The Great Individual Archetype in The Novel Named Beyaz Gemi

Yıl 2006, Sayı: 37, 81 - 90, 01.12.2006

Sema Özher

Öz

Cengiz Aytmatov tells individual process of a little child in his novel Beyaz Gemi. The novel is established on “Maral Ana” (Deer Mother) which is great individual artchetype. Maral Ana represents, in the conceptual level, the concepts; Kyrgyzs’ mother language, national culture and to be of himself. “Mümin Dede” is the appearance of Maral Ana in the indivudial level. Mümin Dede has shown the way to the child for complementing his individualing process. With his novel Beyaz Gemi, Cengiz Aytmatov wishes to reach from the values in a little child life to the values creating a nation.

Anahtar Kelimeler

Kyrgyz literature, Cengiz Aytmatov, the great individual archetype, individualing process, mother language, national culture

Beyaz Gemi Adlı Romandaki Yüce Birey Arketipi

Öz

Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi adlı romanında küçük bir çocuğun bireyleşim sürecini anlatmıştır. Roman yüce birey arketipi olan Maral Ana üzerine kurulmuştur. Maral Ana kavramsal düzeyde Kırgızlara ait ana dil, milli kültür, kendisi olma kavramlarını temsil eder. Maral Ana’nın kişisel düzlemdeki görünüşü Mümin Dede’dir. Mümin Dede çocuğun bireyleşim sürecini tamamlamasında ona yol göstermiştir. Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi adlı romanıyla bir çocuğun yaşamındaki değerlerden bir milleti var eden değerlere ulaşmayı istemiştir.

Anahtar Kelimeler

Kazak edebiyatı, Cengiz Aytmatov, yüce birey arketipi, bireyleşim süreci, ana dil, milli kültür

Kaynakça

• ATEŞ, Mehmet (2002), Mitolojiler ve Semboller, Alfa Yayınevi, 2. basım, İstanbul.
• AYTMATOV, Cengiz (1995), Beyaz Gemi, (Çev. Refik Özbek), Ötüken Yayınları, 3. basım, İstanbul.
• CAMPBELL, Joseph (2000), Kahramanın Sonsuz Yolculuğu, (Çev. Sabri Gürses), Kabalcı Yayınları, 1. basım, İstanbul.
• ELIADE, Mircea (2001), Mitlerin Özellikleri, (Çev. Sema Rifat), Om Yayınları, 2. basım, İstanbul.
• GÖKERİ, A.İ. (1979), Arketiplere Dayanan Yeni Bir İnceleme Yönteminin Tanıtılarak İngiliz ve Türk Edebiyatında Bazı Romans ve Epik Niteliğinde Yapıtlara Uygulanması, Ankara Üniversitesi DTCF, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• JUNG, Carl Gustav (2001), İnsan Ruhuna Yöneliş, (Çev. Engin Büyükinal), Say Yayınları, 4. basım, İstanbul.
• KORKMAZ, Ramazan (2002), “Romanda Dramatik Aksiyonu Sağlayan Değerlerin Görüntü Seviyeleri Üzerine Bazı Öneriler”, Scholarly Depth and Accuracy, A Festschrift to Lars Johonson, (Editör: Nurettin Demir, Fikret Turan), Grafiker Yayınları, Ankara.
• KORKMAZ, Ramazan (2003), “Oğuz Yurdu Romanında Toplumsal Bilinçdışının Görüntü Düzeyleri”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 27, Ankara.
• MİYASOĞLU, Mustafa (1999), Dede Korkut Kitabı, Akçağ Yayınları, 3. basım, Ankara.
• ÖGEL, Bahaeddin (1995), Türk Mitolojisi, C:2, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara.
• ÖZCAN, Tarık (2003a), “Osmancık Romanının Arketipsel Sembolizm Bakımından Çözümlenmesi”, Bilig Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, S: 26, Ankara.
• ÖZCAN, Tarık (2003b), “Oğuz Kağan Destanının Kahramanlık Mitosu Bakımından Çözümlenmesi”, Milli Folklor Dergisi, S:57, Ankara.