Avrupa Birliği-Rusya Enerji İlişkilerinde Azerbaycan Alternatifi

Yıl 2022, Sayı: 101, 87 - 114, 27.04.2022

Mehlika Özlem Ultan Didem Saygın

https://doi.org/10.12995/bilig.10104

Cited By: 3

Öz

Karşılıklı bağımlılık ilkesi çerçevesinde şekillenen siyaset ve ekonomi ilişkisi, dünyada büyük dönüşümlere yol açmaktadır. Karşılıklı bağımlılığın ortaya çıktığı alanlardan biri de enerjidir. Avrupa Birliği ülkeleri de dünyada enerji ithal etmek zorunda kalan bölgeler arasında yer almaktadır. Bu ihtiyacı en çok Rusya ve Orta Doğu ülkelerinden karşılamak zorunda kalmakla birlikte, Birliğin alternatif yollar arayışında olduğu da bilinmektedir. Bu noktada Azerbaycan’ın özellikle doğalgaz ithalatında stratejik bir önemi bulunmaktadır. Çalışma, AB’nin Rusya’ya olan bağımlılığını da açıklamakla birlikte, temelde Birliğin doğalgaz ihtiyacına odaklanmakta ve Azerbaycan’ın doğalgaz ithalatında bir alternatif olup olamayacağı konusu üzerinde durmaktadır. ABD-Rusya ekseninde enerji arz güvenliğini sağlamak ve Rusya’ya olan enerji bağımlılığını azaltmak isteyen Avrupa Birliği için Azerbaycan alternatifinin, siyasi ve ekonomik anlamda avantaj ve risklerinin değerlendirilmesi çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Doğalgaz, Avrupa Birliği, Azerbaycan, enerji, karşılıklı bağımlılık.

Azerbaijan as an Alternative to European Union-Russian Energy Relations

Öz

The relationship between politics and economy, shaped within the framework of the principle of interdependence, causes major transformations in the world. One of the areas where interdependence occurs is energy. European Union countries are also ranked among the regions that have to import energy in the world. Although it has to meet this need mainly from Russia and
Middle East countries, it is known that the Union is in search of alternative ways. At this point, Azerbaijan has strategic importance, especially in natural gas imports. Along with clarifying the dependence of the EU on Russia, the study mainly focuses on the natural gas needs of the Union and on whether Azerbaijan can be an alternative in natural gas imports. The main objective of this study is to evaluate the political and economic advantages and risks of the Azerbaijani alternative for the European Union, which wants to ensure energy supply security in the USA-Russia axis and to reduce energy dependence on Russia.

