Yaşar Kemal’in Kaleminde Zuhur Eden Köroğlu

Yıl 2015, Sayı: 73, 171 - 184, 01.03.2015

Jale Özata Dirlikyapan

Öz

Yaşar Kemal’in romanlarını yazarken sözlü edebiyat geleneğinden yararlandığı sıkça vurgulanır. Gerçekten de Yaşar Kemal’in anlatıcısının çoğu zaman bir halk hikâyecisine öykündüğü, romanın kurmaca dünyasından biri gibi, roman kişilerine neredeyse mesafesiz bir duruşu benimsediği görülür. Halk deyişlerine sıkça başvurur ya da anonim bir köy korosunu temsil eder. Ancak duyulan sesin bir halk hikâyecisine değil, modern bir anlatıcıya ait olduğunun fark edildiği anlar vardır. Bu makalede, yazarın “Köroğlu’nun Ortaya Çıkışı” başlıklı metni ile Behçet Mahir’in anlattığı Köroğlu destanı karşılaştırılarak, Yaşar Kemal edebiyatının halk hikâyeleriyle benzeşen değil farklılaşan yanları ve Yaşar Kemal’in kendine has tekniklerle geliştirdiği öyküleme tarzı açığa çıkarılmaya çalışılacaktır. Bu yapılırken, yazarın hikâyeye eklediği ve çıkardığı unsurlara, sözlü anlatımda pek yer verilmeyen ancak yazılı anlatımda ortaya çıkan ayrıntılara ve sözlü gelenek ile yazarın anlatım teknikleri birleşirken ortaya çıkan aksaklıklara değinilecektir

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Üç Anadolu Efsanesi, Behçet Mahir, halk hikâyecisi, modern anlatıcı

Köroğlu Emerging in Yaşar Kemal’s Writing

Öz

It is often emphasized that Yaşar Kemal utilizes oral literature tradition while writing his novels. Indeed, the narrator of Yaşar Kemal usually imitates a folk narrator; he adopts a position that almost holds no distance to the characters as he is one of them. He often appeals to folk expressions and sometimes represents an anonymous chorus of a village. But there are moments in which we recognize that the voice we hear comes from a modern narrator that emerges from a novelist’s imagination. In this article, based on the text “Köroğlu’nun Ortaya Çıkışı”, not similar but different aspects of Yaşar Kemal’s novels compared to folk narratives are explored and the narration which Yaşar Kemal originally develops is shown. While doing this, the article will look into the components that the writer adds and removes, the “details” that are not usually found in oral expression but emerge in written expression, and the faults that emerge in the combination of oral tradition and the author’s original style.

Anahtar Kelimeler

Yaşar Kemal, Üç Anadolu Efsanesi, Köroğlu Behçet Mahir, folk narrator, modern narrator

Kaynakça

• Başgöz, İlhan (2003). “Ağıt, Destan, Yaşar Kemal ve Anılar”. Geçmişten Geleceğe Yaşar Kemal. Haz. Süha Oğuzertem. İstanbul: Adam Yay.124-40.
• Boratav, Pertev Naili (1982). Köroğlu Destanı. İstanbul: Adam Yay.1984.
• _____, “Yaşar Kemal’in Yörük Kilimindeki Nakışlar”. Folklor ve Edebiyat 1. İs- tanbul: Adam Yay. 411-26.
• Cemal Süreya (1992). Folklor Şiire Düşman. İstanbul: Can Yay.
• Çiftlikçi, Ramazan (1997). Yaşar Kemal: Yazar-Eser-Üslup. Ankara: Kültür Bakan- lığı Yay.
• Gürsel, Nedim (1997). “Köroğlu Destanı ve Yaşar Kemal”. Başkaldıran Edebiyat. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 176-90.
• Mahir, Behçet, anlatan (1973). Köroğlu Destanı. Der. Mehmet Kaplan ve diğer. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yay.
• Oğuz, Öcal (15 Nisan 2004). Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nde, “Yaşar Kemal Semineri”nde gerçekleştirilen toplu görüşme.
• Yaşar Kemal (18 Mart 2004a). Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nde, “Yaşar Kemal Semineri”nde gerçekleştirilen toplu görüşme.
• _____, (Mayıs 1981). “Güneş Yürekli İnsan Yaşar Kemal”. Söyleşiyi yapan: Şule Büyükçizmeci ve Havva Can. Görünüm 4: 4. (Ankara: Ankara Üniversitesi Basın Yayın Yüksek Okulu Uygulama Gazetesi).
• _____, (1999). İnce Memed 1. İstanbul: Adam Yay.
• _____, (2004b). “Köroğlu’nun Ortaya Çıkışı”. Üç Anadolu Efsanesi. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 9-90.
• _____, (1983). “Yaşar Kemal ile ‘Anlatım Sanatı’ Üzerine Söyleşi”. Söyleşiyi yapan: Alpay Kabacalı. Yazko Edebiyat 27: 120-123.
• _____, (1989). “Yaşar Kemal’le Yaratıcılığının Kaynakları Üzerine Söyleşi”. Söy- leşiyi Yapan: Erdal Öz. Ağacın Çürüğü. İstanbul: Yapı Kredi Yay.223-253.
• _____, (2007). Yılanı Öldürseler. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• SPRING 2015/ NUMBER 73 171-184
• Köroğlu Emerging in Yaşar Kemal’s Writing