7-9 Yaş Arasındaki Türk Çocuklarında Kelime Çağrışımını Etkileyen Sosyoekonomik Değişkenler

Yıl 2014, Sayı: 68, 183 - 208, 01.06.2014

Hülya Pilancı

Öz

Öğrenme sürecinde, bilginin daha önce öğrenilenleri tamamlaması, benzerliği, yakınlığı, sürekliliği öğrenmeyi kolaylaştırmaktadır. Öğrenme sırasında, yeni bilginin, önceden bilinen kişi, kurum, nesne, olay, işlem ve metinlerle olan ilişkisi de öğrenmeye katkı sağlamaktadır. İlk kez karşılaşılan bir bilginin zihinde anlamlandırılması zaman alır. Ön bilgilerin olması, bu sürenin kısalmasında, kalitesinde ve hızında etkili olmaktadır. Dolayısıyla öğrenme sürecinin verimliliği, doğru çağrışım sayısının çokluğuyla doğru orantılıdır. Çağrışımlar, kişiden kişiye belli ölçülerde değişebilir. Çağrışım gücü; kişinin bilgi düzeyi, yaşama zenginliği, kelime servetinin miktarı ve niteliği, kelimelerin belirttiği kavramlarla olan etkileşimi, yaşadığı sosyal ve fizikî çevre, eğitim durumu, mecazları kullanabilme yeteneği gibi pek çok değişken tarafından yönlendirilebilir. Kişinin yaşadığı sosyoekonomik çevre onun çağrışım oluşturma sürecini nasıl etkilemektedir, sorusu bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Çalışmada, 7-9 yaş arasındaki Türk çocuklarının 11 üst kavramdaki kelime çağrışımları ve bu çağrışımları etkileyen faktörler, uygulamalı bir çalışmadan elde edilen veriler ile değerlendirilmeye çalışılmaktadır. Çalışmanın verileri, 2006-2007, 2007-2008 ve 2008-2009 öğretim yılları boyunca sosyoekonomik çevre farklılıkları bulunan iki okuldaki öğrencilerin takip edilmesiyle elde edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Kelime, Kelime çağrışımı, Çağrışım kuvveti, Sosyoekonomik düzey

Socio-Economic Variables Effecting Word Associations of Turkish Children Bewteen 7 and 9 Years Old

Öz

During learning process, new information makes learning easy
when integrates to, and is similar to information gained earlier.
While learning, the relation of new information to alreadyknown
people, institutions, objects, processes, events and texts
also contribute to learning. It takes time to give meaning to information
seen for the first time. The more complementary associations
a material to be learned has and the more meaningful
these associations are, the easier to learn that material. Therefore,
efficiency of learning process depends on multitude of correct
associations. Associations can change from one person to
another to some extent. Power of association can be directed by
many variables including knowledge level, word power, social
and physical environment, level of education, ability to use
metaphors, and interaction to the concepts that words refer to.
The present study is aims at investigating how socio-economic
environment of an individual impacts her/his process of building
word associations.