Anahtar Kelimeler

Natural gas, European Union, Azerbaijan, energy, interdependence

Kaynakça

• Almammadov, Veli. “Azerbaycan’ın Enerji Stratejisi.” Social Sciences Research Journal, vol. 8, no. 3, 2019, ss. 40-53.
• Aslanlı, Araz. “Trans Hazar Enerji İş Birliğinin Türk Cumhuriyetleri Açısından Önemi.” Bilig, vol. 83, 2017, ss. 27-51.
• Ateş, Zafer. “Doğu-Batı Enerji Koridoru: 2 Tamam 1 Eksik.” Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, no. 23, 2006.
• Bayraç, Hüseyin Naci. “Uluslararası Doğalgaz Piyasasının Ekonomik Yapısı ve Uygulanan Politikalar.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, vol. 13, no. 3, 2018, ss. 13-36.
• Bayraktutan, Yusuf, ve Hanife Bıdırdı. “Teknoloji Politikaları: Temel Göstergeler ve İhracata Yansımaları.” KOSBED, vol. 30, 2015, ss. 1-30.
• British Petroleum. “BP Statistical Review of World Energy.” 69th edition, 18 Ocak 2021, https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical- review/bp-stats-review-2020-full-report.pdf.
• Broache, Michael. “Re-Examining Russian Energy Power.” Journal of International Affairs, vol. 62, no. 2, 2010, ss. 233-245.
• Caşın, Mesut Hakkı, ve Sina Kısacık. Avrupa Birliği Enerji Hukuku ve Güvenlik Algılamaları. Çağlayan Yayınları, 2018.
• CNNTÜRK. 20 Ocak 2021, https://www.cnnturk.com/dunya/son-dakikaermenistanin-azerbaycana-saldirisi-sonrasi-abden-cagri. Council Resolution. 17 Eylül 1974, OJ 1974 C 153/1.
• Çelikpala, Mitat. “Enerji Politikası.” Yarım Asrın Ardından Türkiye-Avrupa Birliği İlişkileri Tarihçe, Teoriler, Kurumlar ve Politikalar, ed. Belgin Akçay ve Sinem Akgül Açıkmeşe, Seçkin Yayıncılık, 2017.
• Demir, Esra. “Enerji Şartı Anlaşması.” 10 Ocak 2021, http://www.mfa.gov.tr/enerji-sarti-anlasmasi.
• Demiryol, Tolga. “Türkiye-Rusya İlişkilerinde Enerjinin Rolü: Asimetrik Karşılıklı Bağımlılık ve Sınırları.” Gaziantep University Journal of Social Sciences, vol. 17, no. 4, 2018, ss. 1438-1455.
• Dikkaya, Mehmet, ve Abdulkadir Tığlı. “Güney Kafkasya Enerji Koridoru: Alternatif Projeler Kapsamında TANAP.” Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, vol. 10, no. 1, 2015, ss. 99- 117.
• Dilaver, Tutku. “Bir Sorun Çözücü Olarak Avrupa Birliği: Dağlık Karabağ Çıkmazı.” Avrasya Dünyası, no. 2, 2018, ss. 52-60.
• Dursun, Suat. Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Yayınları, 2011.
• EEAS. “Statement by High Representative/Vice-President Federica Mogherini on the Escalation in the Nagorno-Karabakh Conflict.” 07 Şubat 2020,https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters- homepage/2921_en.
• Ege, Yavuz. “Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası ve Türkiye’nin Uyumu.” AB’nin Enerji Politikası ve Türkiye, ed. Yavuz Ege vd. UPAV Yayınları, 2004.
• ENP. “European Neighbourhood Policy.” 08 Şubat 2020, http://eeas.europa.eu/enp/about-us/index_en.htm.
• EPNK. “The European Partnership for the Peaceful Settlement of the Conflict over Nagorno-Karabakh.” 07 Şubat 2020, http://www.epnk.org/.
• Erhan, Çağrı, ve Aysun Gürbüz. “Azerbaycan’ın Enerji Politikası.” Kafkasya’nın Yükselen Yıldızı İlham Aliyev Döneminde Azerbaycan, ed. Çağrı Erhan, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, 2013, ss. 297-352.
• Eriş, Özgür Ünal. “Enerji Politikası.” Avrupa Birliği Tarihçe, Teoriler, Kurumlar ve Politikalar, ed. Belgin Akçay ve İlke Göçmen, Seçkin Yayıncılık, 2012.
• European Commission. “A Framework Strategy for a Resilient Energy Union with a Forward-Looking Climate Change Policy.” 23 Aralık 2019, http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ uri=COM%3A2015%3A80%3AFIN.
• European Commission. “Energy Policy for the EU.” 1995, COM(95)682.
• European Commission. “Enerji Alanında Stratejik Ortaklığa Dair Anlaşma Memorandumu.” 24 Aralık 2019, https://www.consilium.europa.eu/media/21862/eu-azerbaijan.pdf.
• Eurostat. “EU Imports of Energy Products.” 24 Aralık 2019, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/EU_imports_of_energy_products_-_recent_developments.
• Gazprom. “Turk Stream, Gas Exports to Turkey and Southern and Southeastern Europe.” 12 Aralık 2019, http://www.gazprom.com/projects/turk-stream/.
