Bu makale Türkçede ayrık geçişsizlik konusunu bitmişlik ve kılıcılık
gibi görünüş kavramları ışığında tartışmakta; edensiz-edilgen,
sıfat fiil yapıları ve sözcük türetimi ile ayrık geçişsizlik arasındaki
ilişkileri incelemektedir. Makale, bitmişlik kavramının yanı sıra
kılıcılık kavramının, hareket doğası fiilleri, salınım fiilleri ve dönüşlü
fiillerdeki ayrık geçişsizliği belirlemede önemli bir etken olduğunu
gözlemlemektedir. Makale hareket doğası fiillerinde kılıcılığın önemli
olduğunu, salınım fiillerinin öznesiz-geçişsiz, dönüşlü fiillerin ise
özneli-geçişsiz olduğunu savunmaktadır. Makaledeki bulgular,
geçişsiz fiillerin farklı yapılardaki farklı davranışlarında, işlevsel ulam
baş öğelerinin geçişsiz fiillerin tek katılanına kılıcı ya da etkilenen
rolünü verdiği olay yapısı temelli bir türetimin geçerli olduğunu işaret
etmektedir. Bu fiillerin tek katılanının cümlede hangi anlamsal rolü
üstleneceğinin zihinsel sözlükte ayrıca kodlanmasına gerek yoktur.
ayrık geçişsizlik özneli geçişsiz öznesiz geçişsiz bitmişlik kılıcılık edensiz edilgen
The article discusses how split intransitivity phenomenon is observed
in Turkish in terms of aspectual notions such as agentivity and telicity;
different grammatical constructions such as impersonal passives and
adjectival passives, and derivational morphology. It observes that
agentivity is the key factor affecting split intransitivity in Turkish
alongside telicity and these determine the unaccusative-unergative
distinction of verbs of manner of motion, verbs of emission and
reflexive verbs in Turkish. The article proposes that verbs of emission
seem to be unaccusative while reflexives behave more like unergatives.
Our findings imply that variable behavior of intransitive verbs can be
handled under an event structure analysis where different functional
heads give theta role to a NP merged in their domain. Thus, there
is no need for a lexical derivation or rule for accounting the facts on
unaccusativity.
split intransitivity unaccusative unergative telicity agentivity impersonal passives
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Sayı: 86 |
Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı