Ethnobotanical features of some plants used in Taşköprü Kastamonu/Turkey region

Yıl 2017, Cilt: 10 Sayı: 3, 136 - 141, 15.04.2017

Ayşe Öztürk Nagihan Seki Nurcan Yiğit

Öz

The relationship with plants has emerged when people use plants as a source of food. Besides the using of the plants as food supply, plants have become more of an issue such as medicinal, aromatic, animal feed, paint, cosmetic, and aesthetic. According to the World Health Organization WHO , around 20.000 plant species has been used by more than half of the World population for the aim of the treatment or cure. Also, our country embodies lots of valuable plants in line with diversity of the plant species in terms of ethno-botany. However, these methods have faced to be forgotten owing to urbanization. For this purpose, these traditional methods which are thought to be basis of the many synthetic drugs need to be documented. In this study, in the Kastamonu province - Taşköprü district, we will focus on doing surveys to have knowledge about which plants have been used naturally by local community from past to present, forms of their utilization

Anahtar Kelimeler

Kastamonu, Taşköprü, ethnobotany

Taşköprü Kastamonu bölgesinde kullanılan bazı bitkilerin etnobotanik özellikleri

Öz

İnsanların bitkiler ile olan ilişkisi, yaşamlarını sürdürebilmesi için bitkileri besin kaynağı olarak kullanmaları ile ortaya çıkmıştır. Besin kaynağı olarak kullanımının yanında bitkiler tıbbi, aromatik, hayvan yemi, boya, kozmetik ve estetik olarak da önem kazanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü WHO ’ne göre 20.000 civarında bitki türünün dünya nüfusunun yarısından fazlası tarafından tedavi amaçlı kullanıldığı bildirilmektedir. Ülkemizin üç fitocoğrafik bölgenin kesiştiği yerde bulunduğu, farklı iklim ve ekolojik özellerinden dolayı zengin bir biyoçeşitliliğe sahip olduğu bilinmektedir. Ayrıca, bitki türlerindeki çeşitlilikle doğru orantılı olarak etnobotanik açıdan da değerli birçok bitkiyi bünyesinde bulundurmaktadır. Ancak şehirleşme sebebiyle bu yöntemler unutulma tehlikesiyle baş başadır. Bu amaçla birçok sentetik ilacın temeli olduğu düşünülen bu geleneksel yöntemlerin yazılı hale getirilmesi gereksinimi doğmuştur. Bu çalışmada Kastamonu ili Taşköprü ilçesinde yerel halkın geçmişten günümüze doğal olarak kullandığı bitkilerin neler olduğu ve kullanım şekilleri yapılan anket çalışmaları ile belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Kastamonu, Taşköprü, etnobotanik

