Boşanma Sonrası Başa Çıkmada Dini ve Manevi Etkilerin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 2018 Sayı: 35, 253 - 282, 30.04.2018

Fatma Baynal

https://doi.org/10.28949/bilimname.396376

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmanın amacı, boşanma sonrasında başa
çıkmada dini ve manevi etkilerin rolünü araştırmaktır. Makalede bireylerin
kişilik özellikleri ve boşanma  sonrasındaki kullanılan başa çıkma
stratejileri; dini başa çıkma açısından incelenmeye çalışılmıştır. Nitel
araştırma yöntemlerinden fenomenolojik araştırma deseni; veri toplama
araçlarından ise yarı yapılandırılmış mülakat tekniği kullanılarak yapılan araştırmanın
çalışma alanını İstanbul ilinde yaşayan katılımcılar oluşturmaktadır. Kadın ve
erkek katılımcılardan onar kişi olmak üzere yirmi kişi ile görüşme yapılmıştır.
Araştırmada katılımcılara boşanma sonrasında yaşadıkları maddi ve manevi
problemler ile ilgili sorular yöneltilmiştir. Araştırma sonucuna göre evlenme
kriterlerinde duygusal nedenler ön planda olmakla birlikte dindarlığın etkili
olduğu; boşanma nedeni olarak aldatma, ilgisizlik, iletişimsizlik, sorumsuzluk
ve ekonomik nedenler ile ilgili problemlerin ilk sıralarda yer aldığı
görülmüştür. Boşanma sonrasında maddi ve manevi problemler yaşayan katılımcılar
başa çıkma stillerinden ağırlıklı olarak aile ve arkadaş desteğine
başvurmuşlardır. Ayrıca katılımcıların dini başa çıkma stillerine başvurduğu;
genel olarak en fazla dua ettikleri görülmüştür. Ayrıca katılımcılar eski
eşlerini affetmemekle birlikte yaptıkları haksızlıkların hesabını vereceklerine
inanmaktadırlar

