2000’lerde Türkiye’de Burjuvazi Sınıfının Siyasal Dönüşümü

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 127 - 149, 29.06.2017

Selahaddin Bakan Sıla Sabancılar Eren

Öz

Sanayi Devrimi, toplumsal sınıfların oluşmasında ekonomik ve
siyasal öneme sahiptir. Üretim ilişkilerinin değişmesi başta İngiltere
olmak üzere, Avrupa’da devletin, ekonominin ve siyasetin yeniden
organizasyonuyla sonuçlanmıştır. Aynı dönemde Osmanlı Devleti,
sanayi devrimini gerçekleştiremediğinden, toplumsal sınıfların
oluşması on dokuzuncu yüzyılda söz konusu olabilmiştir. Türkiye
Cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından ise toplumsal sınıfların
oluşturulmasında devletin etkili olduğu göze çarpmaktadır. 1920’lerden
1980’lere kadar uzanan süreçte ulusal bir burjuva sınıfı varlık
göstermiştir. 1990’lardan itibaren ise ulusal burjuvaziye alternatif ikinci
bir burjuvazi akımın oluştuğu ve bu akımın 2000’lerde güçlendiği
belirtilmelidir. Bu çalışmada 2000’li yıllarda Türkiye’de burjuvazi
sınıfının el değiştirmesi tartışılacaktır. Bu amaçla önce Türkiye’de devlet ve burjuvazi sınıfı arasındaki ilişki irdelenerek, burjuvazinin
iki akıma bölünmesi ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Burjuvazi, Ulusal burjuvazi, İslami burjuvazi

Kaynakça

• AKALIN, Güneri, “Türkiye’de Devletçilik Hareketi ve Sosyo-Ekonomik Maliyeti”, Liberal Düşünce Dergisi, 1996/1, (1), ss.85-92.
• ASLAN, Mehmet Lütfi, “Devletin İktisadi Büyümedeki Rolü”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 2011/ 6, (2), ss.160-175.
• BAKAN, Selahaddin; ARPACI, Işıl, “Liberal Değişim Sürecinde Dönü- şen ve Dönüştüren Muhafazakarlık”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2012/2, (2), ss. 131-141.
• BUĞRA, A.; SAVAŞKAN, O., (2015). Türkiye’de Yeni Kapitalizm Siyaset, Din ve İş Dünyası, İletişim Yayınları, İstanbul.
• DEMİR, Gökhan; KÖMÜRCÜ, Derya, “1960’larda Sermayenin Yeni Düzen Arayışı: Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti”, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2014/7, (2), ss.32-58.
• DUMAN, Zeki, “Türkiye’de Burjuvazi Sınıfının Sosyal Profili”, Sosyo Ekonomi Dergisi, 2007/1, ss.33-46.
• GÜRİZ, Adnan. “Kapitalizm ve Hukuk”, Anayasa Yargısı Dergisi, 1993, Cilt: 10 ss.191-222.
• HAYEK, F.V., “Liberalizm”, (Ed. Cennet Uslu), Liberalizm El Kitabı (İçinde), Kadim Yayınları İstanbul.
• HEPER, M., (2006), Türkiye’de Devlet Geleneği, Doğubatı Yayınları, Ankara
• KAHRAMAN Hasan Bülent, (2008), Türk Siyasetinin Yapısal Analizi I, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• KARLUK, R., (2009). Cumhuriyet’in İlan’ından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm, Beta Yayınları, İstanbul.
• KAYMAK, M., “1873-1896 Krizi: Mit mi Gerçek mi?”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2010/ 65, (2), ss.165-194.
• KAZGAN, G., (2013). Tanzimat’tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• KEPENEK, Y., YENTÜRK, N., (2004), Türkiye Ekonomisi, Remzi Kitabevi, İstanbul
• KEYDER, Ç. (2015), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• KÜÇÜKKALAY, M., “Endüstri Devrimi ve Ekonomik Sonuçlarının Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1997, (2), ss.51-68.
• MARDİN, Ş. (2014). Türk Modernleşmesi, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MISES, L.V., (2002). LiberalismInTheClassicalTradition, The Foundation forEconomicEducation, Inc. Irvington-on-Hudson, New York.
• MUMYAKMAZ, Alper, “Elitlerin Yeni Yüzü, İslami Burjuvazi”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014/11, (27), ss.367-382.
• ÖZTÜRK, Özgür, “Türkiye’de Sendikal Mücadele, Sermaye Birikimi, MESS ve Koç Holding”, Praksis Dergisi, 2009, ss. 337-361.
• TORUN, İ., “Endüstri Devrimi’nin Oluşmasında Etkili Olan İktisadi ve Sına-i Faktörler”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2003/4, (1), ss.181-195.
• TEAZİS, C., (2014), İkincilerin Cumhuriyeti Adalet ve Kalınma Partisi, Mızrak Yayınları, İstanbul.
• TİFTİKÇİ, Osman, “Türkiye’deki En Büyük “Cemaat” Devlet Dindarlığı Üzerine”, 2014, AKP, “Ilımlı İslam”, Neoliberalizm (Ed. Fikret Başkaya) (İçinde), Ütopya Yayınevi, Ankara.
• TUĞAL, C., (2014), Pasif Devrim İslami Muhalefetin Düzenle Bütünleş- mesi, Koç Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• TUNCEL, Gökhan; GÜNDOĞMUŞ, Bekir, “Türkiye Siyasetinde Merkez-Çevrenin Dönüşümü ve Geleneksel Merkezin Konumlanma Sorunu”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2012/14, (3), ss.137-158.
• ÜLGEN, G., “Merkantilizm’denLiberalizm’e Geçiş ve Piyasa Ekonomisi” Prof. Dr. Yüksel Ülken’e Armağan (İçinde), İstanbul Üniversitesi, 2000, ss.85-99.
• YANKAYA, D., (2014), SAVRAN, Sungur, “İslamcılık, AKP, Burjuvazinin İç Savaşı”; TANYILMAZ, Kurtar, “Türkiye Büyük Burjuvazisinde Derin Çatlak”; HOŞGÖR, Evren, “İslami Sermaye”Yeni İslami Burjuvazi Türk Modeli (İçinde), İletişim Yayınları, İstanbul.
• https: //anayasa.tbmm.gov.tr/docs/yuvarlak-masa-1.pdf, 01.06.2016.
• http: //www.ntv.com.tr/turkiye/istanbul-sermayesi-bizimle-siyasette-anlasmadi,3xnSy2Syrk2pK9gU1qAYKA, 01.06.2016.