21. Yüzyıl Becerileri Çerçevesinden Türk Atasözlerine Bir Bakış

Yıl 2021, Sayı: 99, 1 - 25, 27.10.2021

Mehmet Kurudayıoğlu Nezir Temur

https://doi.org/10.12995/bilig.9900

Cited By: 5

Öz

Bir toplumun evren tasavvuru, düşünce sistemi ve dünyaya bakış açısını ortaya koyan atasözleri, kolektif bilincin somut yansımalarıdır. Söz konusu dil hazinesi, aynı zamanda içinde var olduğu kültüre mensup bireyin sosyal hayatını düzenleyen birtakım öğretileri zaman ve mekân ötesine taşıma gibi bir işleve de sahiptir. Bu çerçevede içinde bulunduğu kültürün kodlarını aktarma işleviyle gelecek nesillere, davranış biçimlerini de öğütlemektedir. Bu çalışmada, Türk atasözleri çağımız modern insanından sahip olması istenen 21. yüzyıl becerileri (yaratıcılık ve yenilikçilik, eleştirel düşünme ve problem çözme, iletişim, iş birliği ) açısından incelenmiştir. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasının kullanıldığı bu araştırmanın inceleme nesnesini, Nurettin Albayrak’ın Türkiye Türkçesinde Atasözleri adlı eserinden
alınmış 18837 atasözü oluşturmaktadır. Verilerin toplanmasında doküman incelemesi, çözümlenmesinde ise içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda Türk atasözlerinde en çok eleştirel düşünme ve problem çözme becerisi üzerinde durulduğu tespit edilmiştir. Eleştirel düşünme ve problem çözme becerisini sırayla iletişim, iş birliği ve yaratıcılık becerileri izlemektedir.

Anahtar Kelimeler

atasözü, eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, iletişim, iş birliği

