BibTex RIS Kaynak Göster

Biyografik Bilgi ve Şiir Eleştirisi Açısından “Çehâr Makâle”

Yıl 2005, Sayı: 34, 145 - 169, 01.06.2005

Yusuf Çetindağ

Öz

Asıl adı Mecma‘u’n-Nevâdir olan ve Çehâr Makâle ismiyle bilinen eser, Nizâmî-i ‘Arûzî (ö.H.552/M.1157)’ye aittir. Çehâr Makâle’nin ikinci bölümü, Fars edebiyatında kaleme alınan ilk tezkiredir. XV. yüzyıl Herat Tezkirecilerinin de değindiği gibi Çehar Makâle, yazılan tezkirelere birçok açıdan model olmuştur. Makalede bu tezkirenin hem biyografik bilgi açısından, hem de şiir eleştiri açısından çözümlemesi yapılmıştır. Eser, bir taraftan XII. yüzyıl Türk saray hayatı hakkında bilgi vermesi, diğer taraftan eleştiri terminolojisi ve tezkirecilik geleneği açısından büyük önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çehâr Makâle XII. Yüzyıl Türk Saray Hayatı Biyografik Bilgi Şiir Eleştirisi

Kaynakça

  • AHMED b. Ömer b. Alî, Nizâmî-i ‘Arûzî-i Semerkandî (h.1345/1927), Kitâb-ı Çehâr Makâle, Makâle-i Devvom, Berlin, 30-62.
  • ÇETİNDAĞ, Yusuf (2002), Ali Şîr Nevâî’nin Batı Türkçesi Divan Edebiyatı- na Tesiri (XVI. Yüzyıl Sonuna Kadar), Basılmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsi, Ankara.
  • ÇETİNDAĞ, Yusuf (2002), “Şiir Eleştirisi Açısından Devletşah Tezkiresi”, Akademik Araştırmalar Dergisi, 14, 187-202.
  • H.MASSE (1976), “Nizâmî Arûzî”, Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, VIII, 328.
  • ŞAFAK, Yakup (1993), “Çehâr Makâle”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansik- lopedisi, VIII, İstanbuL, 248.
  • TOKMAK, A.Naci (2000), “İran”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XXII, İstanbul, 417.

Biographical Data and Poetry Criticism Through “Çehar Makale”

Yıl 2005, Sayı: 34, 145 - 169, 01.06.2005

Yusuf Çetindağ

Öz

The work famous with the name of Mecm’u’nNevadir is actually named as Çehar Makale that belongs to Nizâmî-i
‘Arûzî (ö.H.552/M.1157). Çehar Makale features to be the first tezkire penned in Persian Literature. Parallel to the
significations of tezkire-writers in Herat in XV. century, Çehar Makale executes to be the prototype of this particular literary genre. In the following article, this precious work has been analyzed in terms of both biographical data and poetry
criticism criteria. Notwithstanding Arûzî’s preference of Turkish palace life throughout the work, he immensely contributed to the development of the particular tezkire-writing tradition, especially by means of his coinage of new phrases for the
terminology of criticism.

Anahtar Kelimeler

Çehar Makale XII. Palace Life Biographical Data Poetry Criticism

Kaynakça

  • AHMED b. Ömer b. Alî, Nizâmî-i ‘Arûzî-i Semerkandî (h.1345/1927), Kitâb-ı Çehâr Makâle, Makâle-i Devvom, Berlin, 30-62.
  • ÇETİNDAĞ, Yusuf (2002), Ali Şîr Nevâî’nin Batı Türkçesi Divan Edebiyatı- na Tesiri (XVI. Yüzyıl Sonuna Kadar), Basılmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsi, Ankara.
  • ÇETİNDAĞ, Yusuf (2002), “Şiir Eleştirisi Açısından Devletşah Tezkiresi”, Akademik Araştırmalar Dergisi, 14, 187-202.
  • H.MASSE (1976), “Nizâmî Arûzî”, Milli Eğitim Bakanlığı İslam Ansiklopedisi, VIII, 328.
  • ŞAFAK, Yakup (1993), “Çehâr Makâle”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansik- lopedisi, VIII, İstanbuL, 248.
  • TOKMAK, A.Naci (2000), “İran”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, XXII, İstanbul, 417.
Toplam 6 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Diğer ID JA78UG48DH
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Yusuf Çetindağ Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 1 Haziran 2005
Yayımlandığı Sayı Yıl 2005 Sayı: 34

Kaynak Göster

APA Çetindağ, Y. (2005). Biographical Data and Poetry Criticism Through “Çehar Makale”. Bilig(34), 145-169.
AMA Çetindağ Y. Biographical Data and Poetry Criticism Through “Çehar Makale”. Bilig. Haziran 2005;(34):145-169.
Chicago Çetindağ, Yusuf. “Biographical Data and Poetry Criticism Through ‘Çehar Makale’”. Bilig, sy. 34 (Haziran 2005): 145-69.
EndNote Çetindağ Y (01 Haziran 2005) Biographical Data and Poetry Criticism Through “Çehar Makale”. Bilig 34 145–169.
IEEE Y. Çetindağ, “Biographical Data and Poetry Criticism Through ‘Çehar Makale’”, Bilig, sy. 34, ss. 145–169, Haziran 2005.
ISNAD Çetindağ, Yusuf. “Biographical Data and Poetry Criticism Through ‘Çehar Makale’”. Bilig 34 (Haziran 2005), 145-169.
JAMA Çetindağ Y. Biographical Data and Poetry Criticism Through “Çehar Makale”. Bilig. 2005;:145–169.
MLA Çetindağ, Yusuf. “Biographical Data and Poetry Criticism Through ‘Çehar Makale’”. Bilig, sy. 34, 2005, ss. 145-69.
Vancouver Çetindağ Y. Biographical Data and Poetry Criticism Through “Çehar Makale”. Bilig. 2005(34):145-69.

Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı