Fârâbî’nin ibn Meymûn’a etkisi: metin karşılaştırma

Yıl 2020, Cilt: 2020 Sayı: 43, 365 - 379, 30.11.2020

Özcan Akdağ

https://doi.org/10.28949/bilimname.744144

Cited By: 4

Öz

Orta Çağ’da İslam dünyası bilim ve felsefe bakımından ileri bir düzeydeydi. Dolayısıyla Müslümanların ürettiği bilim ve felsefe, XI. yüzyıldan itibaren çeviriler vasıtasıyla Batı Dünyası ve Yahudi düşüncesine intikal etmiştir. Thomas Aquinas (ö. 1274), Albertus Magnus (ö. 1280), Duns Scotus (1308) gibi Hristiyan düşünürlerin yanı sıra Saadya Gaon (ö. 942) Bahya b. Pakuda (ö. 1120), Yehuda Halevî (ö. 1144) İbn Meymûn (ö. 1204) ve Gersonides (ö. 1344) gibi pek çok Yahudi düşünür bu kaynaktan beslenmiştir. Bu düşünürler, sahip oldukları entelektüel birikimi kendi gelenkleri ile birlikte Farâbî, İbn Sînâ, Gazâlî ve İbn Rüşd gibi Müslüman düşünürlere borçludur. İbn Meymûn’un öğrencisine yazmış olduğu mektupta Fârabî’den övgüyle bahsetmesi, en önemli eseri olan Delâletu’l-hâirîn’de Ebu Nasr ismi ile Fârâbî’ye doğrudan referansta bulunması ve pek çok yerde Fârâbî’ye benzer ifadeler serdetmesi bunun göstergesi olarak değerlendirilebilir. Bu çalışmada Yahudi düşüncesinin önde gelen şahsiyetlerinden İkinci Musa olarak bilinen İbn Meymûn’un, el-muallimu’s-sâni Müslüman düşünür Fârâbî’den ne ölçüde beslendiği Delâletu’l-hâirîn adlı eser bağlamında metin karşılaştırması temele alınarak gösterilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam Düşüncesi, Din Felsefesi, Fârâbî, Yahudi Düşüncesi, İbn Meymûn

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

The influence of al-Fārābī on Maimonides: a textual comparision

Öz

Proje Numarası

yok

Kaynakça

• ALTIOK, Hakan (2017). Moşe Ben Maymon Ontolojisi’ne Fârâbî Etkisi II. Harvard University. ARIKAN, Atilla (2007). İbn Meymun Felsefesinde Tanrı. İstanbul: Değişim. ATAY, Hüseyin (2001). Farabi ve İbn Sina’ya Göre Yaratma. Ankara: Kültür Bakanlığı. ATAY, Hüseyin (1974). “Önsöz”. Delâletu’l-hâirîn. Ankara: AÜİF. AYDIN, Mehmet (2003). Farabi-İbn Sina Sistemi Işığında İbn Meymun’un Din Felsefesi. Doktora. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi. AZ, Mehmet Ata (2014). “İbn Sina’nın Varlık-Mâhiyet Ayniliği/Ayırımının Aquinas’ın Eleştirileri Bağlamında Değerlendirilmesi” Eski Yeni: Anadolu İlahiyat Akademisi Araştırma Dergisi, 29, 75-102. DENİZ, Gürbüz (2017). “Din, Felsefe ve Mille”. el-Muallimu’s-Sânî: Fârâbî. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. FÂRÂBÎ (2003). “Aklın Anlamları”. Felsefe Metinleri. Trc. Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik. FÂRÂBÎ (2001). el-Medinetu’l-fâdıla. Trc. Nafiz Danışman. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı. FÂRÂBÎ (2012). es-Siyâsetü’l-medeniyye: Mebâdi-ül-mevcudât. Trc. Mehmet S. Aydın. İstanbul: Büyüyen Ay. FÂRÂBÎ (2005). “Fusûsu’l-medenî”. Fârâbî’nin İki Eseri. Trc. Hanifi Özcan. İstanbul: İFAV. FÂRÂBÎ (2008). Harfler Kitabı. Trc. Ömer Türker. İstanbul: Litera. FÂRÂBÎ (1938). Risâle fi’l-akl. Beyrut. FAKHRY, Majid (2002). Al-Farabi, Founder of Islamic Neoplatonism: His Life, Works and Influence. Oxford: Oneworld Publications. FREUDENTHAL, Gad-Zonta, Mauro (2013). “Reception of Avicenna in Jewish Culture”. Interpreting Avicenna: Critical Essays. New York: Cambrige University. GUTAS, Dimitri (2002). “The Study of Arabic Philosophy in the Twentieth Century: An Essay on the Historiography of Arabic Philosophy”. British Journal of Middle Eastern Studies 29: 5-25. HARWEY, Stephen (2007). “İslam Felsefesi ve Yahudi Felsefesi”. İslam Felsefesine Giriş. Ed. Richard Taylar ve Peter Adomson. Trc. Cüneyt Kaya. İstanbul: Küre. IVRY, Alfred L. (1986). “Islamic and Greek Influences on Maimonides’ Philosophy”. Maimonides and Philosophy. Ed. Shlomo Pines-Yirmiyahu Yove. 139-157. Boston: Martinus Nıjhoff Publishers. İBN MEYMÛN (2019). Delâletu’l-hâirîn. trc. Osman Bayder-Özcan Akdağ. Kayseri: Kimlik. İBN SÎNÂ (2005). Metafizik II. Trc. Ekrem Demirli ve Ömer Türker. İstanbul: Litera. MACY, Jeffrey (1986). “Prophecy in al-Farabi and Maimonides: The Imaginative and Rational Faculities”. Maimonides and Philosophy. Boston: Martinus Nıjhoff Publishers. KARLIĞA, Bekir (2004). İslam Düşüncesi’nin Batı Düşüncesi’ne Etkileri. İstanbul: Litera. KAYA, Mahmut (1992). “el-Bitrucî”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. 6. Türkiye Diyanet Vakfı. MANEKİN, Charles (1992). The Logic of Gersonides. Springer-Science-Business Media. MERAL, Yasin (2017). Yahudi Düşüncesinde İslam Algısı İbn Meymûn (Maimonides) Örneği. Ankara: Ankara Okulu. NASR, Seyyid Hüseyin - Leaman, Oliver (2007). İslam Felsefesi Tarihi II. Trc. Şamil Öçal-H. Tuncay Başoğlu. İstanbul: Açılım Kitap. PİNES, Sholomo (1963). “Introduction”. The Guide of the Perplexed. Chicago: Chicago University. ŞAHİN, Eyüp (2017). “Fârâbî’nin İlimler Tasnifinin Latin Dünyasına Geçişi ve Kabulü”. el-Muallimu’s-sâni: Fârâbî. Ed. Gürbüz Deniz. 243-261. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. TÜRKER, Mübahat (1960). “Mûsâ Îbn-i Meymûn’un al-Makala fi Sınâ-at al-Mantık’ının Arapça Aslı”. Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi 18.