Kaynakça

• Akan, H., Aydoğdu, M., Korkut, M. M., Balos, M. M. (2013). An ethnobotanical research of the Kalecik mountain area (Şanlıurfa, South-East Anatolia). Biological Diversity and Conservation, 6, 84-90.
• Akan, H., Balos, M. M., Aslan, M. (2013). An ethnobotanical research on handmade musical instruments in Şanlıurfa, South East Anatolia, Turkey. Biological Diversity and Conservation, 6(1), 93-100.
• Akbulut, S., Bayramoğlu, M. M. (2013). The trade and use of some medical and aromatic herbs in Turkey. Ethno Med, 7(2), 67-77.
• Altan,Y., Uğurlu, E., Gücel, S., Şenkata. (1999). Erzurum ve çevresinin etnobotanik özellikleri. 1st International symposium on protection of natural environment and Ehrami Karaçam. Kütahya-Türkiye: 132-139.
• Altay, V., Karahan, F., Sarcan, Y. B., İlçim, A., Fen, M. K. Ü. (2015). An ethnobotanical research on wild plants sold in Kırıkhan district (Hatay/Turkey) herbalists and local markets. Biological Diversity and Conservation, 8(2), 81-91.
• Anonim (2005). Medicinal and aromatic plants working group-ECP/GR.
• Başer, K.H.C., Honda, G., Miki, W. (1986). Herb drugs and herbalists in Turkey. Institute for the study of languages and cultures of Asia and Africa. Studia culturae Islamicae, Tokyo: 27.
• Baydar, H. (2007). Tıbbi, aromatik ve keyif bitkileri bilim ve teknolojisi. Isparta: S.D.Ü. Yayınları.
• Bayram, E., Kırıcı, S., Tansı, S., Yılmaz, G., Arabacı, O., Kızıl, S., Telci, D. (2010). Tıbbi ve aromatik bitkiler üretiminin arttırılması olanakları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VII. Teknik Kongresi Bildiriler Kitabı-I, Ankara: 437–456
• Baytop, T. (1999). Türkiye’de bitkiler ile tedavi. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.
• Çömlekçioğlu, N., Karaman, Ş. (2008). Kahramanmaraş şehir merkezindeki aktar’larda bulunan tıbbi bitkiler. KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 11(1).
• Davis, P.H. (1965-1985). Flora of Turkey and the east aegean islands. Vol. 1-9. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Davis, P. H., Mill, R.R., Tan, K. (1988). Flora of Turkey and the east aegean islands. Vol. 10, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Faydaoğlu, E., ve Sürücüoğlu, M., S. (2011). Geçmişten günümüze tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanılması ve ekonomik önemi. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 11(1), 52-67.
• Fisher, P. Ward, A. (1994). Complementary medicine in Europe. BMJ: British Medical Journal, 309(6947), 107-111.
• Kathe, W., Honnef, S.Heym, A. (2003). Medicinal and aromatic plants in Albania. Bosnia-Herzegovina, Bulgaria, Croatia and Romania. Federal Agency for Nature Conservation, Bonn. BfN-Skripten No. 91.
• Kayabaşı, N. P., Tümen, G., Polat, R., Okulu, G. M. Y., Genç, B. (2016). Ethnobotanical studies on useful plants in Manyas (Balıkesir/Turkey) region. Biological Diversity and Conservation, 9(3), 58-63.
• Koçyiğit, M. (2005). Yalova ilinde etnobotanik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Korkmaz, M., Karakurt, E. (2015). An ethnobotanical ınvestigation to determine plants used as folk medicine in Kelkit (Gümüşhane/Turkey) district. Biological Diversity and Conservation, 8(3), 290-303.
• Koyuncu, M. (1990). Türkiye florasının tıbbi bitkiler yönünden önemi. Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı Dergisi, 53.
• Kökçü, B., Esen, O., Uysal, İ. (2015). Medicinal plants sold in Çanakkale/Turkey city center herbalists. Biological Diversity and Conservation, 8(3), 80-91.
• MacLennan, A.H., Wilson, D.H. Taylor, A.W. (1996). Prevalence and cost of alternative medicine in Australia. The Lancet, 347(9001), 569-573.
• Malyer, H., Aydın, Ö.A., Tümen, G., Er, S. (2004). Tekirdağ ve çevresindeki aktarlarda satılan bazı bitkiler ve tıbbi kullanım özellikleri. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, (7), 103-112.
• Mindell, E. (2003). Mucize bitkiler. Prestij yayınları.
• Ozguven, M., Sekin, S., Gurbuz, B., Sekeroglu, N., Ayanoglu, F., Ekren, S. (2005). Tütün, tibbi ve aromatik bitkiler üretimi ve ticareti. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 1, 481-501.
• Polat, R., Çakılcıoğlu, U., Ulusan, M. D., Gür, F., Türkmen, Z. (2015). Investigations of ethnobotanical aspect of wild plants sold in Espiye (Giresun/Turkey) local markets. Biological Diversity and Conservation, 8(3), 114-119.
• Polat, R., Satıl, F., Çakılcıoğlu, U. (2011). Medicinal plants and their use properties of sold in herbal market in Bingöl (Turkey) district. Biodicon, 4(3):25-35.
• Rasmussen, N.K. Morgall, G.M. (1990). The use of alternative treatments in the Danish adult population. Complemantary Medicinal Research, 4, 16-22.
• Sağıroğlu, M., Arslantürk, A., Akdemir, Z.K., Turna, M. (2012). An ethnobotanical survey from Hayrat (Trabzon) and Kalkandere (Rize/Turkey). Biological Diversity and Conservation, 5(1), 31-43.
• Saraç, D.U., Özkan, Z. C., Akbulut, S. (2013). Ethnobotanic features of Rize/Turkey province. Biological Diversity and Conservation, 6(3), 57-66.
• Selvi, S., Satıl, F., Polat, R., Çakılcıoğlu, U. (2012). Kazdağlarından (Balıkesir-Edremit) toplanan ve bölgedeki aktarlarda satılan tıbbi bitkiler üzerine bir araştırma. Kazdağları III. Ulusal Sempozyumu, 24-26 Mayıs 2012, Edremit Balıkesir: 505-513.
• Sezik, E, Yeşilada, E., Tabata, M., Honda, G., Takaishi, Y., Fujita, T., Tanaka, T., Takeda Y. (1997). Traditional medicine in Turkey. VIII. Folk Medicine in East Anatolia: Erzurum, Erzincan, Ağrı, Kars, Iğdır Provinces. Economic Botany, 51(3), 195-211.
• Tulukçu, E, Sağdıç, O. (2011). Konya’da aktarlarda satılan tıbbi bitkiler ve kullanılan kısımları. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 27(4), 304-308.
• Ugulu, I. (2012). Fidelity level and knowledge of medicinal plants used to make therapeutic Turkish baths. Studies on Ethno-Medicine. 6(1), 1-9.
• Uysal, İ., Gücel, S., Tütenocaklı, T., Öztürk, M. (2012). Studies on the medicinal plants of Ayvacık-Çanakkale in Turkey. Pakistan Journal of Botany, Special Issue March. 44, 239-244.
• Vaskilampi, T., Merilainen, P., Sinkkonen, S. (1993). The use of alternative treatments in the Finnish adult population. In: Lewith GT and Aldridge D editors. Clinical Research Methodology for Complementary Therapies, London, England: Hodder Stoughton, 204-229.
• Wayne, J.M. (2001). Patterns of use alternative health care practitioners. Health Reports, 13(1), 9-21.
• Yaman, K., Akyıldız, M. H. (2008). The costs of collecting, processing and marketing of some non-wood forest products in Kastamonu. Kastamonu University Journal of Forestry Faculty, 8(1), 26-36.