Learning Attitudes of Higher Education Students: A Comparison Based on a CHAID Analysis among Turkic Republics

Yıl 2024, Sayı: 109, 67 - 104, 30.04.2024

Taner Atmaca , Rza Mammadov

https://doi.org/10.12995/bilig.10904

Öz

The aim of this study is to determine the factors affecting university students’ attitudes towards learning at the primary level in the Turkic Republics and to make a comparison between the Turkic Republics. The study used quantitative methodology and a cross-sectional survey model. A total of 1868 university students from five different Turkic Republics (Turkey, Kazakhstan, Uzbekistan, Azerbaijan, and Kyrgyzstan) participated in the study. Students in Turkmenistan were not included in the sample as they could not be contacted. Data were collected using the Attitude Towards Learning Scale (ATLS) and analysed using SPSS. According to the results, the students with the highest attitude towards learning among higher education students in five different Turkic republics are in Uzbekistan, while the lowest attitude level is in Kazakhstan. There are significant differences in attitudes towards learning between countries. According to the results of the CHAID analysis, the attitudes of higher education students in the Turkic Republics towards learning are determined by variables such as following academic developments related to their fields, striving to learn new things, time allocated for individual learning, regular reading of books, and performance level. In particular, providing support to improve students’ attitudes towards learning and expanding learning areas in educational ecosystems can be beneficial.

Anahtar Kelimeler

Turkic Republics, higher education, attitude towards learning, learning motivation, academic success

Yükseköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Tutumları: Türk Cumhuriyetleri Arasında CHAID Analizine Dayalı Bir Karşılaştırma

Öz

Bu araştırmanın amacı Türk Cumhuriyetlerinde yükseköğretim öğrencilerinin öğrenmeye ilişkin tutumlarını birincil düzeyde etkileyen faktörlerin belirlenmesi ve Türk Cumhuriyetleri arasında bir karşılaştırma yapılmasıdır. Araştırmada nicel metodolojiden yararlanılmış ve kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmaya beş farklı Türk Cumhuriyetinden (Türkiye, Kazakistan, Özbekistan, Azerbaycan ve Kırgızistan) toplam 1868 yükseköğretim öğrencisi katılmıştır. Türkmenistan’daki öğrencilere ulaşılamadığı için örnekleme dâhil edilmemiştir. Veriler “Öğrenmeye Yönelik Tutum Ölçeği (ÖYTÖ)” ile elde edilmiş ve SPSS ile analiz edilmiştir. Bulgulara göre beş farklı Türk Cumhuriyeti içinde yükseköğretim öğrencileri arasında öğrenmeye yönelik tutumu en yüksek olan öğrenciler Özbekistan’da iken en düşük tutum düzeyi Kazakistan’dadır. Öğrenmeye yönelik tutumda ülkeler arasında anlamlı farklılıklar söz konusudur. CHAID analizi sonuçlarına göre Türk Cumhuriyetlerindeki yükseköğretim öğrencilerinin öğrenmeye ilişkin tutumlarını alanları ile ilgili akademik gelişmeleri takip etme, yeni şeyler öğrenme çabası, bireysel öğrenmelere ayrılan süre, düzenli kitap okuma çabası, başarı notu gibi değişkenler belirlemektedir. Özellikle, öğrencilerin öğrenme tutumlarını iyileştirecek desteklerin sağlanması, eğitim ekosistemlerinde öğrenme alanlarının genişletilmesi yarar sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Türk Cumhuriyetleri, yükseköğretim, öğrenme tutumu, öğrenme motivasyonu, akademik başarı.

