstanbul: İletişim.
• Soykan, Ömer Naci (1993), Türkiye’den Felsefe Manzaraları, İstanbul:Yapı Kredi.
• Storey, John (2000), Popüler Kültür Çalışmaları: Kuramlar ve Metotlar (Çeviri: Koray Karaşahin), İstanbul: Babil.
• Robins, Kevin (1999), İmaj: Görmenin Kültürü ve Politikası (Çeviri: Nurçay Türkoğlu), İstanbul: Ayrıntı.
• Tekeli, İlhan (1992), “Modernizm ve Postmodernizm Kavramları Üzerine”, Gösteri Dergisi, Sayı 138.
• Thomas, M. J. (1997), “Consumer Market Research: Does it have Validity - Some Postmodern Thoughts”, Marketing Intelligence an Planning,15 (2).
• Yıldız, Hasan (2006), “Postmodernizm Nedir?”, http://sbe.dpu.edu.tr/13/153-166.pdf. Erişim Tarihi: 15/02/2017.