• Hamzaoğlu, Halit. “Komşuluk Politikası ve Doğu Ortaklığı Programı Çerçevesinde Azerbaycan-Avrupa Birliği İlişkileri.” Kafkas Üniversitesi İİBF Dergisi, vol. 11, no. 21, 2020, ss. 497-513.
• Hamzaoğlu, Halit. “Rusya-Avrupa Birliği İlişkilerinde Enerji Etkeni ve “Kuzey Akımı-2” Boru Hattı Projesinin Jeopolitik İçeriği.” Alanya Akademik Bakış Dergisi, vol. 5, no. 1, 2021, ss. 265-286.
• Harsem, Øistein, and Dag Harald Claes. “The Interdependence of EuropeanRussian Energy Relations.” Energy Policy, no. 59, 2013, ss. 784-791.
• Hekimoğlu, Mehmet Merdan. “Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı Projesinin Hukuki Boyutları.” Bilig, no. 63, 2012, ss. 77-92.
• Kakışım, Cemal, ve Timuçin Kodaman. “Avrupa Birliği-Türkiye İlişkilerinde Enerji Diyaloğu.” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 34, no. 2, 2019, ss. 124-139.
• Kardaş, Şaban. “The Turkey-Azerbaijan Energy Partnership in the Context of the Southern Corridor.” IAI Working Papers, vol. 14, no. 4, 2014, ss. 1-12.
• Kasım, Kamer. “Türkiye-Rusya İlişkilerinde Kafkasya Faktörü.” Siyasi, Sosyal ve Kültürel Yönleriyle Türkiye ve Rusya, ed. Emine İnanır vd., Berikan Yayınları, 2019.
• Keohane, Robert, and Joseph Nye. Power and Interdependence. Pearson, 1989.
• Keskin, Mehmet Hakan. “Genişleme ve Derinleşme Süreçlerinde Avrupa Birliği Enerji Politikaları.” Stratejik Araştırmalar Dergisi, no. 9, 2007.
• Koçaslan, Gelengül. “Avrupa Birliği’nin Doğalgaz Politikası ve Bu Eksende Türkiye’nin Önemi.” İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, vol. 61, no. 2, 2011, ss. 235-255.
• Krickovic, Andrej. “When Interdependence Produces Conflict: EU-Russia Energy Relations as a Security Dilemma.” Contemporary Security Policy, no. 36, 2015, ss. 3-26.
• Lussac, Samuel James. “Ensuring European Energy Security in Russian ‘Near Abroad’: The Case of the South Caucasus.” European Security, vol. 19 no. 4, 2010, ss. 607-625.
• Memmedli, Elşen. “Azerbaycan-Avrupa Birliği İlişkilerinde Enerji Faktörü.” Akademik Bakış Dergisi, no. 61, 2017, ss. 206-215.
• Merdan, Ali Samir. “Avrupa Birliği-Azerbaycan İlişkileri.” Yönetim ve Ekonomi, vol. 26, no. 2, 2019, ss. 339-360.
• Nesimoğlu, Şerife Özkan. “Avrupa Birliği Enerji Politikaları.” Avrupa Birliği Kurumlar ve Politikalar, ed. Cengiz Dinç, Nobel Yayıncılık, 2020, ss. 213-246.
• Nuriyev, Elkhan. “Azerbaijan and the European Union: New Landmarks of Strategic Partnership in the South Caucasus–CaspianBasin.” Southeast European and Black Sea Studies, vol. 8, no. 2, 2008, ss. 155-167.
• Official Journal of the European Communities. 31 Aralık 1994, L380/37.
• Oktay, Emel G. “Avrupa Komşuluk Politikası ve Azerbaycan: Eleştirel Bir Değerlendirme.” Bilig, no. 75, 2015, ss. 75-102.
• Sıvış, Efe. “Enerji Politikalarında Denge Arayışı, ABD-Rusya ve Avrupa Birliği Üçgeni: Türk Akım Projesinin Belirleyici Faktörleri.” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 23, no. 3, 2019, ss. 1373-1388.
• Sierra, Oscar Pardo. “A Corridor through Thorns: EU Energy Security and the Southern Energy Corridor.” European Security, vol. 19, no. 4, 2010, ss. 643-660.
• Smith, Karen. “The Outsiders: The European Neighbourhood Policy.” International Affairs, vol. 81, no.4, 2005, ss. 757-773.
• TANAP. “Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi.” 16 Ocak 2021, https://www.tanap.com/store/file/common/81e3e4dc104e1717d6ad620de3752257.pdf.
• Wisniewski, Jaroslaw. “EU Energy Diversification Policy and the Case of South Caucasus.” Political Perspectives, vol. 5, no. 2, 2011, ss. 58-79.
• Yalçın, Hasan. “Avrupa Birliği’nin Doğu Akdeniz Yaklaşımı.” 22 Aralık 2020 https://www.setav.org/avrupa-birliginin-dogu-akdeniz-yaklasimi/.
• Yıldız, Furkan. “Avrupa Birliği Enerji Politikaları ve Enerji Arz Güvenliği Arayışları.” İnsan & Toplum, vol. 3, no. 5, 2013, ss. 159-181.
• Yorkan, Arzu. “Avrupa Birliği’nin Enerji Politikası ve Türkiye’ye Etkileri.” Bilge Strateji, vol. 1, no. 1, 2009, ss. 24-39.
• Zheng, Huawei. “Fragile Interdependence: The Case of Russia-EU Relations.” Cambridge Review of International Affairs, (yayımlanacak) doi: 10.1080/09557571.2020.1839018.