Kaynakça

• Aktürk, Ahmet Oğuz. “Öğretmen Adaylarının Öğrenmeye İlişkin Tutumlarının Öğretmenlik Mesleğini Tercih Etme Nedenlerine ve Akademik Başarılarına Göre İncelenmesi.” Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, vol. 13, no. 3, 2012, ss. 283-297.
• Alimbekov, Akmatali, ve Nargiza Dumanaeva. “Kırgızistan Eğitim Raporu 2017.” Türk Dünyası Eğitim Sistemleri ve Sorunları: Eğitim Raporu, ed. Erdal Bay, Pegem Yayınları, 2017.
• Ambrose, Susan, A., Bridges, Michael W. DiPietro, Michele, Lovett, Marsha C., ve Marie K. Norman. How Learning Works. Jossey-Bass, 2010.
• Awang, Mohd Mahzan vd. “Students’ Attitudes and Their Academic Performance in Nationhood Education.” International Education Studies, vol. 6, no. 11, 2013, ss. 21-28.
• Bahadır, Ferdi. “Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Başarı Yönelimleri ve e-Öğrenmeye Yönelik Tutumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi.” Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, vol. 10, no. 19, 2021, ss. 62-73.
• Bahçuvanoğlu, Fatma Ferhan. Öğrencilerin Sosyal Duygusal Öğrenme Becerilerinin Gelişimine Yönelik Yapılan Etkinliklerin Değerlendirilmesi: Karma Yöntem Araştırması. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, 2019.
• Bezborodova, Anastasiya, ve Saida Radjabzade. “English in higher Education in the Kyrgyz Republic, Tajikistan, and Uzbekistan.” World Englishes, vol. 41, 2022, pp. 72-91.
• Brown, H. Douglas. Principles of Language Learning and Teaching. Pearson-Longman, 2007.
• Büyüköztürk, Şener, Kılıç Çakmak, Ebru, Akgün, Özcan Erkan, Karadeniz, Şirin, ve Funda Demirel. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi, 2012.
• Creswell, John W. Eğitim Araştırmaları, Çev. Ed. Halil Ekşi, Edam, 2017. Çetin, Şaban, ve Filiz Çetin. “Öğrenmeye Yönelik Tutum Ölçeği (ÖYTÖ)
• Geliştirilme Çalışması.” Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, vol. 17, no. 1, 2019, ss. 140-157.
• Demir, Cennet Göloğlu, ve Filiz Çetin. “Okul Dışı Öğrenme Faaliyetlerine (ODÖF) Yönelik Öğretmen Tutum Ölçeği Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması.” Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, vol. 56, no. 2, 2021, ss. 895-910.
• Dìez-Palomar, Javier, García-Carrión, Rocío, Hargreaves, Linda, ve María Vieites. “Transforming Students’ Attitudes Towards Learning Through The Use of Successful Educational Actions.” PLoS ONE, vol.15, no. 10, 2020, ss. 1-20.
• Durukan, Ümmü Gülsüm, Batman, Demet, ve Nevzat Yiğit. “Öğretmen Adaylarının Ders Çalışma Alışkanlıkları.” İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol. 16, no. 1, 2015, ss. 63-80.
• Eroğlu, Mehmet. Öğretmenlerin Mesleki Gelişime Katılımlarıyla, Mesleki Gelişime Yönelik Tutumları, Kendi Kendine Öğrenmeye Hazır Bulunuşlukları ve Destekleyici Okul Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora Tezi. İnönü Üniversitesi, 2019.
• Fırıncı Kodaz, Aynur. İyimserlik, geleceğe Yönelik Tutum, Akademik İçsel Motivasyon ve Akademik Doyum Arasındaki İlişkilerin Yapısal Eşitlik Modellemesi ile İncelenmesi. Doktora Tezi. Uludağ Üniversitesi, 2016.
• Frunzaru, Valeriu, ve Nicoleta Corbu. “Students’ Attitudes Towards Knowledge and the Future of Work.” Kybernetes, vol. 49, no. 7, 2020, ss. 1987-2002.
• Gao, Li, Vongurai, Rawin, Phothikitti, Kitti, and Siriwan Kitcharoen. “Factors Influencing University Students’ Attitude and Behavioral Intention Towards Online Learning Platform in Chengdu, China.” ABAC ODI Journal, vol. 9, no. 2, 2022, ss. 21-37.
