Kayıp kent Halfeti’nin bir başka saklı bitkisi: Yeşil gül

Yıl 2022, Cilt: 15 Sayı: 1, 95 - 102, 15.04.2022

Ali İkinci Akan Akmeşe

https://doi.org/10.46309/biodicon.2022.1079827

Cited By: 2

Öz

Türkiye, güllerin en önemli gen merkezlerinden biridir. Ülkemizde 45 adet gül türü yayılış göstermektedir. Çiçeklerin kraliçesi olarak kabul edilen güller; hoş kokulu ve gösterişli çiçekleri yanında, süs bitkileri, gıda, kozmetik ve parfümeri ve tıp sektörlerindeki yaygın kullanımları ile dünyadaki en önemli bitkilerdendir. Güllerin; çalı ve ağaçsı, yer örtücü, sarılıcı ve tırmanıcı formları bulunmaktadır. Türk halkı yüzyıllardır bazı türlerin meyvelerini marmelat, gül şurubu, gül pekmezi ve çay yapımında, çiçeklerini ise gül suyu, reçel, gül sirkesi vb. yapımında kullanmışlardır. Birecik Barajı suları altında kalan Halfeti ilçesi meşhur karagülü (Rosa odorata türüne ait bir genotip) ile gündeme gelmiş ve karagül ile anılmaktaydı. Halfeti Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü’nce, yeşil gül’ün yetiştirilmeye başlanması ile ilgili ulusal basında bundan 2-3 yıl önce haberler çıkmaya başladı. Bilimsel adı Rosa chinesis var. viridiflora olarak bilinen yeşil gül’ün anavatanı Çin’dir. Yeşil gül’ün ülkemize ne zaman ve kimler tarafından getirildiği kesin olarak bilinmemektedir. Bu çalışmada, yeşil gül ile ilgili çeşitli kaynaklardan derlenen bilgiler ve Halfeti ilçe sakinleriyle yapılan yüz yüze görüşmelerden elde edilen bilgiler bir araya getirilerek, yeşil gül’ün akademisyenlere ve tüm ilgilenenlere tanıtılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

gül, yeşil gül, Rosa chinesis viridiflora, Halfeti, karagül

Another hidden plant of the lost city Halfeti: Green rose

Öz

Turkey is one of the most important gene centers of roses. There are 45 rose species in our country. Roses, which are considered the queen of flowers; in addition to their spectacular and fragrant flowers, ornamental plants, cosmetics and perfumery, food and medicine sectors are among the most important plants in the world with their widespread use. There are ground-covering, wrapping and climbing, shrub and woody forms of roses. For centuries, Turkish people have used the fruits of some species to make marmalade, rose syrup, rose molasses and tea, and their flowers have been used for making rose water, jam, rose vinegar, etc. used in their construction. The Halfeti district, which was under the waters of the Birecik Dam, was brought up with its famous black rose (a genotype belonging to the Rosa odorata species) and was referred to as karagül. About 2-3 years ago, news began to appear in the national press about the beginning of the cultivation of the green rose by the Halfeti Agriculture and Forestry District Directorate. Green rose, whose scientific name is Rosa chinesis var. viridiflora is native to China. It is not known exactly when and by whom the green rose was brought to our country. In this study, it is aimed to introduce the green rose to academics and all interested parties by bringing together the information gathered from various sources related to the green rose and the information obtained from the face-to-face interviews with the residents of Halfeti district.