Anahtar Kelimeler

Word, Word association, association strength

Kaynakça

• Akarsu, Bedia (1998). Felsefe Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İnkılap Yay.
• Aksan, Doğan (1989). “Kavram Alanı- Kelime Ailesi İlişkileri ve Türk Yazı Dili nin Eskiliği Üzerine”. TDAYBelleten 1971. Ankara: TDK Yay. 253-262. _____, (1987). Anlambilimi ve Türk Anlambilimi. Ankara: Ankara Üniversitesi DTCF Yay. _____, (1998). Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim). Ankara: TDK Yay.
• Alptekin, Köksal vd. (2004). “Şizofreni ve Yaşlanma: Şizofrenide Klinik Belirtile rin ve Bilişsel İşlevlerin Yaşla İlişkisi”. Türk Psikiyatri Dergisi 15 (2): 91-97.
• Anıl, A. Elif vd. (2003). “The Turkish version of the Auditory Consonant Trig ram Test as a Measure of Working Memory: A Normative Study”. Clini cal Neuropsychol 17 (2): 159-169.
• Brown, John (1958). “Some Tests of Decay of İmmediate Memory”. J. Exp. Psyc hology 10: 12-21.
• Buzan, Tony (1996). Bellek Eğitimiyle Anımsama Yöntemleri. Çev. G. Şensoy. İstanbul: Epsilon Yay. 37-40.
• Coenen M. ve A. Vermeer (1998). Nederlandse WoordenschatAlloctoneLeerlingen. Tilburg.
• Coumou ve vd. (1987). Over de Derempel Naar Sociale Redzaamheid. Utrecht.
• Cüceloğlu, Doğan (1998). insan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi. 171-182.
• Çiftçi, Selcen (2009). “Kelime Çağrışımlarının Cinsiyet Değişkenine Göre Gös terdiği Temel Nitelikler Üzerine Bir Deneme”. Turkish Studies 4(3): 633 654.
• Çiftpınar, Bülent (2002). “Çağrışımın Dil Öğretimindeki Yeri”. Selçuk Üniversi tesi İletişim Fakültesi Dergisi (2)3: 74-78.
• Demir, Celal (2007). “Türkçe/Edebiyat Eğitimi ve Kişisel Kelime Serveti”. Milli Eğitim Dergisi 169: 2-8.
• Demir, Nurettin ve E. Yılmaz (2009). Türk Dili Yazılı ve Sözlü Anlatım. Ankara: Nobel Yay.
• Demirezen, Mehmet (2003). “Yabancı Dil ve Anadil Öğreniminde Kritik Dö nemler”. Dil Dergisi 118: 5.
• Dönmez, Çiğdem vd. (1999). “Farklı Dil Becerilerine Sahip İki Dilli Türklerde Temsil Sistemlerinin Kelime Çağrışımları Kullanılarak Değerlendirilmesi”. Katarsis 1999/1: 1-21.
• Entwisle, R. Doris (1966). Word Associations of Young Children. Baltimore: Jhon Hopkins Press.
• Fitzpatrick, Tess (2007). “Word Assocation Patterns: Unpacking the Assump tions”. İnternational Journal Applied Linguistics 17 (3): 319-331.
• Hançerlioğlu, Orhan (1988). Ruhbilim Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İnal, Bülent (2007). “Akademik Amaçlı Okuma İzlencesi Oluşturmada Temel Kriterler”. Çankaya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi 7: 57.
• Karatay, Halit (2007). “Kelime Öğretimi”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 27: 144 150.
• Korkmaz, Zeynep (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
• Kurudayıoğlu, Mehmet (2005). “Kelime Hazinesi Çalışmaları Açısından Kelime Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 25 (2): 293-307.
• Keil, C. Frank (1989). Concepts, Kinds, and Cognative Development. Cambridge MA, MIT: 5.
• Lambert, Wallace (1972). “Developmental Aspects of Second Language Acquisi tion.
• Language”. Physchology and Cultur: Essays by Wallace E. Lambert. Stanford Uni versity Press. 9-31.
• Martinet, Andre (1985). İşlevsel Genel Dilbilim. Çev. Berke Vardar. Ankara: Birey ve Toplum Yay. 98.
• Nissen, B.Henriette ve B. Henriksen (2006). “Word Class in Influence on Word Association Test Results”. International Journal of Applied Linguistics 16 (3): 389-408.
• Ocak, M. A. (1990). Anadili Derslerinde Kavramsal Gelişim. Enschede: School Advies Dienst Pedologich Instituut.
• Oğuzkan, Ferhan (1974). Eğitim Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
• Öz, M. Feyzi (2003). Uygulamalı Türkçe Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Peterson, R.Lloyd ve J. Margaret Peterson (1959). “Shortterm Retension of Indi vidual Verbal Items”. J. Exp. Psychology 58: 193-198.
• Pilanci, Hülya (2009). “7-9 Yaş Arasındaki Türk Öğrencilerinin Kelime Dağarcığı Gelişimi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi/The Journal of Interna tional Social Research 2 (9): 348-357. Psikoloji Terimleri Sözlüğü (1974). http://homes.ieu.edu.tr/hcetinkaya/S%C3%B6zl%C3%BCk%20Psikoloji .pdf [Erişim tarihi: 23.12. 2013].
• Stern, H. H. (1976). “Optimal Age, Myth or Reality?”. The Canadian Modern Languge Rewier 32: 3.
• Sutherland, Stuart (1989). The International Dictionary of Psychology. New York: The Continuum Publising Company.
• Şimşek, Cengiz. (2011). “Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri”. Educational Sciences: Theory ve Practice 11(3): 1327-1356.
• Tekcan, I. Ali ve I. Göz (2005). Türkçede Kelime Normları. Istanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yay.
• Temel, Ali (2009). “Hayatınızın Seçimi”. Eğitim, Bilim ve Kültür Dergisi. http://www.egitimbilim.com/makaleler7.htm (Erişim tarihi: 05.11.2009).
• Tutaş, Nazan (2000). “Yabancı Dil Öğrenmede Yaş Faktörü”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6: 365-370. TDK (2005). Türkçe Sözlük. Ankara.
• Vygotsky, L. S. (1985), Düşünce ve Dil. Çev. S. Koray. Istanbul: Kaynak Yay.
• Yıldız, Suzan (2009). “Yaş Gruplarına Göre Çocuklarda Kavram Gelişimi”. www.pediatriportali.com/.../315_çocuklarda%20kavram%20gelişimi.ppt [Erişim tarihi: 14.10.2009].