BÂBÜR UN "RİSÂLE-İ VÂLİDİYYE TERCÜMESİ" ADLI ESERİ

Yıl 1999, Sayı: 8, 105 - 111, 01.06.1999

ALİ FUAT Bilkan

Öz

Hindistan'da kurduğu Bâbür Devleti ile Türk tarihinde önemli bir sayfa açan Bâbür Şâh, sanat ve edebiyatla yakından ilgilenen ve hükümdar şahsiyetinin yanısıra, sanatkâr hüviyetiyle de tanınan büyük bir isimdir. Çağatay Türkçesi'nin bilhassa Hindistan coğrafyasına taşınmasında etkili rol oynayan Bâbür, aynı zamanda burada gelişen Türk şiir geleneğinin ilk temsilcisi sayılmaktadır. Nesir ve nazım alanında yazdığı eserleri, onun çok yönlülüğünü göstermektedir. Bâbür'ün yazdığı eserlerden en önemlisi Divân'ıdır. Divân nüshalarında bulunan ve esasen müstakil bir eser olarak kabul edilmesi gereken "Risâle-i Vâlidiyye Tercümesi", bu hükümdar şairin mistik yönelişlerini de yansıtması bakımından önem arz etmektedir. Bâbür Divânı'nın Hindistan'ın Rampur şehrindeki Raza Kütüphanesi'nde bulunan nüshası, bir rubâ'inin bizzat Bâbür tarafından yazılması yönüyle Bâbür'ün kendi el yazısını ihtivâ etmesi bakımından dikkat çekicidir. Batılı araştırmacıların da üzerinde pek çok çalışma yaptıkları Bâbür'ün hatıralarında, onun hususî hayatına ait bilgiler yer almaktadır. Bâbür, rahatsızlandığı bir sırada, şifa bulmayacağı inancıyla Türkistan'ın manevî dinamiklerinden Hoca Ubeydullah Ahrârî'nin "Risâle-i Vâlidiye" adlı eserini nazmen tercüme etmiştir. Şair, kısa bir zamanda iyileşmesini de Ahrârî'nin kudsiyetine bağlamış ve böylece büyük mutasavvıf Hoca Ubeydullah Ahrârî'ye olan bağlılığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Bâbür, Risâle-i Vâlidiyye Tercümesi, Yazılış Sebebi, Ubeydullah Ahrârî

BABUR'S WORK OF "RİSÂLE-İ VÂLİDİYYE TERCÜMESİ"

Öz

Shah Babür, who by founding Babür State, opened new horizons in Turkish history. He not only acted as an artisan shah but also dealt closely with art and literature which has made him well-known. Having an effcetive role in spreading Cagatai Turkish in India, he is, at the same time, regarded as the firs representative of Turkish poem tradition. The works he wrote both in prose and verse indicate his multi dimensional art. Divan is the most signifi' cant work anong the works that he wrote. Risale-i Validiyye Tercümesi which is found in the transcripts of Divan and which should be, infact, regarded as a complete work is important for showing the writer's mystical tendencies. The transcript of Babür's Divan in Raza Library, Rampur, India is significant because it includes a rubai which is written in the handwriting of Babür. Babür's diary on which western scholars have made many studies, includes information about his private life. Babür translated "Risale-i Validiyye" by the spiritual leader Hodja Ubeydullah Ahrari in order to recover from an illness while he was sick. The poet believes that his recovery was due to Ahrari's hollyness and therefore he showed his hyality to the great mystic Hodja Ubeydullah Ahrari.

Anahtar Kelimeler

Babür, Risale-i Validiyye, translation, the purpose of writing, Ubeydullah Ahrari