Anahtar Kelimeler

Boşanma, başa çıkma

Kaynakça

• ARICI, Asude (2005). Ergenlerde Dini Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.ARPACI, Fatma, Tokyürek, Şadan, (2012). Boşanmış Bireylerin Yeniden Evlilik Konusundaki Görüşlerinin Değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi. (31). 1-15.ARSLANTÜRK, Zeki (2001). Sosyal Bilimciler İçin Araştırma Metod ve Teknikleri. 5.Baskı. İstanbul: Çamlıca Yayınları.AYDIN, Okan, BARAN, Gülen (2010). Toplumsal Değişme Sürecinde Evlenme ve Boşanma. Toplum ve Sosyal Hizmet. 21 (2), Ekim 2010.AYTEN, Ali (2009). Affedicilik ve Din: Affetme Eğilimi ve Dindarlıkla İlişkisi Üzerine Amprik Bir Araştırma. M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 37(2), 111-128.AYTEN, Ali, Anık, E. (2014). Lgbt Bireylerde Dinî İnanç, Din ve Tanrı Tasavvuru, Dinî ve Manevî Başaçıkma Süreci. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 14 (2). 7-31.AYTEN, Ali, Göcen, Gülüşan, Sevinç, Kenan, Öztürk, Eyüp Ensar (2012). Dini Başa Çıkma, Şükür ve Hayat Memnuniyeti İlişkisi: Hastalar, Hasta Yakınları ve Hastane Çalışanları Üzerine Amprik Bir Araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 12 (2), 45-79.AYTEN, Ali, Sağır, Zeynep (2014). Dindarlık, Dinî Başa Çıkma ve Depresyon İlişkisi: Suriyeli Sığınmacılar Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi 47(47), 5-18.AYTEN, Ali, Yıldız, R. (2016). Dindarlık, Hayat Memnuniyeti İlişkisinde Dinî Başa Çıkmanın Rolü Nedir? Emekliler Üzerine Bir Araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 16 (1). BATAN, Nazlı, Ayten, Ali (2015). Dini Başa Çıkma, Psikolojik Dayanıklılık ve Yaşam Doyumu İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi. 15 (3), 67-92.BATMAN, Elif (2008). Yaşamın Zorluklarıyla Başa Çıkmada Kader İnancının Rolü. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Adana.BAYRAKTAR, Nurhan (2010). Boşanmış Kadınların Çevrelerinin Kendilerine Bakış Açısını Algılama Şekilleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BRELSFORD, Gina ve diğ. (2014). Religious Coping and Gratitude in Emerging Adulthood. Research in the Social Scientific Study of Religion, 25, 32-52. BULUT, Meryem (2002). Boşanmış Kadınlarda Ruhsal Çöküntü (Depresyon) ve Kültür İlişkisi Sosyal Antropolojik Araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.CAN, Yücel., Aksu, Nazlı Buket (2016). Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Kadın. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 15 (58), 888-902.CHAN, Celia H. Y. (2011). Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice. TheBritish Psychological Society. 85, 356–373.CİHAN, Ümran (2015). Boşanan Kadının Durumu: Elazığ Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.ÇUFTA, Muharrem (2014). Kanser Hastalığı ile Başaçıkmada Dinî İnanç ve Tutumların Rolü (Kosova Örneği). Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.ÇAKIR, Buket (2011). Modernleşme Sürecinde Türkiye’de Evlilik Kurumunun İşleyişi ve Boşanma Eğilimlerinin Seyri. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. COŞKUNSEVER, Asude (2016). Yetiştirme Yurdunda Kalan Ergenlerin Yaşadıkları Sorunlar ve Dini Başa Çıkma: Bursa ve Şanlıurfa Yetiştirme Yurtları Örneği. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25 (2), 95-124.DEMİRCİOĞLU, Nevin (2000). Boşanmanın, Çalışan Kadının Statüsü ve Cinsiyet Rolü Üzerine Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.DEMİRTAŞ, İbrahim (2008). Ahiret İnancının İnsan Üzerindeki Psikolojik ve Sosyolojik Etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi SBE.DOĞAN, Şahin (2016). Boşanma Nedenlerine Yönelik Tutumlar: Boşanmayı Artırıcı veya Engelleyici Faktörlere Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 5 (4), 991-1011.GASHİ, Feim (2016). Dua ve Hayat Memnuniyeti Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma (Kırklareli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Fen-Edebiyat Fakültesi Öğrencileri Örneği). Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 25 (2), 1-29.GÖCEN, Gülüşan (2012). Şükür ve Psikolojik İyi Olma Arasındaki İlişki Üzerine Bir Alan Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.GÜN, Elif (2012). Stresle Başa Çıkma Bilişsel Süreçler ve Dindarlık Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. GÜVEN, S. (2006). Toplumbilimde Araştırma Yöntemleri. Bursa: Ezgi Kitabevi Yay.HEBERT, Randy ve diğ. (2009) Positive and Negative Religious Coping and Well-Being in Women with Breast Cancer. Journal of Pallaiative Medicine. 