Bir “Ara Kurum” Olarak Cemevleri

Yıl 2018, Sayı: 84, 197 - 218, 29.01.2018

Fatih Ertugay

Öz

Modernleşme sürecinde devletin disipline edici ve normatif denetleyici
gücü artmış; devlet, değer yükleyici ve kimlik belirleyici bir nitelik
kazanmıştır. Bunun yanı sıra, geleneksel toplumsal yapılar çökmüş
ve yalnızlaşan birey, devletin karşı konulamaz gücüyle karşı karşıya
kalmıştır. Muhafazakâr düşünce açısından “ara kurumlar”ın yıkımı
anlamına gelen bu süreç, aynı zamanda kadir-i mutlak devletin,
“vatandaşına” dönüşen bireylere/halkına karşı sınırsız gücünün kurumsallaşma sürecidir. Bu açıdan Batı modernleşmesinin belirli açılardan
bir yansıması olarak Türkiye’de modern devletin oluşum dinamikleri
ve bizatihi modernleşmenin kendisi, diğer ara kurumlara yaptığı gibi
Alevi geleneğinin ara kurumlarını da tahrip etmiştir. Makalede modern muhafazakâr düşüncenin kadir-i mutlak devlet karşısındaki ara
kurumlar vurgusundan hareketle, bir ara kurum olarak savlanan Cemevleri’nin sosyolojik ve siyasal analizi yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakârlık, ara kurumlar, Cemevleri, devlet, birey

Kaynakça

• Akıncı, Mehmet (2013). “Muhafazakârlık”. Dünyada ve Türkiye’de Siyasal İdeolojiler. Der. Ömer Çaha ve Bican Şahin. Ankara: Orion Kitabevi.
• Beneton, Philippe (2011). Muhafazakârlık. Çev. Cüneyt Akalın. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bülbül, Kudret ve Bekir Berat Özipek (2011). “Sunuş”. Muhafazakârlık Düş ve Gerçek. Robert Nisbet. Çev. Kudret Bülbül ve M. Fatih Serenli. Ankara: Kadim Yayıncılık.
• Childs, Roy A. Jr. (1968). “Autarchy and The Statist Abyss”. Rampart Journal of Individualist Thought 4 (2): 1-18.
• Çaha, Ömer (2000). Aşkın Devletten Sivil Topluma. İstanbul: Gendaş Kültür Yayınları.
• Çetin, Halis (2004). “Muhafazakârlık: Kaosa Karşı Kozmos”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi 1 (1): 86-119.
• Çetin, Halis (2007). Modernleşme Krizi İdeoloji ve Ütopya Arasında Türkiye. Ankara: Orion Yayınevi.
• Duman, Fatih (2013). “Devlet”. Siyaset Bilimi. Der. Halis Çetin. Ankara: Orion Kitabevi.
• Ecevitoğlu, Pınar (2011). “Aleviliği Tanımlamanın Dayanılmaz Siyasal Cazibesi”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 66 (3): 137-156.
• Erdoğan, Mustafa (2004). “Muhafazakârlık: Ana Temalar”. Liberal Düşünce Dergisi 34: 5-9.
• Güngörmez, Bengül (2003). “Muhafazakârlığın Sosyolog Havarisi Robert Nisbet”. Doğu Batı 25: 147-157.
• Güngörmez, Bengül (2011). “Modernleşme ve Ara Kurumların Çöküşü”. Muhafazakâr Düşünce Dergisi 8 (29-30): 25-38.
• Heywood, Andrew (2007). Siyasi İdeolojiler. Çev. Ahmet Kemal Bayram vd., Ankara: Adres Yayınları.
• Kahraman, Hasan Bülent (2008). Türk Siyasetinin Yapısal Analizi-I. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Keyder, Çağlar (1987). State and Class in Turkey: A Study in Capitalist Devolopment. London and New York: Verso.
• Krauthammer, Charles (1995). “A Social Conservative Credo”. The Public Interest (Fall): 15-22.
• Mardin, Şerif (2006). “Tanzimat’tan Sonra Aşırı Batılılaşma”. Türk Siyasal Hayatının Gelişimi, Der. Ersin Kalaycıoğlu ve Ali Yaşar Sarıbay. İstanbul: Beta Yayınları.
• Muller, Jerry Z. (1997). “Introduction What is Conservative Social and Political Thought?”. Conservatism: An Anthology of Social and Political Thought from David Hume to the Present. Der. Jerry Z. Muller. Princeton: Princeton University Press.
• Nisbet, Robert (1958). Moral Values and Community. Tradition and Revolt. New York: Random House, Inc.
• Nisbet, Robert (2011). Muhafazakârlık Düş ve Gerçek. Çev. Kudret Bülbül ve M. Fatih Serenli. Ankara: Kadim Yayıncılık.
• North, Gary (2002). “Robert Nisbet: Conservative Sociologist”. Gary North Archives, http://www.lewrockwell.com/2002/08/gary-north/antiwar-conservative/.
• Oakeshott, Michael (1962). Rationalism in Politics. London: Methuen and Co LTD.
• Özipek, Bekir Berat (2004). Muhafazakârlık Akıl Toplum Siyaset. Ankara: Liberte Yayınları.
• Özipek, Bekir Berat (2007). “Devlet”. Siyaset. Der. Mümtazer Türköne. Ankara: Lotus Yayınevi.
• Perrin, G. Robert (1997). “Robert Nisbet and The Modern State”. Modern Age (Winter): 39-47.
• Stone, Brad Lowell (2000). “Robert Nisbet on Conservatism Dogmatics”. Society (March/April): 68-74.
• Subaşı, Necdet. (2003). “Güvenliğin Modern Mekânları ve Aleviler”. Milel ve Nihal Dergisi 1 (1): 73-89.
• Talas, Mustafa ve Aksoy, Numan Durak (2009). “Küreselleşme ve Yerelleşme Çerçevesinde Türk Aleviliği”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi (51): 147-170.
• Vergin, Nur (2000). “Din ve Muhalif Olmak: Bir Halk Dini Olarak Alevilik”. Din, Toplum ve Siyasal Sistem. Der. Nur Vergin. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Woods, Thomas E. (2005). “Twilight of Conservatism”. Ideas (5): 17-20.
• Yalçınkaya, Ayhan (2005). Pas: Foucault’dan Agamben’e Sıvılaşmış İktidar ve Gelenek. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Yaman, Ayhan (2011). “Alevilikte Ocak Kavramı: Anlamı ve Tarihsel Arka Planı”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi (60): 43-64.
• Yaman, Ali (2012). “Geçmişten Günümüze Alevi Ocaklarında Değişime Dair Sosyo-Antropolojik Gözlemler”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi 63: 17-38.
• Yıldırım, Rıza (2012). “Geleneksel Alevilikten Modern Aleviliğe: Tarihsel Bir Dönüşümün Ana Eksenleri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırmaları Dergisi 62: 135-162.