Kaynakça

• Akın, Adnan (2010). “Kültür Penceresinden Türk İş Sisteminin Temelleri ve Atasözleri Bağlamında Bir Model Önerisi”. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 7 (2): 809-838.
• Aksoy, Ömer Asım (1995). Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü. Ankara: İnkılâp Yayınları.
• Albayrak, Nurettin (2009). Türkiye Türkçesinde Atasözleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Alismail, Halah Ahmed ve McGuire, Patrick (2015). “21st Century Standards and Curriculum: Current Research and Practice”. Journal of Education and Practice 6 (6): 150- 155.
• Altun, Mustafa (2004). “Türk Atasözleri Üzerine Sentaktik Bir İnceleme”. Akademik Araştırmalar Dergisi 6 (21): 79-91.
• Anagün, Şengül Saime vd. (2016). “Öğretmen Adaylarına Yönelik 21. Yüzyıl Becerileri Yeterlilik Algıları Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 40: 160-175.
• Aydın, Seçkin (2013). “Kültürel Bir Miras Olarak Atasözlerinin Kullanımı Üzerine Türkçe Öğretmenlerinin Görüşleri”. Folklor/Edebiyat 19 (75): 173-192.
• Baş, Bayram (2012). “Atasözlerimizde Düşünceyi Geliştirme Yolları”. VII. Uluslararası Büyük Türk Dili Kurultayı Bildirileri. Ankara: Uzerler Matbaacılık Ltd. Şti.
• Başgöz, İlhan (2006). “Atasözleri Hakkında Atasözleri ya da Atasözlerinin Toplumsal Anlamı”. Çev. Toçoğlu, N. T. Millî Folklor 70: 85-91.
• Batur, Zekerya ve Mehmet Soyuçok (2019). “Atasözlerinde Eleştirel Düşünme Unsurları: Türkçe Ders Kitapları”. Folklor/Edebiyat 25 (100): 1119-1130.
• Beğenmez, Nuh Mustafa (2013). Atasözlerinde Günlük Hayat. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
• Bekiroğlu, Onur (2014). “Türkçe Atasözlerinde İletişim Olgusunun İzleri ve Sosyo-Kültürel Çıkarımları”. Millî Folklor 103: 80-98.
• Berger, Jonah A. ve Heath, Chip (2005). “Idea Habitats: How the Prevalence of Environmental Cues Influences the Success of Ideas”. Cognitive Science 29: 195-221.
• Biray, Nergis (2016). “Türk Dünyasının Ortak Değeri Olarak “Akıl” Konulu Atasözleri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi 81: 133-150.
• Boratav, Pertev Naili (1969). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınları.
• Bozkurt, Şeyma Büşra ve Çakır, Hasan (2016). “Ortaokul Öğrencilerinin 21. Yüzyıl Öğrenme Beceri Düzeylerinin Cinsiyet ve Sınıf Seviyesine Göre İncelenmesi”. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39: 69-82.
• Çakmakçı, Celal Can (2009). İlköğretim İkinci Kademe Türkçe Öğretiminde Kavram Geliştirme Açısından Atasözü ve Deyimler. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak: Karaelmas Üniversitesi.
• Çalışır, Gülsüm (2016). “İletişim ve Kişilerarası İletişim Alanında Söylenen Atasözleri Üzerine Bir Analiz”. International Symposium Culture and Communication in Anatolia: Past, Present and Future. Ankara: Atılım Üniversitesi Yay. 92-108.
• Çobanoğlu, Özkul (2004). Türk Dünyası Ortak Atasözleri Sözlüğü. Ankara: Atatürk Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkez Yayınları.
• Dede, Chris (2010). “Comparing Frameworks for 21st Century Skills”. 21st Century Skills: Rethinking How Students Learn. Ed. J. Bellanca ve R. Brandt. Bloomington IN: Solution Tree Press. 51-75.
• Demircan, Ömer (2005). “Söz Dizimine Duygusal Yansımalar: Atasözleri, Deyimler, Deyimler ve Devrik Dizim”. Türk Dili Dergisi 18 (107): 1-11.
• Dik, Tuba (2010). “Atasözlerinde Adil Dünya İnancı”. Millî Folklor 88: 28-32.
• Dosi, Ifigeneia (2019). “Do Proverbs Measure Abstract or Metaphorical Thinking: Evidence From Healthy Greek-Speaking Adults”. European Journal of Psychological Research 6(1): 75-83.
• Dundes, Alen (1975). “On The Structure of The Proverb”. Proverbium 25: 961-973.
• Erginer, Güzide (2010). Atasözlerinde Toplumsal Hayat. Yüksek Lisans Tezi. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Eryılmaz, Selami ve Çelebi Uluyol (2015). “21. Yüzyıl Becerileri Işığında FATİH Projesi Değerlendirmesi”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 35 (2): 209-229.
• Esen, Saban ve Ensar Yılmaz (2011). “Türk Atasözleri ve Deyimlerinde Girişimcilik Olgusu (Sosyo-Ekonomik Açıdan Bir Bakış)”. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 30: 249-258.
• Fullan, Michael (2013). “Great to Excellent: Launching the Next Stage of Ontario’s Education Agenda”. http://www.michaelfullan.ca (Erişim Tarihi: 16 Mayıs 2018).
