Atatürk Döneminde Türk Uzmanların Yabancı Ülkelerin Eğitim Sistemleri Hakkında Hazırladıkları Raporlar

Yıl 2021, Sayı: 96 (TBMM’NİN 100. YILI ÖZEL SAYISI), 283 - 310, 20.01.2021

Cengiz Aslan

https://doi.org/10.12995/bilig.9611

Öz

Türk eğitim tarihinde yabancı uzmanların Türkiye’yle ilgili hazırladıkları raporlar kadar önemli olan diğer bir dokümanter kaynak da dönemin Türk uzmanlarının yabancı ülkelerin eğitim sistemleriyle ilgili hazırladıkları raporlardır. Atatürk döneminde çeşitli ülkelerin eğitim sistemlerini incelemek üzere yurt dışına çok sayıda uzman gönderilmiştir. Onların hazırladıkları raporlar, Türk eğitim sisteminin düzenlenmesinde ve alınan kararlarda oldukça etkili olmuştur. Bu çalışmada ulaşılan belge ve bilgiler çerçevesinde, Atatürk döneminde çeşitli ülkelerin eğitim sistemlerini incelemek üzere yurt dışına gönderilen uzmanlar belirlenmeye çalışılmış ve onların çeşitli ülkelerin eğitim sistemlerine yönelik hazırladıkları raporlar incelenmiştir. Bu çerçevede öncelikli olarak Almanya, Fransa, Avusturya, Bulgaristan ve Rusya eğitim sistemleri hakkında yayımlanmış olanlar değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türk uzmanlar, raporlar, Almanya, Fransa, Avusturya, Bulgaristan, Rusya

Reports of Turkish Experts about the Education Systems of Foreign Countries in the Period of Atatürk

Öz

In the history of Turkish education, not only the reports made by foreign experts about Turkey, but also the reports made by Turkish experts about the education systems of foreign countries are important sources. In Atatürk’s period, a great number of experts were sent abroad to study the education systems of different countries. Their
reports were highly effective in regulating Turkish education system and decisions. In this study, within the scope of acquired documents and information, experts who were sent abroad to study the education systems of different countries in the period of Atatürk have been determined and their reports about the education systems of foreign countries have been studied. In this context, the reports about the education of Germany, France, Austria, Bulgaria and Russia have been initially examined.

