Siyaset Felsefesi Açısından Dede Korkut Hikâyeleri

Yıl 2018, Sayı: 86, 65 - 88, 30.07.2018

Mustafa Yıldız

Öz

Bu makalenin amacı erken dönem Türk-İslam düşüncesinin en
önemli kaynakları arasında yer alan Dede Korkut Kitabı’ndaki siyasal
yapı ve ilişki biçimlerini ortaya çıkarmak ve siyaset felsefesinin temel
problemleri açısından değerlendirmektir. Bu bağlamda hikâyeler siyasal iktidarın yapısı, kaynağı, kutsiyeti, meşruiyeti ve sürekliliği açısından incelenmiştir. Böylece Türk milli kültürüne etkisi belirlenmeye
çalışılmıştır. Makalenin temel tezi, hikâyelerde betimlenen toplumun
öncelikle bir siyasal ilişkiler ağı olarak ortaya konulduğudur. Buradaki
toplum bir siyasal birliktir ve ekonomik koşullar ve tüm diğer kültürel
ögeler toplum ile siyasal birlik arasında kurulan bu eşdeğerlilik göz
önüne alındığında anlamlı hale gelmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Dede Korkut, iktidar, töre, toplum, siyaset

Kaynakça

• Duymaz, Ali (2005). “Oğuz Kağan Destanı’ndan Dede Korkut’a Toy Geleneğinin Simgesel Anlamı ve Türk Paylaşım Modeli”. Karadeniz Araştırmaları 5: 37-60.
• Bayat, Fuzuli (2016). Dede Korkut Oğuznâmeleri. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Abdulla, Kemal (2015). Mitten Yazıya ya da Gizli Dede Korkut. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Boratav, Pertev Naili (1958). “Dede Korkut Hikâyelerindeki Tarihi Olaylar ve Kitabın Te’lif Tarihi”. Türkiyat Mecmuası XIII: 31-62.
• Erdal, Tuğçe (2016). “Dede Korkut Kitabı’nda Yalan ve Aldatma Kavramları”. Milli Folklor 109: 83-106.
• Ergin, Muharrem (1970). Orhun Abideleri. İstanbul: MEB Yayınları.
• Göka, Erol (2009). Türklerde Liderlik ve Fanatizm. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Göka, Erol (2010). Türk’ün Göçebe Ruhu. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Gökyay, Orhan Şaik (2006a). “Kişiler”. Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 791-883.
• Gökyay, Orhan Şaik (2006b). “Motifler-Töreler”. Dedem Korkudun Kitabı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. 985-1190.
• Günay, Umay (1998). “Dede Korkut Hikâyelerindeki Karakterlerin Tahlili”. Milli Folklor 37: 3-12.
• İbrayev, Şakir (2000). “Şaman Korkut”. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri. Yay. Haz. Alev Kâhya-Birgül ve Aysu Şimşek- Canbolat. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. 215-220.
• Kafesoğlu, İbrahim (1986). Türk Milli Kültürü. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Korkmaz, Ramazan (2000). “Fenomenolojik Açıdan Tepegöz Yorumu”. Uluslararası Dede Korkut Bilgi Şöleni Bildirileri. Yay. Haz. Alev Kâhya Birgül ve Aysu Şimşek Canpolat. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları. 259-271.
• Küyel, Mübahat Türkel (1984). “Kut, Farabi ve İbn Sina’daki al-Akl al-Fa’al İçin Bir Temel Oluşturabilir mi?”. İbn Sina Doğumunun Bininci Yılı Armağanı. Der. Aydın Sayılı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. 489-590.
• Meeker, Michael E. (1992). “The Dede Korkut Ethic”. International Journal of Middle East Studies 24(3): 395-412.
• Ögel, Bahaeddin (1971). Türk Mitolojisi. İstanbul: MEB Yayınları.
• Pehlivan, Gürol (2015). Dede Korkut Kitabı’nda Yapı, İdeoloji ve Yaratım. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Şişman, Bekir (1998). “Kazakistan’da Korkut Ata ile İlgili Söylenceler”. Milli Folklor 37: 395-417
• Yalçınkaya, Ayhan (2001). Dede Korkut İçin Bir Kırklama Denemesi. Ankara: AÜ Sosyal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Yıldırım, Dursun (1972). “Dede Korkut ve Yunus Emre’de Hayat, Tabiat, Tanrı ve Ölüm”. İÜ Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 20 (1): 37-47.