• Ghazvini, Sayid Dababgh, ve Milad Khajehpour. “The Role of Parental İnvolvement Affect in Children’s Academic Performance.” Procedia: Social and Behavioral Sciences, vol. 15, 2011, ss. 1209-1213.
• González-Garcíaa, Nerea Sánchez-García, Ana B., Nieto-Libreroa, Ana B., ve M. Purificación Galindo-Villardóna. “Attitude and Learning Approaches in the Study of General Didactics: A Multivariate Analysisi.” Revista de Psicodidáctica, vol. 24, no. 2, 2019, ss. 154-162.
• Göktaş Kulualp, Halime, ve Sibel Erol. “Üniversite Öğrencilerinin Motivasyonunda Sosyal Etkinliklerin Önemi.” İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol. 7, no. 3, 2018, ss. 1592-1611.
• Gül, Vesile. Boş Zaman Etkinliklerinin Okuduğunu Anlama ve Okumaya Yönelik Tutum Üzerindeki Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, 2008.
• Güler, Gül, ve Cansu Ayan. “A Review of Attitude Scales Developed in Turkey Between 2002-2018 Regarding the Scale Development Process.” Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, vol. 3, no. 53, 2020, ss. 839-863.
• Güney, Nail. İlköğretim II. Kademede Fiilimsilerin Öğretiminde Aktif Öğrenmenin Tutum, Başarı ve Kalıcılığa Etkisi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, 2011.
• Güngör, Cumhur. “The Relationship Between Attitudes Towards Learning and Success Orientation in Undergraduate Students.” International Online Journal of Education Teaching (IOJET), vol. 8, no. 3, 2021, ss. 1774-1796.
• Güven, Bülent. “İlköğretim Öğrencilerinin Öğrenme Stilleri, Tutumları ve Akademik Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, no. 1, 2008, 35-54. https://doi.org/10.11616/basbed.vi.455421.
• Karagöl, İbrahim, ve Alper Başbay. “Tutum, Kaygı ve İngilizce Konuşma Başarısı Arasındaki İlişki.” Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, vol. 11, no. 4, 2018, ss. 809-821.
• Karatay, Halit, ve Nurettin Kartallıoğlu, “Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenme Tutumu ile Dil Becerileri Edimi Arasındaki İlişki.” Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 16, no. 4, 2016, ss. 203-214.
• Karatay, Halit, Güngör, Haluk, ve Önder Çangal. “Bosna-Hersekli Öğrencilerin Türkçe Öğrenme Amacı, Tutumu ve Öğrenme Becerileri.” Kesit Akademi Dergisi, no. 16, 2018, ss. 18-31.
• Kazazoğlu, Semin. “Türkçe ve İngilizce Derslerine Yönelik Tutumun Akademik Başarıya Etkisi.” Eğitim ve Bilim, vol. 38, no. 170, 2013, ss. 294-307.
• KNWTTU. "How many universities and students are there in Kazakhstan?" Kazakh National Women's Teacher Training University, 3.02.2021, https://qyzpu.edu.kz/en/a/news/256-azastanda-ansha- zhoo-zhne-student-bar.
• Kutlu, Hüseyin Ali, ve Seyhan Öztürk. “Öğrencilerin Muhasebe Derslerindeki Tutumunu Etkileyen Temel Faktörler: Bir Araştırma.” Journal of Research in Business, vol. 3, no. 1, 2018, ss. 9-30.
• Mammadov, Jamil. Bağımsızlık Sonrası Azerbaycan Eğitim Sistemindeki Değişim ve Gelişmeler. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, 2008.
• Melad, Ariel F. “Students’ Attitude and Academic Achievement in Statistics: A Correlational Study.” Journal of Positive School Psychology, vol. 6, no. 2, 2022, ss. 4640-4646.
• Ngah, Abdul Hafaz, et al. “Fostering Students’ Attitude Towards Online Learning: The Mediation Effect of Satisfaction and Perceived Performance.” Proceedings of International Conference on Emerging Technologies and Intelligent Systems, eds. Al-Emran et.al., 2022, ss. 290-302.
• Nja, Cecilia Obi, et al. “Students’ Attitude and Academic Achievement in a Flipped Classroom.” Heliyon, vol. 8, 2022, ss. 1-14.
• Oliygoh. "O‘zbekistonda nechta oliy ta’lim muassasasi bor?" Oliygoh, 22.02.2023, https://oliygoh.uz/post/nechta-oliy-talim-muassasasi-bor