Anahtar Kelimeler

Turkish experts, reports, Germany, France, Austria, Bulgaria, Russia

Kaynakça

• Akyüz, Yahya (1987). “Hıfzırrahman Raşit Öymen”. Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri. Ankara: UNESCO Yay. 387-400.
• Altunya, Niyazi (2005). Köy Enstitüsü Sistemine Toplu Bir Bakış. Ankara: Kelebek Matbaası.
• Altunya, Niyazi (2006). Gazi Eğitim Enstitüsü, Gazi Orta Öğretmen Okulu ve Eğitim Enstitüsü. Ankara: Gazi Üniversitesi Yay.
• Altunya, Niyazi (2015). “Türkiye’de Eğitim Bilimleri Öğretimi”. Eğitim Felsefesi Ulusal Sempozyumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi. 288-300.
• [Antel], Sadrettin Celal (1926). “Maarif Teşkilatı Hakkında Bir Layiha”. Maarif Vekâleti Mecmuası 7: 135-246.
• Aslan, Cengiz (2014). Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Eğitim Bilimleri Alanında Yurt Dışına Öğrenci Gönderilmesi Olgusu (1923-1940). Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Bayır, Ferit Oğuz (1971). Köyün Gücü. Ankara: Ulusal Basımevi.
• [Baymur], Ahmet Fuat (1930a). “Avusturya’da Maarif İnkılabı”. Terbiye 5 (24): 34-36.
• [Baymur], Ahmet Fuat (1930b). “Avusturya’da Maarif İnkılabı”. Terbiye 5 (25): 16-27.
• [Baymur], Ahmet Fuat (1930c). “Avusturya’da Maarif İnkılabı”. Terbiye 6 (27): 34-42.
• [Baymur], Ahmet Fuat (1930d). “Avusturya’da Maarif İnkılabı”. Terbiye 6 (29): 27-35.
• [Baymur], Ahmet Fuat (1931a). “Avusturya’da Maarif İnkılabı”. Terbiye 7 (32): 5-19.
• [Baymur], Ahmet Fuat (1931b). “Avusturya’da Maarif İnkılabı”. Terbiye 7 (33): 35-42.
• [Baymur], Ahmet Fuat (1931c). “Avusturya’da Maarif İnkılabı”. Terbiye 7 (35): 25-44.
• Dewey, John (1939). Türkiye Maarifi Hakkında Rapor. İstanbul: Devlet Basımevi.
• [Edgüer], Rıdvan Nafiz (1927a). “Rusya’da Bir Tecrübe Mektebi”. Terbiye 1 (1): 17-22.
• [Edgüer], Rıdvan Nafiz (1927b). “Moskova’da Radişcef Tek İş Mektebi”. Terbiye 1 (2): 122-130.
• Fraenkel, Jack R. et al. (2012). How To Design And Evaluate Research In Education. London: McGraw-Hill Higher Education.
• Gündüzalp, Fuat (1951). Öğretmen Meslek Kitapları. C. I. Ankara: MEB Yay.
• Gündüzalp, Fuat (1955). Öğretmen Meslek Kitapları. C. III. Ankara: MEB Yay.
• Gündüzalp, Fuat (1961). Öğretmen Meslek Kitapları. C. IV. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Gündüzalp, Fuat (1984). Öğretmen Meslek Kitapları. C.V. Ankara: MEB Yay.
• Gündüzalp, Fuat (2010). Öğretmen Meslek Kitapları Kılavuzu (1840-1928). C.VI. Ankara: Çağdaş Eğitim Yay.
• [Kansu], Nafi Atuf ve Rıdvan Nafiz [Edgüer] (1926). “Rusya Maarifi Hakkında Rapor”. Maarif Vekâleti Mecmuası 2 (9): 1-44.
• Kansu, Metin Atuf ve K. Işık Kansu (2011). Cumhuriyet Eğitim Devriminin Mülkiyeli Mimarı Nafi Atuf Kansu (1890-1949) Yaşamı ve Yazıları. Ankara: Mülkiyeliler Birliği Yay.
• Kaya, Yahya Kemal (1987). “İsmail Hakkı Tonguç”. Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri. Ankara: UNESCO Yay. s.513-520.
• Kurtça, Halis (1987). “Fuat Baymur”. Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri. Ankara: UNESCO Yay. 125-144.
• Kültür Bakanlığı (1937). “Sovyet Rusya’da İlköğretim ve Eğitim İşleri”. Kültür Bakanlığı Dergisi 20 (1): 198-241.
• Maarif Vekâleti (1927). “Maarif Vekili Mustafa Necati Beyefendi’nin Avrupa Tedkik Seyahati”. Maarif Vekâleti Mecmuası 11: 120-129.
• Maarif Vekilliği (1941). Türkiye Cumhuriyeti Maarifi 1940-1941. İstanbul: Maarif Matbaası.
• Milli Eğitim Bakanlığı (1977). Cumhuriyet Devrinde Milli Eğitim Bakanlığı Teftiş Kurulu. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Kararları (1923-1940).
• Oğuzkan, Ferhan (1987). “Hasan Âli Yücel”. Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri. Ankara: UNESCO Yay. 623-639.
• [Öymen], Hıfzırrahman Raşit (1928). Mektepçiliğin Kâbesinde. İstanbul: Amedi Matbaası.
• Özalp, Reşat ve Aydoğan Ataünal (1977). Türk Milli Eğitim Sisteminde Düzenleme Teşkilatı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Özalp, Reşat (1987). “Rüştü Uzel”. Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri. Ankara: UNESCO Yay. 577-593.
• Sirer, Reşat Şemsettin ve İsmail Hakkı Tonguç (1934). Almanya Maarifi. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Sorguç, Bahir (1982). 1920’den 1981’e Milli Eğitim Bakanlığı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Sorguç, Bahir (1987). “Saffet Arıkan”. Cumhuriyet Dönemi Eğitimcileri. Ankara: UNESCO Yay. 37-54.
• [Taner], Ali Haydar (1931). Bulgaristan Maarifi. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Taşdemirci, Ersoy (2001). “1936 Yılında Sovyet Rusya’da Yüksek Öğretim Hakkında Hazırlanmış Bir Rapor ve Bu Raporun Türkiye’de Öğretmen
• Yetiştirme Tarihi Bakımından Önemi”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (11): 1-37.
• TBMM Zabıt Ceridesi (1961). C. 1-2. Ankara: TBMM Matbaası.
• [Tonguç], İsmail Hakkı (1925). “Avrupa Meslek Mekteplerine Dair”. Maarif Vekâleti Mecmuası 1 (5): 46-72.
• [Tonguç], İsmail Hakkı (1926). “Avrupa Tecrübe Mektepleri”. Maarif Vekâleti Mecmuası 2 (6): 13-47.
• Tonguç, İsmail Hakkı (1939). Canlandırılacak Köy. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Tonguç, Engin (2009). Bir Eğitim Devrimcisi İsmail Hakkı Tonguç Yaşamı, Öğretisi, Eylemi. İzmir: Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği Yay.
• Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet (1977). Anıların İzinde. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• [Yolaç], Ahmet Hilmi (1925). “Bulgaristan Maarifi”. Maarif Vekâleti Mecmuası 1 (5): 12-45.
• [Yücel], Hasan Âli (1934). Fransa Maarif Teşkilatında Müfettişler. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Yücel, Hasan Âli (1936). Fransa’da Kültür İşleri. İstanbul: Devlet Matbaası.