Avrupa Birliği Yolunda Türkiye İnsan Hakları Kurumu’nun Birleşmiş Milletler Paris Prensipleri Işığında Değerlendirilmesi

Yıl 2015, Sayı: 74, 175 - 198, 01.06.2015

V. Atilla Oğuşgil

Öz

Avrupa Birliği, üyelik yolunda ilerleyen Türkiye’den insan haklarının korunması ve geliştirilmesi kapsamında Birleşmiş Milletler Paris Prensipleri ile tam uyumlu bir ulusal insan hakları kurumu kurmasını şart koşmuştur. Bu çalışmada, Türkiye’nin söz konusu çerçevede kurduğu Türkiye İnsan Hakları Kurumu’nun Paris Prensipleri ile tam uyumlu olup olmadığı sorgulanacaktır. Sorgulama, Paris Prensipleri’nin ulusal insan hakları kurumları için sağladığı bağımsızlık ve yetki güvenceleri çerçevesinde yapılacaktır. Çalışmada, ayrıca, Paris Prensipleri ile uyumlu ve uyumsuz düzenlemeler tespit edilecek ve uyumsuz düzenlemelere yönelik çözüm önerileri getirilecektir. Bu çalışmanın, mevcut kuruma olduğu kadar olması gerekene de ışık tutması planlanmaktadır

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Birleşmiş Milletler Paris Prensipleri, İnsan Hakları

An Evaluation Of The Turkish Human Rights Institution In The Light Of United Nations Paris Principles On The Way To The European Union

Öz

EU stipulated that Turkey, moving ahead on the way to membership, establish a national human rights institution in full conformity with UN Paris Principles within the scope of the protection and promotion of human rights. In this study, it will be questioned whether the Turkish Human Rights Institution, which Turkey established within the context in question, is in full conformity with the Paris Principles. This questioning will be done within the framework of the independence and mandate assurances that the Paris Principles provide for national human rights institutions. Also, in this study, the provisions that are consistent and inconsistent with the Paris Principles will be detected and solutions for inconsistent provisions will be offered. It is planned that this study will shed light on the required institution as well as the existing one.

Anahtar Kelimeler

European Union, Turkish Human Rights Institution, United Nations Paris Principles, Human Rights

Kaynakça

• Açık, Coşkun (2011). Ulusal İnsan Hakları Kurumları ve Türkiye Örneğine Eleştirel Yaklaşım. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Aichele, Valentine (2010). National Human Rights Institutions: An Introduction. Berlin: German Institute for Human Rights.
• Altıparmak, Kerem (2007). “Türkiye’de İnsan Haklarında Kurumsallaş(ama)ma”. Bürokrasi ve İnsan Hakları. Ed. Türkiye Barolar Birliği. 54-111.
• _____, (2010). Köprüden Önce Son Çıkış: Türkiye İnsan Hakları Kurumu Kanun Tasarısı’nın Eleştirel Değerlendirmesi. İnsan Hakları Çalışma Metinleri: XIII. Ankara: SBF İnsan Hakları Merkezi.
• Amnesty International (2001). "National Human Rights Institutions, Amnesty International’s Recommendations for effective protection and promotion of human rights". AI INDEX: IOR 40/007/2001. http://www.amnesty. org/en/library/asset/IOR40/007/2001/en/2f94804b-d8e3-11dd-ad8cf3d4445c118e/ior400072001en.pdf [Erişim: 15.04.2012].
• Avrupa Komisyonu (2012). “Türkiye 2012 Yılı İlerleme Raporu” (Avrupa Birliği Bakanlığı, Çev.). http://www.abgs.gov.tr/files/strateji/2012_ilerleme_ raporu.pdf [Erişim: 09.05.2012].
• Aydın, Fatih (2010). İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesiyle Görevli Ulusal Kurumlar. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Beco, Gauthier de (2007). “National Human Rights Institutions in Europe”. Human Rights Law Review 7 (2): 331-370.
• Cardenas, Sonia (2004). "Adaptive States: The Proliferation of National Human Rights Institutions". Carr Center for Human Rights Policy. Working Paper T-01- 04. Harvard University.
• Commonwealth Secretariat (2001). National Human Rights Institutions: Best Practice. http://www.asiapacificforum.net/members/internationalstandards/downloads/best-practice-for-nhris/nhri_best_practice.pdf [Erişim: 23.04.2012].
• Eren, Abdurrahman (2012). Ulusal İnsan Hakları Kurumları: Uluslararası Standartlara Uygunluğun Yorum İlkeleri. İstanbul: Oniki Levha Yay.
• EU Agency for Fundamental Rights (FRA) (2010). National Human Rights Institutions in the EU Member States (Strengthening the fundamental rights architecture in the EU I). Luxembourg: Publications Office of the European Union
• ICC Sub-Committee on Accreditation (2013). “General Observations”. Geneva. http://nhri.ohchr.org/EN/AboutUs/Governance/Documents/ICC%20SC A%20General%20Observations.pdf [Erişim: 15.05.2012].
• International Council on Human Rights Policy (2005). Assessing the Effectiveness of National Human Rights Institutions. Versoix: International Council on Human Rights Policy.
• Kjaerum, Morten (2003). National Human Rights Institutions Implementing Human Rights. Copenhagen: Danish Institute for Human Rights.
• Pohjolainen, Anna-Elina (2006). The Evolution of National Human Rights Institutions The Role of the United Nations. Copenhagen: The Danish Institute for Human Rights.
• SETA Vakfı (2012). “Türkiye İnsan Hakları Kurumu Kanunu Tasarısı Üzerine Rapor”. http://www.setav.org/public/HaberDetay.aspx?Dil=tr&hid=121896&q=tu rkiye-insan-haklari-kurumu-kanunu-tasarisi-uzerine [Erişim: 12.05.2012].
• TBMM (2012). “6332 Sayılı Türkiye İnsan Hakları Kurumu Yasası”. T.C Resmi Gazete. 30 Haziran 2012.
• UN (1993). “General Assembly Resolution on National Institutions for the promotion and protection of human rights”. 48/134 of 20 December 1993. http://www.unhchr.ch/Huridocda/Huridoca.nsf/(Symbol)/A.RES.48.134. En?Opendocument [Erişim: 15.05.2012].
• _____, (1995). National Human Rights Institutions, A Handbook on the Establishment and Strengthening of National Institutions for the Promotion and Protection of Human Rights. Professional Training Series No. 4, New York and Geneva.