Anahtar Kelimeler

rose, green rose, Rosa chinensis viridiflora, Halfeti, black rose

Kaynakça

• [1] Özçelik, H., & Korkmaz, M. (2015). Çeşitli yönleriyle Türkiye gülleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Dergisi, 10(2), 1-26.
• [2] Kazaz, S. (2018). Çiçeklerin kraliçesi: Güller. Plant Peyzaj ve Süs Bitkiciliği Dergisi, 8(28-29), 30-40.
• [3] Özçelik, H., Korkmaz, M., Özgökçe, F., Ünal, M., & Sakçalı, S. (2013). Türkiye güllerinin (Rosa L. Spp.) ekolojik ve coğrafi karakteristikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitisü Dergisi, 8(1), 9-21.
• [4] Özçelik, H. (2018). Türkiye güllerinin adları ve teknik terimleri. Avrasya Terim Dergisi, 6(2), 1-23.
• [5] Özçelik, H., Korkmaz, M., Özgökçe, F., Ünal, M., Yıldırım, B., & Muca, B. (2011). Isparta gülcülüğünde yeni alternatifler. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(2), 123-130.
• [6] Özçelik, H., & Gül, A. (2018). Isparta’nın gülleri ve tarihsel süreci. Plant Peyzaj ve Süs Bitkiciliği Dergisi, 8(28-29), 50-56.
• [7] Anonim (2020a). International Trade Center. Trade statistics for international business development. https://www.trademap.org.
• [8] Gülbağ, F. (2021). Gülde ıslah çalışmaları: Türkiye’nin ilk yerli ve milli gül çeşidi “Gülbağ 1071”. Plant Peyzaj ve Süs Bitkiciliği Dergisi, 11(31), 42-48.
• [9] Özçelik H., & Orhan H. (2014). Türkiye’nin Gülleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitisü Dergisi, 9(1), 43-55.
• [10] Ercisli, S. (2005) Rose (Rosa spp.) germplasm resources of Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution, 52, 787–795.
• [11] Özçelik, H., Tanrıverdi, F., Orhan, H., & Özkan, G. (2006), Türkiye'de ve Isparta'da gül ve gülcülüğün tarihi gelişimi. 3. Ulusal Süs Bitkileri Kong., 8-10 Kasım, İzmir.
• [12] Altıntaş, A. (2010). Rose, historical, therapeutic and cultural perspectives rose water, pharmacy and the history of medicine series, No: 1, Portakal Basım A.Ş., İstanbul.
• [13] Akmeşe, A., & İkinci, A. (2019). Kayıp kentin saklı bitkisi: Karagül. 1st International Harran Multidisipliner Studies Congress, 8-10 Mart, Şanlıurfa, p: 588-594.
• [14] Aslan, M. F. (2020). Karagül kentinin yeni gözdesi 'yeşil gül'. https://www.aa.com.tr/tr/yasam/karagul-kentinin-yeni-gozdesi-yesil-gul/1861785 (Erişim Tarihi: 14.01.2022).
• [15] Griep, S. V. (2020). The history and culture of the green rose. Gardening know how. https://www.gardeningknowhow.com/ornamental/flowers/roses/green-roses.htm (Erişim tarihi: 22.02.2022).
• [16] Horn, S. (2022). ‘Green rose’. Is that really a rose? The American Rose Society. https://www.rose.org/single-post/green-rose-is-that-really-a-rose (Erişim tarihi: 17 Ocak 2022).
• [17] Anonim (2022a). Green rose. http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Green%20Rose.html (Erişim tarihi: 22.02.2022).
• [18] Anonim (2022b). Rosa viridiflora green rose. https://www.mountainvalleygrowers.com/rosviridiflora.htm (Erişim tarihi: 21.02.2022).
• [19] Anonim (2022c). 'Rosa chinensis f. viridiflora C.K.Schneid.' rose Description. https://www.helpmefind.com/rose/l.php?l=2.3113.1 (Erişim tarihi: 21.02.2022).
• [20] Anonim (2022d). 'Rosa chinensis'. Trees and shrubs. https://treesandshrubsonline.org/articles/rosa/rosa-chinensis/#11314 (Erişim tarihi: 22.02.2022).
• [21] Tu, C. (2015). The green rose. https://www.sciencefriday.com/articles/picture-of-the-week-the-green-rose/ (Erişim tarihi:24.02.2022).
• [22] Anonim (2020b). Rosa chinensis viridiflora/Green rose. http://www.onlineplantguide.com/Plant-Details/3255/ (Erişim tarihi: 24.02.2022).
• [23] Anonim (2022e). The initial preliminary indications for green rose Rosa chinensis viridiflora. http://www.flowersociety.org/green-rose.html (Erişim tarihi: 21.02.2022).
• [24] Anonim (2017). Rosa chinensis 'Viridiflora'. https://www.plantsmap.com/search/plants?q=Rosa%20chinensis%20%27Viridiflora%27 (Erişim tarihi: 24.02.2022).
• [25] Anonim (2022f). Green rose: Symbol of hope and freedom. https://sacdigsgardening.blogspot.com/2021/01/green-rose-symbol-of-hope-and-freedom.html (Erişim tarihi: 12.01. 2022).
• [26] Anonim (2022g). Yeraltı demiryolu. Vikipedi Özgür Ansiklopedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Yeralt%C4%B1_Demiryolu (Erişim tarihi: 23.02.2022).
• [27] Dimech, A. (2006). The green rose. https://blog.adonline.id.au/the-green-rose/ (Erişim tarihi: 24.02.2022).
• [28] Yan, H., Zhang, H., Wang, Q., Jian, H., Qiu, X., Baudino, S., Just, J., Raymond, O., Gu, L., Wang, J., Bendahmane, M., & Tang, K. (2016) The Rosa chinensis cv. viridiflora phyllody phenotype is associated with misexpression of flower organ identity genes. Front. Plant Sci. 7, 996. doi: 10.3389/fpls.2016.00996
• [29] Engin, H. (2011). Kiraz ağaçlarında çiçek anormalliği (phyllody) üzerine araştırmalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(2), 48-52.