• Özakpınar, Yılmaz. Öğrenme: Verimli Zihinsel Çalışmanın Psikolojik Koşulları. Ötüken Yayıncılık, 2010.
• Qureshi, Muhammad Asif, et al. “Factors Affecting Students’ Learning Performance Through Collaborative Learning and Engagement.” Interactive Learning Environments, 2021, ss. 1-21. https://doi.org/10.1080/10494.820.2021.1884886.
• Samancı, Osman, ve Okan Diş. “Sosyal Becerileri Zayıf Olan İlkokul Öğrencilerinin Tutum ve Davranışlarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi.” Kastamonu Education Journal, vol. 22, no. 2, 2014, ss. 573-590.
• Seçer, İ., ve S. Ulaş. “Öğrenmenin doğası ve temel kavramlar.” Öğrenmede Klasik ve Güncel Yaklaşımlar, Vizetek Yayıncılık, 2020, ss.1-22.
• Semukono, Freddie, vd. “Learning Enviorenment, Students’ Attitude and Performance in Quantitative Course Units: A Foucs on Business Students.” Journal of Education and Vocational Research, vol. 4, no. 8, 2013, ss. 238-245.
• Serin, Oğuz, Bulut Serin, Nerguz, ve F. Sülen Şahin. “Factors Affecting the Learning and Studying Strategies, and Locus of Control of the Trainee Teachers.” Procedia: Social and Behavioral Sciences, vol. 1, 2009, pp. 1127-1136.
• Seven, Mehmet Ali, ve Ali Osman Engin. “Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler.” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 12, no. 2, 2008, ss. 189-212.
• Stern, Elsbeth. “Individual Differences in The Learning Potential of Human Beings.” npj Science Learn, vol. 2 no. 2, 2017, ss. 1-7. https://doi.org/10.1038/s41539.016.0003-0=.
• Şalcı, Osman, Sağlam, Cansu, ve Selcen Dereci. “Türkiye’de Yapılan Anne-Baba Çocuk Yetiştirme Tutumlarına Yönelik Lisansüstü Çalışmaların İncelenmesi.” Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı 4, 2018, ss. 78-87.
• Şen, H. Şenay. “The Attitudes of University Students Towards Learning.” Procedia: Social and Bevioral Science, vol. 83, 2013, ss. 947-953.
• Şiraz, Fadıl, Azizov, Buludhan, ve Bülent Döş. “Azerbaycan Eğitim Raporu 2017.” Türk Dünyası Eğitim Sistemleri ve Sorunları: Eğitim Raporu, ed. Erdal Bay, Pegem Yayınları, 2017.
• Şişman, Mehmet. Eğitime Giriş. Pegem Akademi, 2019.
• Topală, Ioana. “Attitudes Towards Academic Learning and Learning Satisfaction in Adult Students.” Procedia: Social and Behavioral Sciences, vol. 142, 2014, ss. 227-234.
• Tutal, Özgür. “Öğretmen Adaylarının 21. Yüzyıl Becerileri ile Eğitim Felsefesi Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Journal of Sustainable Educational Studies (JSES), vol. 4, no. 4, 2023, ss. 261-276.
• Uşaklı, Hakan. “Sosyal Duygusal Öğrenme Nedir? Neden Önemlidir (İnsan İlişkilerinde Beş Duygu Alanı.” Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol. 1, no. 2, 2017, ss. 1-16. https://doi.org/10.30561/sinopusd.314566.
• Verešová, Marcela, ve Dana Malá. “Attitude toward School and Learning and Academic Achievement of Adolescents.” The European Proceedings Social & Behavioural Sciences EpSBS, International Conference on Education and Education Psychology (ICEEPSY), 2016, ss. 870-876.
• World Bank. Uzbekistan Modernizing Tertiary Education. Report No: 88606-UZ, 2014.
• Yamashita, Junko. “Effects of Extensive Reading on Reading Attitudes in a Foreign Language.” Reading in a Foreign Language, vol. 25, no. 2, 2013, ss. 248-263.
• YÖK. “Yuksekoğretim Bilgi Yonetim Sistemi.” 10.11.2023, https://istatistik.yok.gov.tr/.
• Yıldız, Mustafa, ve Şafak Kaman. “İlköğretim (2-6 Sınıf) Öğrencilerinin Okuma ve Yazma Tutumlarının İncelenmesi.” Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol. 20, no. 2, 2016, ss. 507-522.