"Türkistanskie Vedomosti" Gazetesi ve Orta Asya Basınının Tarihi Gelişimi

Yıl 2018, Sayı: 84, 1 - 21, 29.01.2018

Sundetbayeva Sandugash

Öz

"Türkistanskie Vedomosti"(1870-1917)gazetesi Çarın sömürge yönetiminin ihtiyaçlarına cevap verebilmek için hakim oldukları bölgelerde
kapsamlı çalışmalarını sürdürebilmek amacıyla Orta Asya bölgesinde
yayımlanan ilk gazetedir. Makalede, bu gazete tarihini ele alan bazı
arşiv kaynakları da incelenmiştir.
Gazetenin resmi olmayan sayfalarında Orta Asya halklarının etnografisi ve folkloru, tarihi hakkında ilmi, bilimsel pratik, bilimsel ve popüler
makaleler yayımlanmaktaydı. "Türkistanskie Vedomosti"gazetesi sayfalarında geleneksel hayvan besleyiciliğinin durumu hakkında bilgiler
verilir, farklı bölgelerdeki göç ve yönleri tasvir edilir, toprağı işleme,
mahsul yetiştirme ve hasat toplama yöntemleri, tarımın geliştirilmesi
meseleleri aydınlığa kavuşturulurdu. Düzenli olarak Orta Asya bölgesindeki halkın etnik kültürü hakkında makaleler yayımlanırdı.
Makalenin temelinde de kanıtlandığı gibi, Orta Asya ve Türkistan
bölgesi ile ilgilenen araştırmacılar "Türkistanskie Vedomosti"gazetesi sayfalarında bölgedeki hayatın tüm yönlerini kapsayan meseleler
hakkında zengin bir kaynak bulabileceklerdir. Gazetenin toplumdaki
siyasi durumları, dünyadaki haberleri tam zamanında yayımlaması,
özellikle I. Dünya Savaşı'nda gerçekleşen olayların tarihi kayıtları dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler

Türkistanskie Vedomosti, gazete, basım yayımı, Türkistan bölgesi, Orta Asya

The Newspaper “Turkestanskie Vedomosti” and The Beginning of The Development of The History of The Press in Central Asia

Öz

“Turkestanskie Vedomosti” (1870-1917 years) was the first printed
issue in Central Asia designed to meet the needs of the tsarist colonial administration for all round study of the conquered region.This
article was written on the basis of archival sources on the history of
this newspaper.
There were scientific, scientific-practical, scientific and popular articles on the history, ethnography and folklore of the Central Asian
people in the unofficial blog of the newspaper. On the pages of
“Turkestanskie Vedomosti” one could find the characteristics of the
condition of traditional cattle husbandry, description of the route of
nomadic migrations in different regions and such issues were highlighted as the development of agriculture, methods of farmery and
harvesting. Articles about the ethnic culture of the people of Central
Asia were regularly appeared on its pages.
Researchers, interested in Turkestan region and Central Asia, could
find on the pages of “Turkestanskie Vedomosti” an abundance of
materials covering all aspects of life of the region, which is proved
on the basis of the given scientific article. The political news taking
place in society and world, the columns devoting to the World War
I catch the eyes of readers.

Anahtar Kelimeler

Turkestanskie Vedomosti, newspaper, printed issue, Turkestan region, Central Asia

Kaynakça

• Aikap (1995). Kazak Ensiklopediyası. Almaty.
• Alektorov, Alexandr (1900). Ukazatel’ knig, zhurnalov i gazetnyh statei i zametok o kirgizah. Kazan’.
• Avsharova, M.P. (1960). Russkaya periodicheskaya pechat’ v Turkestane (1870-1817). Tashkent.
• Baityrsynov, Akhmet (1913). Arnau soz. Kazakh 1.
• Bartol’d, Vasilii (1925) Istoriya izucheniya Vostoka v Evrope i Rossii. Leningrad.
• Baskhanov, Michail (2005). Russian military orientologists before 1917. Bibliographical dictionary. Moscow: Vostochnaya literatyra.
• Boettger, Evgenii (1926). Rospis’ statei po vsem voprosam, pomeshhennym v gazete “Turkestanskie vedomosti” (1870-1892). RukSeries’. Otdel redkih knig i rukopiesei Nacional’noi biblioteki Uzbekistana imeni Alshera Navoi.
• Central’nyi Gosudarstvennyi Arhiv Uzbekistana: Fond I-I. The name of the fund: General-Governor of Turkestan region. Opis 1-35.
• Dala Vilayatinin Gazeti (1995). Almaty: Gylym
• Dobrosmyslov, Alexandr (1910). Tashkentskaya Pressa. Sredniya Aziya 9.
• Dulatov, Mirzhakyp (1923). Baspasoz ymmesi. Enbekzhi Kazakh, 5 mamyr.
• Ernazarov, T.Je. (1976). Istoriya pechati Turkestana. (1870-1925). Tashkent.
• Haruzin, Alexei (1891). Bibliograficheskii ukazatel’ statei, kasajushihsiya etnografii kirgizov i karakirgizov. Kazan’.
• Horoshhin, Alexandr (1876). Sbornik statei, kasaiushihsiya do Turkestanskogo kraya. Sankt- Peterburg.
• K 30-letiu “Turkestanskih Vedomostei” (1900).Turkestanskie Vedomosti 36.
• Kartayeva, Tattigul (2001). Gazeta “Turkestanskie Vedomosti”: ( 1870-1917 gg.) kakistochnik isstorii i etnografii Kazahstana. Bibliografichiskii ukazatel’. Almaty: Gylym.
• Kartayeva, Tattigul i dr. (2007). “Turkestanskie Vedomosti” – etnograficheskie rasskazi. Biblioteka kazahskoi etnografii. 44 tom., 2-oe dopolnennoe. Sbornik kommentarii. Astana: Altyn kitap.
• Kazakh (1998). Kazak Ensiklopediyası. Almaty.
• Masanov, Edige (1966). Ocherk istorii etnograficheskogo izucheniya kazahskogo naroda v SSSR. Almaty: Nayka
• Materialy dlya bibliografii Kazahstana i Sredneaziatskih Respublik. (1927). Leningrad.
• Otdel’noe mnenie chlena Turkestanskogo Statisticheskogo komiteta S.A.Idarova (1872). Ezhegodnik. Materialy dlja statistiki Turkestanskogo kraya. Vyp I: 229. Sankt-Peterburg.
• Predislovie (1870). Turkestanskie Vedomosti 1:1.
• Turkestanskie Vedomosti (1916). Evropeiskaya voina.
• Turkestanskie Vedomosti (1917). Voina.
• Ubileinyi nomer k otkrytiyu pamjatnika pervomu Turkestanskomu general-gubernatoru Konstantin Petrovich Von Kaufman’u i voiskam, pokorivshim Sredniu Azii (1913). Turkestanskie Vedomosti 97: 2.