Türkiye’de Devlet (!) Toplum Gerilimini Azaltıcı Bir Aktör: Milli Görüş

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 151 - 182, 29.06.2017

Gökhan Tuncel Hasan Yılmaz

Öz

Devlet ile toplum arasında yaşanan gerilimin, Türkiye siyasetinin
önemli sorun alanlarından birisini oluşturduğu ileri sürülmektedir.
Oysa, konuyla ilgili yapılacak analitik bir çözümleme, ülkede yaşananın
devlet toplum gerilimden daha çok, kendisini devlet olarak sunma
eğiliminde olan ve kamunun güç ve imkânıyla var olan seçkinci
kesim ile toplum arasındaki gerilim olduğunu ortaya koyacaktır.
Türkiye siyasetinde bu durumu en iyi analiz eden ve bu çerçevede
politika geliştiren ve uygulayan siyasetçilerin başında Necmettin
Erbakan gelmektedir. Devlet toplum ilişkisini adalet kavram ve
düşüncesi üzerinden idealist bir yaklaşımla çözümleme ve kurgulama
gayreti içerisinde olması, Erbakan’ı ve kurucusu olduğu Milli Görüş
Hareketi’ni Türkiye siyasetinde özgün bir konuma yerleştirmiştir.
Devletin güç ve imkânlarını kendi menfaatleri doğrultusunda
kullanan, bu güç ve imkânların toplum tarafından veya toplumun
menfaatleri için kullanılması hususunda ise olabildiğince cimri ve
kıskanç davranan seçkinci kesime siyasal alandaki en önemli ve kapsamlı eleştiri Milli Görüş Hareketi’nden gelmiştir. Milli Görüş,
bir taraftan seçkinci kesime ve anlayışa eleştiri getirirken, diğer
yandan var olan düzen ve işleyişe alternatif düşünce ve politikalar
geliştiren siyasi bir hareket olmuştur. Milli Görüş’ün geliştirdiği
alternatif düşünce ve politikalar, devlet toplum ilişkisini olumlu
yönde etkileyerek, bu ilişkinin farklı bir evreye girmesine zemin
hazırlamıştır. Birçok bilimsel ve aktüel araştırmaya konu olan Milli
Görüş Hareketi’nin devlet toplum ilişkisine etkisinin de, derinlikli
bilimsel bir araştırma konusu yapılması, Türkiye ve İslam Dünyası
açısından oldukça önemlidir.
Yapılacak bu çalışmada, öncelikle Türkiye’de yaşanan devlet (!) toplum
geriliminin aktör, unsur ve yansımaları belirlenecek, daha sonra
Milli Görüş Hareketi’nin bu aktör ve unsurlara yönelik yaklaşımları
değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Milli Görüş Hareketi’nin ülkede
yaşanan gerilimi azaltıcı çabalarının, devlet ve toplum açısından
taşıdığı önem de, bu çalışmada farklı yönleriyle tartışma konusu
yapılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, Toplum, Devlet, Milli Görüş, Erbakan

Kaynakça

• ARPACI, Işıl (2012), Türk Siyasal Yaşamına Etkileri Bakımından İslamcılık ve Necmettin Erbakan, İnönü Üniversitesi SBE Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi ABD, Yayınlanmamış Doktora Tezi
• ATACAN, Fulya (2005), “Explaining Religius Politics at the Crossroad:AKP- SP”, Turkish Studies, V.6, N.2
• AYYILDIZ, Ebru (2009), “Türk Bütçe Sisteminde Ek Bütçe Uygulamaları (1995-2004)”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 73, (s.69- 94)
• BULAÇ, Ali (2009), Göçün ve Kentin Siyaseti (MNP’den SP’ye Milli Görüş Partileri), İstanbul: Çıra Yayınları
• CAN, Burhanettin (2011), “Ölümünde Bile Sisteme İsyanını Sürdüren Adam: Mücahid Erbakan”, Umran Dergisi, Sayı: 200, (s.15- 29)
• ERBAKAN Necmettin, (1973b), Milli Görüş ve 3. Beş Yıllık Plan, Ankara:Furkan Yayınları. ERBAKAN, Necmettin (1974), Üç Konferans,Sanayileşme Davamız İstanbul: Fetih Yayınevi
• ERBAKAN, Necmettin (1975), Milli Görüş, İstanbul: Dergah Yayınları
• ERBAKAN, Necmettin (1991), Tedavi- Adil Düzen, Ankara: Refah PartisiYayını
• ERBAKAN Necmettin, (1992), TBMM Tutanak Dergisi, 23.09.1992,s. 294-311
• ERBAKAN Necmettin, (2010a), Yeni Bir Dünya ve Adil Düzen, Ankara:ESAM Yayınları
• GEDİZ, Burcu, Hakan YALÇINKAYA (2001), “Nasıl Bir Bütçe Politikası”,Yönetim ve Ekonomi Dergisi, C.7, S.1, (53- 72)
• İNCEOĞLU, Efecan (2009), Türkiye’de İslamcılığın Evrimi, Anlara ÜniversitesiSBE Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış YüksekLisans Tezi
• KEYDER, Çağlar; (2003), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İstanbul: İletişim Yayınları
• KONGAR, Emre (1979), Toplumsal Değişme Kuramları ve Türkiye Gerçeği, İstanbul: Bilgi Yayınevi
• MARDİN, Şerif; (2004a), Türkiye’de Din ve Siyaset, İstanbul: İletişim Yayınları.
• MECHAM, Quinn (2011), “Erbakan’ın Mirası”, Umran Dergisi, Sayı:200, (s.32-35) Milli Nizam Partisi Parti Programı (1970)
• Refah Partisi Seçim Beyannamesi, (1995)
• ROY, Oliver (2005), Siyasal İslamı’ın İflası, İstanbul: Metis Yayınları
• SARIBAY, Ali Yaşar, (1985), Türkiye’de Modernleşme Din ve Parti Politikası MSP Örneği, İstanbul: Alan Yayıncılık
• SARIBAY Ali Yaşar; (2004), Global Toplumda Din ve Türkiye, İstanbul: Everest Yayınları
• SERTER, Fehmi Batur; (2007), “Türkiye’de Dinsel Politik Yapı ve Avrupa Birliği Süreci”, Yayınlanmamış Yüksel Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• ŞAYLAN, Gencay (1991), Türkiye’de İslamcı Siyaset, İstanbul: Verso
• YAVUZ, Hakan M.; (2003), Islamic Political Identity in Turkey, USA: Oxford University Press.