12 (6). HILL, Peter C., PARGAMENT, Kenneth I. (2015) Din ve Maneviyatın Kavramlaştırılması ve Ölçülmesindeki Gelişmeler Beden ve Ruh Sağlığı Araştırmaları için Olası Bulgular. Çev. Mustafa ULU bilimname XXVIII, 1, 343-368.IŞIK, Zehra (2013). Ebeveyni Ölen Yetişkinlerde Dinî Başa Çıkma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İYİLİKÇİ, Nurgül (2015). Boşanma Aşamasındaki Bireylerin Yaşam Doyum Düzeylerini Yordayan Bazı Değişkenlerin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.KARAKAŞ, A.C., Koç, M. (2014). Stresle Başa Çıkma Ve Dini Başa Çıkma Yöntemleri Arasındaki İlişkinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 3 (3).KAYNAR, Gonca (2016). Boşanma Sürecindeki Kişilerin Başetme Becerileri, Bilişsel Çarpıtmalar, Yılmazlık ve Sosyal Destek Algıları Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.KOENİG, H. G., Larson, D. B. (2001). Religion and Mental Health: Evidence for an Association, International Review of Psychiatry. 13, 67–78. KÖSE, Ali, Küçükcan, Talp (2006). Deprem ve Din. İstanbul: Emre Yayınları.KRUMREİ, Elizabeth J. ve diğ. (2009) Divorce and the Divine: The Role of Spirituality in Adjustment to Divorce. Journal of Marriage and Family 71, 373–383MUZ, Seda (2009). Bilişsel Terapi ve Dinî Başaçıkma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.NEUMAN, W. Lawrence (2013). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nicel ve Nitel Yaklaşımlar. 1.Cilt. Çeviren: S. Özge. Ankara: Desen Ofset.ÖZTÜRK, Gözde (2016).Boşanma Sürecindeki Kadınların Bağlanma Stilleri ile Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.PARGAMENT, Kenneth I. (1997). The Psychology of Religion and Coping. New York: the Guilford Press. PARGAMENT, Kenneth. I. (2005). Acı ve Tatlı: Dindarlığın Bedelleri ve Faydaları Üzerine Bir Değerlendirme. Çev. Ali Ulvi Mehmedoğlu. Ç.U. İlahiyat Fakültesi Dergisi. 5, (1), 279-313.PARGAMENT, Kenneth I. ve diğ. (2004). Religious Coping Methods as Prediztors of Psychological, Physical and Spiritual Outcomes Among Medically Ill Elderly Patients: A Two-year Longitudinal Study. Journel of Health Psychology. 9 (6), 713-730. PEDERSEN, Heidi F. ve diğ. (2013). Coping Without Religion? Religious Coping, Quality of Life, and Existential Well-Being among Lung Disease Patients and Matched Controls in a Secular Society. Research in the Social Scientific Study of Religion, 24, 163-192.SANCAKLI, Derya (2014). Boşanmış Annelerin ve Çocuklarının Boşanma Sürecine İlişkin Yaşantıları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.SARPKAYA, Olcay Akgül (2013). Boşanmış Kadınlarda Toplumsal Baskıya Direnme Stratejileri: Van Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (26), .29-50.SÖNMEZ, Derya (2012). Boşanma Sürecindeki Çiftlerin Otomatik Düşünceleri ile Aile ve Evliliğe İlişkin İnançlar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.ŞENTEPE, Ayşe (2009). Yaşlılık Döneminde Temel Problemler ve Dinî Başaçıkma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.TATLILIOĞLU, Kasım, DEMİREL, Nuri (2016). Sosyal Bir Gerçeklik Olarak Boşanma Olgusu: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (22), 59-73. TOPUZ, İlhan (2003). Dini Gelişim Seviyeleri ile Dini Başaçıkma Tutumları Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. TOR, Hacer (1993). Boşanma ve Boşanmış Kadınların Psiko-Sosyal Ekonomik Durumları Üzerine Bir Araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Türkiye İstatistik Kurumu (2016). Evlenme ve Boşanma İstatistikleri. Sayı: 24642 http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24642. UYAR, Sezai (1999). Boşanmış Bireylerin Evlilik Süreci ve Bugüne İlişkin Psikolojik Sorunları Üzerine Bir Araştırma. T.C. Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi Askeri Tıp Fakültesi, Ankara.UYSAL, Veysel (2015). Genç Yetişkinlerde Affetme Eğilimleri ve Dinî Yönelim/Dindarlık. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi • Cilt-Sayı 48 ss. 35-56.TÜRKDOĞAN, Orhan, Gökçe, Orhan (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemi. Konya: Çizgi Yayınları.ZARA, Ayten (2011). Kayıplar, Yas Tepkileri ve Yas Süreci. In A. Zara (Ed.), Yaşadıkça. İstanbul: İmge Yayınevi.