• Girmen, Pınar (2016). “Türkçe Eğitiminde Atasözleri ve Değer Eğitimi”. Değerler Eğitimi Dergisi 11 (25): 117-142.
• Gönen, Sinan (2006). Batı Türklerinin Manzum Atasözleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Gürel, Emeti ve Merba Tat (2012). “Bir İletişim Edimi Olarak Dinleme ve Türkçede Bulunan Dinleme Temalı Atasözleri ile Deyimler Üzerine Bir İçerik Analizi”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 5 (23): 276-297.
• Güzel, Abdurrahman ve Özay Karadağ (2013). “Kelime Sıklığı Açısından Türk Atasözleri Üzerine Bir Değerlendirme”. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 9 (1): 274-280.
• Harbi, Kübra ve Özlem Yaşar Uğurlu (2018). “Girişimcilik Olgusunun Türk Atasözlerinde İçerik Analizi Yöntemiyle İncelenmesi”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 15 (41): 128-146.
• Honeck, Richard P. ve Jon G. Temple (1994). “Proverbs: The Extended Conceptual Base and Great Chain Metaphor Theories”. Metaphor and Symbolic Activity 9 (2): 85- 112.
• Karadağ, Özay (2013a). “Türkiye Türkçesi Atasözlerinde Çocuk ve Çocukluk”. Millî Folklor 98: 109-124.
• Karadağ, Özay (2013b). “Emotional Intelligence Functions of Turkish Proverbs”. Social Behavior and Personality: An International Journal 41 (2): 295-310.
• Keklik, Sadettin (2013). “Atasözleri Sadece Gerçek ve Mecaz Anlamlı mıdır?”. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 23: 239-250.
• Keser, Nilüfer ve Voltan-Acar, Nilüfer (2013). “Türk Atasözlerinde Bilişsel Çarpıtmalar”. Akademik Bakış Dergisi 35: 1-20.
• Kurt, İhsan (2012). Türk Atasözlerine Psikolojik Yaklaşımlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Küçük, Orhan (2015). “Halk Kültüründe Girişimcilik: Atasözleri Üzerinde Bir Araştırma”. The International New Issues In Social Sciences 1 (1): 7-20.
• Mac Coinnigh, Marcas (2015). “5 Structural Aspects of Proverbs”. In Introduction to Paremiology: A Comprehensive Guide to Proverb Studies. Ed. Hrisztova-Gotthardt, H. ve Varga, M.A. Berlin, Boston: De Gruyter. 112-132.
• Mieder, Wolfgang (2010). “American Proverbs: An International, National, and Global Phenomenon”. Western Folklore 69 (1): 35-54.
• Mumford, Michael D. vd. (2018) “Creative Thinking in The Real World”. The Nature of Human Creativity. Ed. Robert J. Sternberg ve James C. Kaufman. 147-165.
• MYK (Mesleki Yeterlilik Kurumu). “Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi”. https://www.myk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 8 Mayıs 2020).
• Onan, Bilginer (2011). “Türk Atasözlerinde Dil Farkındalığı ve İşlevsel Dil Kullanımı”. Millî Folklor 23 (91): 90-100.
• Örge Yaşar, F. (2007). “Bilgi Toplumu Bağlamında Türk Atasözlerinde “Eğitim” ve “Bilgi” Kavramları Üzerine Düşünceler”. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 6 (19): 146-158.
• P21 (Partnership for 21st Century Learning). “Framework for 21st Century Learning”. http://www.p21.org/ (Erişim Tarihi: 5 Haziran 2018).
• Ravitz, Jason vd. (2012). “Using Project Based Learning to Teach 21st Century Skills: Findings from a Statewide Initiative”. Conference of American Educational Research Association. Vancouver. BC. 1-9.
• Rong, Hou (2013). “Proverbs Reveal Culture Diversity”. Cross-Cultural Communication 9 (2): 31-35.
• Sternberg, Robert J. ve Todd I. Lubart (1999). “The Concept of Creativity: Prospects and Paradigms”. Handbook of Creativity. Ed. Robert J. Sternberg. Cambridge, England: Cambridge University Press. 3-15
• Tekşan, Keziban (2012). “Atasözlerinin Dil Bilgisi Öğretiminde Kullanılabilirliği”. Türklük Bilimi Araştırmaları 31: 301-322.
• Trilling, Bernie ve Charles Fadel (2012). 21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. San Francisco: Jossey-Bass.
• Tuğluk, Mehmet Emin (2018). “Atasözlerinde Cümle Türleri”. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 3 (5): 26-47.
• Tüm, Gülden (2010). “Atasözlerinin Değişik Kültür ve Dilleri Anlamadaki Rolü”. Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 5 (4): 663-678.
• Türk Dil Kurumu (2018). “Güncel Türkçe Sözlük”. https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 1 Mayıs 2020).
• Van Lancker, Diana (1990). “The Neurology of Proverbs”. Behavioral Neurology 3: 169-187.
• Yin, Robert K. (2017). Durum Çalışması Araştırması Uygulamaları. Çev. İlhan Günbayı. Ankara: Nobel Yayınevi.