Federal Almanya’da Yayımlanan Türkçe Günlük Gazetelerin Dil Kullanımı Üzerine

Yıl 2014, Sayı: 70, 81 - 104, 01.06.2014

Nurhan Baş

Öz

Federal Almanya’da yaşayan Türkçe konuşurlar Türkçede heterojen bir dilsel altyapıya sahiptirler. Bu nedenle göçmen dili konuşuru olarak Almancanın da etkisiyle, örneğin sözcük seçimi bakımından, Türkiye Türkçesinden farklılık gösterebilen bir dil konuşmaktadırlar. Dilsel ögeler Almancadan Türkçeye kopyalanmaktadır. Bu dil değişimi, ilişki dilleri araştırmacılarının ilgisini çekmektedir. Diğer taraftan, yıllardan beri Almanya’da Türkçe günlük gazeteler yayımlanmaktadır. Bu çalışmada 1- 30 Haziran 2010 tarihleri arasında yayımlanan Hürriyet ve Zaman gazetelerinin Almanya’da hazırlanan Avrupa sayfalarındaki metinler incelenmiştir ve bu metinlerdeki Türkçe kullanımının az da olsa Türkiye Türkçesinden farklılıklar gösterdiği belirlenmiştir. Bu bağlamda değinilen konular arasında; renklerin kültürel simge olarak kullanılması, Almanca sözcük kullanımı, çoğul eki, ortak yabancı kökenli sözcükler, mecazi dil kullanımı ve çeviri kaynaklı anlatım farklılıkları ve hataları da yer almaktadır

Anahtar Kelimeler

Gazete, dil, Almanya Türkçesi, dil değişimi, Türkçe, Almanca, ilişki dilleri, çeviri hataları

The Use of Linguistic Patterns in Turkish Newspapers Published in the Federal Republic of Germany

Öz

Turkish speakers living in Germany have quite a heterogeneous linguistic background in Turkish, and the immigrant language is usually influenced by German; therefore, Turkish immigrants may tend to choose different words in their daily language than Turkish speakers in Turkey. Some linguistic elements are copied from German into Turkish. This linguistic evolution is quite relevant for contact language researchers. A number of Turkish daily newspapers have been published in Germany for a long time. In this study, the European pages of the newspapers titled Zaman and Hürriyet, issued between 1-30 June 2010, have been examined. It was determined that the use of the Turkish language might be slightly different from the Turkish spoken in Turkey. Some of the issues which are covered in this study are: the use of colours as cultural symbols, the use of German words, the use of plural suffixes, commonly used foreign words, metaphorical language, uncommon use of expressions based on translation, and translation mistakes.

Anahtar Kelimeler

Newspaper, language, Germany-Turkish, language variations, Turkish, German, contact language, translation mistakes

