Kültürel Değişme ve Teknolojinin Etkisiyle Şekillenen Günümüz Ninnileri ve Ninni Dinletme Geleneği

Yıl 2014, Sayı: 69, 127 - 142, 01.12.2014

Pınar Kasapoğlu Akyol

Öz

Bu makalede, günümüzde yaşanan kültürel değişme ve teknolojik gelişmeler sebebiyle yeni oluşmaya başlayan ninni dinletme geleneği incelenmiştir. Ninniler bebeklerin doğdukları andan itibaren anneyle bebeğin arasındaki sözlü iletişimin ilk örneğini oluşturan anonim halk müziği ürünlerindendir. Anne ya da bir kadın aile büyüğü tarafından söylenilmesine alışılan ninniler, gelişen teknoloji ve değişen kültürle birlikte ninni albümlerinden, oyuncaklardan, internet ağ sitelerinden dinlenir hale gelmiştir. Geleneksel anonim ninnilerinin yanında profesyonel sanatçılar tarafından bestelenen ve seslendirilen ninniler de vardır. Bazı modern anneler kendileri ninni söylemek yerine bebeklerine bu albümleri dinletmektedirler. Son zamanlarda profesyonel erkek müzisyenler de ninni formunda besteler yapmakta ve söylemektedirler. Geleneksel ninnilerle, ninni formundaki beste eserlerin karşılaştırıldığı bu makalede, geleneksel ninnilerin işlevleri ile meydana gelen bu değişimle birlikte ortaya çıkan yeni işlevler üzerinde durulmuştur

Anahtar Kelimeler

Ninni, gelenek, kültürel değişme, teknoloji, ninni formunda beste, ninni albümü, internette ninni, ninni dinletme

Today's Lullabies Shaped by Cultural Change and Technology, and the Lullaby Listening Tradition

Öz

This article attempts to look into the tradition of singing lullabies
from a different perspective and analyzes the newly
forming tradition of lullaby listening caused by cultural
changes and technological developments. Lullabies, which are
anonymous folk music products, are the first examples of verbal
communication between mothers and babies from the
moment the babies are born. Even though it is customary for
the mother or an older female relative to sing lullabies to the
baby, with emerging technologies and changing culture, lullabies
are now available in lullaby albums, babies’ toys and the
Internet. In addition to anonymous traditional lullabies, there
are now professional artists who compose and perform lullabies.
Some mothers have their babies listen to these albums
instead of singing lullabies to them themselves. More recently,
professional male musicians have also started composing and
singing lullabies. This article compares traditional lullabies
with modern compositions in lullaby form, explores their
functions and examines the newly emerging functions of
modern trends in lullaby listening.

Anahtar Kelimeler

Lullaby, tradition, cultural change, technology, compositions in the form of lullabies, lullaby album, lullabies on the Internet, lullaby listening

Kaynakça

• Aka, Belde (2010). “Ninnileri Psikanalitik Yaklaşımla Yeniden Okuma Denemesi”. Milli Folklor 88: 38-43.
• Alptekin, Ali Berat (1990). “Ninni”. TDEA. C. VII. İstanbul: Dergah Yay. 63.
• Artun, Ertan (1989). “Tekirdağ’da Söylenen Ninnilere Örnekler”. Türk Folklorundan Derlemeler 1989 (Ninni Özel Bölümü). Ankara: KTB Mifad Yay. 1-8.
• Bascom, William R. (1954). “Four Functions of Folklore”. The Journal of American Folklore 67 (266): 333-349.
• Çelebioğlu, Âmil (1995). Türk Ninniler Hazinesi. İstanbul: Kitabevi Yay.
• Elçin, Şükrü (1993). Türk Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yay.
• Güngür, M. Nasıh (1945). Kastamonu Ninnileri. Kastamonu: Kıral Matbaası.
• Hawes, Bess Lomax (1974). “Folksongs and Function: Some Thoughts on the American Lullaby”. The Journal of American Folklore 87 (344): 140-148.
• Görkem, İsmail (2009). “Dünden Bugüne ‘Türk Sözel Edebiyatı’: Değişim ve Dönüşüm”. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi / (Prof. Dr. Hüseyin Ayan Özel Sayısı) 39: 411-422.
• Karakaya, Yılmaz (2004). “Göstergebilimsel Açıdan Ninniler”. Milli Folklor 61: 44-58.
• Kaya, Doğan (1998). “Ninni”. Pertev Naili Boratav’a Armağan. Haz. Metin Turan. Ankara.
• Kıraç, Ekrem (1997). “Türk Halk Şiirinde Ritm, Ezgi ve Ninni Söyleme Gelene- ğinin Rolü”. PAÜ Eğitim Fakültesi Dergisi 3: 38-44.
• Kurnaz, Cemal (1997). “Ninnilerin Şiirli Dünyası”. Türk Kültürü 35 (413): 540-542.
• Özkan, Hava (2012). “Yaşamın Özel Dönemlerinde “Kadın” Ve Ruh Sağlı- ğı: Annelik Dönemi”. http://tr.scribd.com/doc/113203079/erzurumkongre-kitab%C4%B1
• Seyirci, Musa (1989). “Antalya İlinin Köylerinden Derlenen Ninniler”. Türk Folklorundan Derlemeler 1989 (Ninni Özel Bölümü). Ankara: KTB Mifad Yay. 89 - 95.
• Şimşek, Esma (1989). “Çukurova (Kadirli-Kozan) Ninnileri Üzerine Bazı Düşünceler”. Milli Folklor I (2): 18.
• Tan, Orhan (1989). “Çanakkale’den Derlenen Ninniler”. Türk Folklorundan Derlemeler 1989 (Ninni Özel Bölümü). Ankara: KTB Mifad Yay. 97 - 100. Sözlü Kaynaklar
• Bahadır, Işıl Ünal (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1979 olan öğretmen ile 2.2.2010 ve 2.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Çetin, Engin Gümüşçü (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1976 olan öğretmen ile 28.1.2013 ve 3.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan gö- rüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Demircan, Aslı Ceren (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1976 olan gazeteci ile 3.2.2013 ve 2.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Güler, Deniz Akbulut (2013). Doğum yeri Erzincan ve doğum yılı 1976 olan öğretmen ile 3.2.2013 ve 2.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan gö- rüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Kalaycıoğlu, Dilara Bakan (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1978 olan matematikçi ile 29.1.2013 ve 2.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Keskin, Osman (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1978 olan satış pazarlama müdürü ile 2.2.2013 ve 2.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Nemutlu, Nergiz (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1978 olan eczacı ile 4.2.2013 ve 2.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Özkan, Zafer (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1973 olan endüstri mü- hendisi ile 29.1.2013 ve 3.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüş- me notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Peynircioğlu, Banu (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1978 olan öğretim görevlisi ile 30.1.2013 ve 3.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan gö- rüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• _____, (2013). Doğum yeri Bursa ve doğum yılı 1976 olan öğretim görevlisi ile 30.1.2013 ve 3.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Şahin, Yonca Ekmekçibaşı (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1978 olan sigortacı ile 2.2.2013 ve 2.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Topçu, Sultan Yüksel (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1978 olan öğ- retmen ile 2.2.2013 ve 4.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.
• Yılmaz, Bahar Özgün (2013). Doğum yeri Ankara ve doğum yılı 1973 olan mü- dür ile 2.2.2013 ve 4.10.2013 tarihlerinde Ankara’da yapılan görüşme notları. Derlemenin ses kayıtları P.K.A. arşivindedir.