The beneficial plants of mountainous regions in Azerbaijan

Yıl 2008, Cilt: 1 Sayı: 1, 13 - 27, 01.01.2008

Ahmet Seyidahmedov Vagif Atamov

Öz

At the investigations in mountainous regions of Azerbaijan, 321 beneficial taxa belonging to 60 families and 194 genera were determined. Among these plants, 124 species are ornamental, 60 are medical, 77 are source of nutrument and vitamins, 42 are etheric oily, 18 are poisonous, 11 are fodder plants, 39 species create honey, 6 create rubber, 16 species are raw material of dye and 1 species is used for making of soap. 51.5% of all plant species 164 taxa belong to Asteraceae, Lamiaceae, Liliaceae, Rosaceae, Apiaceae and Primulaceae families. 13.5% of these plants 42 taxa belong to Thymus, Nepeta, Primula, Achillea, Pyretrum and Polygonum genera. 72.3% of these beneficial plants 231 taxa are herbaceus 56% are perennial; 11.9% are annual; 4.4% are biannial; biannial-perennial, 6.9% are bulbicous and 18.8% 62 taxa are woody 2.5% are tree; 11.6% are shrub and 4.7% are semi-shrub , 2 species 0.6% are rizommous and 1 species 0.3% is climbing. In the research area, 34 species are endemic, 8 of them live in Azerbaijan, the other 26 species are in Caucasia

Anahtar Kelimeler

Azerbaijan, Useful plants, Mountain Ecosystem

Azerbaycan’ın dağlık bölgelerinin faydalı bitkileri

Öz

Azerbaycan’ın dağlık bölgelerinde yayılış gösteren 60 familya ve 194 cinse ait 321 faydalı bitkiye rastlanılmıştır. Araştırma 2002-20006 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Bu bitkilerin 124’ü süs,60’ı tıbbi, 54’ü gıda, 42’si eterik yağlı, 39’u bal veren, 19’u vitamin, 18’i zehirli, 17’si boya, 11’i yem, 6’sı kauçuklu ve 1 adet sabun içerikli olduğu belirlenmiştir. Alanda rastlanan bitkilerin toplam sayısının %51,5’i Asteraceae, Lamiaceae, Liliaceae, Rosaceae, Apiaceae ve Primulaceae familyalarına; %13,5’i ise Thymus, Nepeta, Primula, Achillea, Pyretrum ve Polygonum cinslerine ait olan taksonlardır. Bu bitkilerin %72,3’ü 231 takson otsu bunun da %56’ı çok yıllık, %11,9’u tek yıllık, %4,4’ü ise iki yıllık, bir-iki yıllık ve iki-çok yıllık, %6,9’u soğanlı , %18,8’i 62 takson odunsu bunlardan %11,6’ı çalı, %2,5’i ağaç, %4,7’i yarı çalı gövdeli, 2 rizomlu %0,6 , 3 %0,9 , ve 1 %0,3 sarılıcıtırmanıcı bitkiye rastlanmıştır. Alanda 34 endemik türe rastlanılmıştır, bunlardan 8’i Azerbaycan’da, 26’sı ise Kafkasya’da yayılış göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Azerbaycan, Faydalı bitkiler, Dağ ekosistemi

Kaynakça

• Atamov, V.V. 2000. Azerbaycanın otlak ekosistemleri ve korunması. Baku, Elm, 184
• Atamov, V.V. 2001. Dağlık ekosistemlerde bitkilerin hayatı ve faydası. Baku, Elm,139
• Atamov, V.V. 2004. Stepnaya rastitelnost Azerbaydjana(fitosenologiçeskaya osobennosti i dinamica). Baku., 264
• Grossheym, A.A. 1946. Rastitelnıy resursı Kafkaza. M., MOİP, -435
• Grossheym, A.A. 1948. Rastitelnıy pokrov Kafkaza. M.,MOİP, -267
• Haciyev, V.D., i dr. 1979. Flora i rastitelnost vısokogorii Talışha . Baku. , Elm, 148
• Haciyev,V.D. 1970. Vısokogornaya rastitelnost Bolşhogo Kafkaza i ee xozyaystvennaya .znaçeniya. Baku.,Elm, 280
• Haçiev,V.D., i dr. 1990. Vısokogornaya rastitelnost Malogo Kafkaza. Baku.,Elm, 210
• Haçiyev, V.D. 1992. Karta rastitelnogo pokrova Azerbaydjana. Baku.,Elm
• Karyagin, İ.İ. (edt) ve ark. 1950-1961, Flora Azerbaydjana, 1-8 cilt
• Mailov, A.İ. 1989. Natural resources of Azerbaijan deserts. J.of Problems of Desert Development, Ashkhabad, N,5, 63
• Prilipko, L.İ. 1970. Rastitelnıy pokrov Azerbaydjana. Baku,Elm, -187
• Prilipkp, L.İ. 1965. Karta rastitelnosti Azerbaydjanskoy SSR(sovremennıy pokrov),M.,M 1:1 000 000.
• Volobuev V.İ. Klimat Azerbaydjana 1968. Azerb.İlim.Akad. Baku, -385