Şiirlerle Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi: Sözcüklerden Farklı Dünyalara

Yıl 2015, Sayı: 75, 249 - 274, 01.12.2015

Şükran Dilidüzgün

Öz

Yabancı dilde etkili iletişimde bulunabilmek kültürlerarası iletişimsel yetiyi gerektirmektedir. Bu nedenle, edebiyat, yalnızca dilsel becerileri geliştirmek için değil eleştirel düşünebilme, diğer kültürleri anlayabilme ve farklı yaşayış biçimlerini hayal edebilmek için de yabancı dil öğretimiyle bütünleştirilmelidir. Şiir de imge ve seslerle oluşturulan edimsel boyutta yaratıcı dil kullanımını yansıtmaktadır. Yabancı dil olarak Türkçe ders kitapları üzerine yapılan araştırmada şiire yeterli ve etkili bir biçimde yer verilmediği saptanmıştır. Bu konuda yapılan belgesel bir tarama sonucunda Hess’in oluşturduğu biçim temelli şiir işleme çalışması alandaki çalışmalarca önerilen hem biçemsel hem de öğrenenin yaratıcı düşünceler geliştirebileceği etkinlikleri kapsaması nedeniyle Oktay Rıfat’ın “Balık Ekmek” şiiri üzerine sınıf-içi etkinlikler hazırlamak için model olarak alınmıştır. Öğrencilerin başka bir kültürün bakış açısından dünyayı yansıtan değişmeceli dil kullanımını anlamaya yönelik etkinlik oluşturulabilmesi için önce şiirin içerik ve dil çözümlemesi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi, şiir, biçemsel çözümleme, Hess’in şiir işleme modeli

Teaching Turkish as a Foreign Language Through Poetry: From Words to Worlds

Öz

Communicating effectively in all social contexts requires intercultural communicative competence. Therefore, literature should be integrated in foreign language teaching to develop not only linguistic skills but also critical thinking and the ability to understand other cultures and imagine other ways of life. Poetry provides the pragmatic and creative ways of language use constructed with images and sound. The evaluation of the coursebooks reveals that poetry is not used efficiently and effectively in Teaching Turkish as a Foreign Language. After a documentary research, Hess’s nine-step formula, a form-based model including both stylistic analysis and reader-response activities suggested by other scientists in the field, has been taken as a model for preparing in-class activities on the poem “Fish and Bread” by Oktay Rifat. The content and language analysis of the poem has firstly been made in order to generate activities to help learners understand figurative language reflecting the world from the viewpoint of another culture

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish as Foreign Language, poetry, stylistic analysis, Hess’s formula for studying poetry

Kaynakça

• Adalı, Oya (2003). Anlamak ve Anlatmak. İstanbul: Pan Yay.
• Aksan, Doğan (2003). Cumhuriyet Döneminden Bugüne Örneklerle Şiir Çözümlemeleri. Ankara: Bilgi Yay.
• Akyel, Ayşe (1995). “Stylistic Analysis of Poetry: A Perspective from an Initial Training Course in TEFL”. TESL Canada Journal / Revue TESL Du Canada 13 (1). http://www.eric.ed.gov/PDFS/EJ518121.pdf Poetry 7 [Erişim: 05.12.2011]
• Ankara Üniversitesi, TÖMER (2010). Yeni Hitit Yabancılar İçin Türkçe Ders Kitabı 3. Ankara.
• Ashton-Hay, Sally (2004). “Teaching English Poetry to Turkish Undergraduates: Comprehension Strategies Matter”. Proceedings Bilkent University 9th International English Language Teaching Conference, “Challenge in Learning: Helping Learners Realise Their Full Potential”. Ankara, Turkey. http://eprints.qut.edu.au [Erişim: 02.12.2011]
• Christie, Ruth and Richard McKane (1993). Voices of Memory. Selected Poems of Oktay Rifat. Rockingham Press. İstanbul: YKY.
• Chen, Rosa Hong (2009). “Pedagogical Approaches to Foreign Language Education: A discussion of poetic forms and culture”. SFU Educational Review 1: 49-57.
• Council of Europe (2000). The Common European Framework of Reference for Languages. Cambridge: Cambridge University Press.
• Gazi Üniversitesi, TÖMER (2006). Yabancılar İçin Türkçe 1. Ankara.
• Elting, Stephen and Arthur Firkins (2006). “Dramatizing poetry in the second language classroom”. English Teaching: Practice and Critique 5 (3): 127-136. http://education.waikato.ac.nz/research/files/ etpc/2006v5n3art5.pdf [Erişim: 28.11.2011]
• Eur, Do-Sean (n.d.). English Language Acquisition through English Poetry in ESL/EFL. Korea-Waseda University Graduate Seminar http://www. uop.edu.jo/download/research/members/0619_handout.pdf [Erişim: 15.12.2011]
• Fraser, Deborah (2006). “The creative potential of metaphorical writing in the literacy classroom”. English Teaching: Practice and Critique 5 (2): 93-108. Retrieved http://education.waikato.ac.nz/research/files/ etpc/2006v5n2art6.pdf pp [Erişim: 25.11.2011].
• Hadaway, Nancy et al. (2002). Literature-Based Instruction with English Language Learners. Boston: Allyn and Bacon.
• Hanauer, David (1997). “Poetry Reading in the Second language Classroom”. Language Awareness 6 (1): 2-16.
• Hess, Nathalie (2003). “Real language through poetry: a formula for meaning making”. ELT Journal 57 (1): 19-25.
• Kellem, Harlan (2009). “The Formeaning Response Approach: Poetry in the EFL Classroom”. English Teaching Forum 4: 12-18.
• Killander, C. C. (2011). “Poetry In Foreıgn Language Teachıng: Aspects Of A Major Challenge”. Lund University (Sweden). Proceedings Of ICERI 2011 Conference: 5618-5626.
• Küçükler Kuşçu, Nuray (2009). “Oktay Rifat Şiirinde İstanbul”. I. Uluslararası Türk Edebiyatında İstanbul Sempozyumu Bildirileri. Eds. E. Ülgen, E. Özbaş. İstanbul: Beşir Kitabevi.
• Lazar, Gillian (1993). Literature and Language Teaching: A guide for teachers and trainers. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lima, Chris (2010). “Selecting Literary Texts for Language Learning”. Journal of NELTA 15 (1-2): 110-113.
• Rifat, Oktay (1992). Şiir Konuşması. İstanbul: Adam Yay.
• Simpson, Paul. (1997). Language through Literature. An Introduction. Routledge: New York.
• Yavuz, Aysun (2010). “Enhancing Creativity In The Communicative Language Classroom Through Poetry As A Lıterary Genre”. Dil Dergisi 149: 46-63. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/27/1606/17292.pdf [Erişim: 05.12.2011]