Kaynakça

• Akbayır, Sıddık (2003). Dil ve Diksiyon. Yazılı ve Sözlü Anlatım Bozuklukları. Ankara: Akçağ Yay.
• Alkan, Nail (05.05.2011). “Geriye Göç Üzerine Bir Alan Araştırması”. Almanya’ya Türk Göçünün 50. Yılında Türk-Alman İlişkilerinin Dünü, Bugünü ve Geleceği. Adenauer Vakfı’nın 04.-05.05.2011 tarihlerinde düzenlediği Uluslararası Konferans. Ankara.
• Cindark, İbrahim ve Sema Aslan. Deutschlandtürkisch. http://www.idsmannheim.de/prag/ soziostilistik/Deutschlandtuerkisch.pdf [Erişim tarihi: 07.07.10]
• Cryns, Manfred, Ayşe Özkan, Heidi Wedel, Ferah Yarar-Zarif, F. (1991). Zum Integrationspotential der türkischen Tagespresse in der Bundesrepublik Deutschland. Ergebnisse einer quantitativen und qualitativen Inhaltsanalyse türkischer Tageszeitungen, Studien und Arbeiten des Zentrums für Türkeistudien Bd 7. Opladen, Leske + Budrich.
• Erdal, Marcel (1999). “Das Nachfeld im Türkischen und im Deutschen”. Türkisch und Deutsch im Vergleich. Hrsg. Lars Johanson ve Jochen Rehbein. Wiesbaden: Harrassowitz. 53-94.
• Gogolin, Ingrid, Gabriele Kaiser, Hans-Joachim Roth, Astrid Deseniss, Britta Howighorst ve Inga Schwarz (2004). Mathematiklernen im Kontext sprachlich-kultureller Diversität. (DFG Go 614/06) http://www.erzwiss.unihamburg.de/Personal/Gogolin/cosmea/core/corebase/mediabase/foermig/ website_gogolin/dokumente/mathe_bericht.pdf
• Gözaydın, Nevzat (2002). “AB Tartışmaları Sırasında Almanya’daki Türkçe … veya Biz Nereye?”. Türk Dili 608: 366-375.
• Güllapoğlu, Fatih (2009). “Avrupa’daki Türk Medyası’nın Kısa Tarihçesi ve Türkiye’deki Türk Medyası’nın Yurt Dışındaki Türklere Bakışı". Yurtdışındaki Türkler: 50. Yılında Göç ve Uyum. Ed. Erdoğan, M. M. Ankara: Orion Kitabevi. http://daten.ivw.eu/index.php?menuid=5&u=&p= [Erişim tarihi: 22.02.2012] http://www.dw-world.de/dw/article/0,,3618682,00.html [Erişim tarihi: 20.06.2011]
• Johanson, Lars (2009). Türk Dili Haritası Üzerinde Keşifler. Çev. Nurettin Demir & Emine Yılmaz. 3. baskı. Ankara: Grafiker Yay.
• Kıygı, Osman Nazım (2005). Kompaktwörterbuch Türkisch. Stuttgart: Klett.
• Köksal, Gürsel (17.04.2009a). Avrupa’da önemli bir yıldönümü Hürriyet’in Avrupa Baskıları 40 yaşında http://www.atgb.info/20090421/hurriyet40_gursel koksal.pdf [Erişim tarihi: 15.08.2012].
• _____, (20.09.2009b). Avrupa’daki Türkçe medyadan”dinamik”haberler. http://www.atgb.info/20090421/hurriyet40_gurselkoksal.pdf [Erişim tarihi: 15.08.2012].
• Külahçı, Ahmet (2009). “Türken in Deutschland, Türkischen Medien in Deutschland, Deutsche Medien und Islam”. (s. 637-641) Yurtdışındaki Türkler: 50. Yılında Göç ve Uyum. Ed. Erdoğan, M. M. Ankara: Orion Kitabevi.
• Lanwert, Hayke. http://www.derwesten.de/politik/fruehwarnsystem-fuersexualstraftaeter-id3339686.html [Erişim tarihi: 15.08.2012].
• Özcan, Mehmet (2008). “Azınlık Terimi: Almanya ve Türkiye’de Azınlığın ve Çoğunluğun Birlikte Yaşamaları”. Göç ve Entegrasyon – Almanya ve Türkiye’de Azınlık – Çoğunluk İlişkileri. Ankara: Adenauer Vakfı Yay. 9-42.
• Reich, Hans H. ve Hans-Joachim Roth (2002). Spracherwerb zweisprachig aufwachsender Kinder und Jugendlicher Ein Überblick über den Stand der nationalen und internationalen Forschung. http://www.erzwiss.uni-hamburg.de/personal/ gogolin /files/Gutachten.pdf [Erişim tarihi: 15.08.2012],
• Rohe, Mathias (2008). “Azınlık Terimi: Almanya ve Türkiye’de Azınlığın ve Çoğunluğun Birlikte Yaşamaları”. Göç ve Entegrasyon – Almanya ve Türkiye’de Azınlık – Çoğunluk İlişkileri. Ankara: Adenauer Vakfı Yay. 43-55.
• Sauer, Martina (2009). Türkeistämmige Migranten in Nordrhein-Westfalen und in Deutschland: Lebenssituation und Integrationsstand. Ergebnisse der neunten Mehrthemenbefragung. Essen: Stiftung Zentrum für Türkeistudien.
• _____, (2011). Partizipation und Engagement türkeistämmiger Migrantinnen und Migranten in Nordrheinwestfalen. Ergebnisse der elften Mehrthemenbefragung. Essen: Stiftung Zentrum für Türkeistudien und Integrationsforschung.
• Steuerwald, Karl (1974). Deutsch – Türkisches Wörterbuch. Wiesbaden: Harrassowitz.
• Tokgöz, Oya (t.y.). “Türk Gazetelerinin Yurtdışı Baskıları: Nedenleri, Rolü ve Önemi”. Ankara Üniversitesi SFB Dergisi 1-2 (43): 143-153. http://acikarsiv.ankara.edu.tr/ browse/2861/ [Erişim tarihi: 15.08.2012].
• Weiß, Hans-Jürgen ve Joachim Trebbe (2001). Mediennutzung und Integration der türkischen Bevölkerung in Deutschland Ergebnisse einer Umfrage des Presse- und Informationsamtes Bundesregierung. Potsdam: GöfaK Medienforschung GmbH.