İSLAM'DA ÇEVRE TEOLOJİSİNİN PRATİĞE YANSIMASI: ÇEVRE AHLAKI

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 1, 115 - 144, 14.06.2013

Recep Ardoğan

Öz

İslam'a göre evren, ilahî irade ve kudretin eseridir. Allah'ın varlık ve yüceliğinindelilidir. Bu nedenle de o bir değere sahiptir. Ayrıca, yeryüzü ilahî imtihan ortamıdır. Bunedenle insan, tüm varlıklara karşı sorumluluk bilinciyle yakalaşmalı, doğal düzeni korumalıdır.Yeryüzünü daha güzel hale getirmek için de çaba sarf etmelidir. İslam'da sadakakavramı, eko lojik bir bo yuta da sahiptir. İslam dini, tüm canlılara karşı merhametli olmayıteşvik etmiş; doğaya zarar vermeyi, israfı ve çevreyi kirletmeyi yasaklamıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre, doğa, insan, Allah, ilahî sıfatlar hikmet, değer, ahlak, uyum, sorumluluk

Kaynakça

• Ateş, Ali Osman. (Adana 2003). İslam ve Doğal Hayatın Korunması. ÇÜ İFD III/1: 1-34.
• Bağdadî, Abdulkahir b. Tahir. (1423/2002). Usûlü'd-Din, thk. Ahmed Şemsüddin, Beyrut:
• Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
• el-Bakıllanî, Kadî Ebu Tayyib. (1413/1993). el-İnsaf fîma Yecibu İ'tikaduhu vela Yecûzü'l-
• Cehlü bih, nşr. M. Zahid el-Kevseri, Kahire: Mektebetü'l-Ezheriyye li't-Türas.
• el-Belazurî, Ebu'l-Hasen. (1987). Futûhu'l-Büldan. çev. M. Fayda, Ankara: Kültür ve Turizm
• Bakanlığı Yayınları.
• Bertrand, Alexis. (2001). Ahlak Felsefesi, trc. Salih Zeki, Sadeleştiren Hayrani Altıntaş,
• Ankara: Akçağ Yay.
• Dura, Cihan. (1991). Çevre Sorunları ve Ekonomi. Çevre Üzerine içinde. Ankara: Türkiye
• Çevre Sorunları Vakfı Yay.
• Beyhaki, Sünenü'l-Beyhaki, Haydarabad.
• Gazzalî, Ebu Hamid Muhammed. (1409/1988). Kitabu'l-Erba'în fî Usûli'd-Dîn, Beyrut:
• Daru'l-Kütübi'l-İlmiyye.
• Hudarî, Muhammed. (1389/1969). Usûlü'l-Fıkh. Beyrut: Daru'l-İhyai't-Türasi'l-Arabî.
• İbn Manzur, Ebu'l-Fadl Cemalüddin Muhammed el-'Ifrikî. (tarih yok), Lisanü'l-Arab, Beyrut:
• Daru's-Sadr.
• İsfahanî, Rağıb. (1986). el-Müfradat fî Ğarîbi'l-Kur'an, İstanbul: Kahraman Yay.
• el-İsfahanî, Huseyn b. Muhamed Rağıb. (1986). el-Mufradat fî Ğarîbi'l-Kur'an. İstanbul:
• Kahraman Yayınları.
• Kadî Abdulcebbar, ibn Ahmed el-Hemedanî. (1988). Şerhu'l-Usûli'l-Hamse, thk. Abdülkerim
• Usman, Kahire: Mektebetü Vehbe.
• Kelabazî, Ebu Bekr Muhammed. (1986). et-Taarruf li-Mezhebi Ehli't-Tasavvuf. Dımeşk:
• Daru'l-İman.
• Ebu Ya'la, Muhammed b. Huseyn ibn Ferra. (1974). el-Mu'temed fî Usûli'd-Dîn. thk. Vedî'
• Zeydan Harrad, Beyrut: Daru'l-Meşrik.
• Maturidi, Ebu Mansur Muhammed. (1970). Kitabu't-Tevhid. nşr. Fethullah Huleyf, Beyrut:
• Merktebetü'l-İslamiyye.
• el-Mütevellî, Abdülhamit. (1978). Mebadiu Nizami'l-Hukm fi'l-İslam. İskenderiye:
• Daru'l-Ma'arif.
• en-Nebhan, Muhammed Farûk. (1974). Nizamu'l-Hukm fî'l-İslam –Dırasetun Tetedammenu
• Me'alime'n-Nizami's-Siyasiyyi'l-İslamî ve Mesadırahu ve's-Sultati'l'Âmmetu fîhi-.
• Kuveyt: Müessesetu'r-Risale.
• Şatıbî, Ebu İshak İbrahim b. Musa. (1990). el-Muvafakat fî Usûli'ş-Şerî'a, trc. M. Erdoğan.
• İstanbul: İz Yayıncılık.
• Taberî, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir. (1388/1968). Cami'u'l-Beyan an Te'vili'l-Kur'an.
• thk. Mahmud M. Şakir, thc. Ahmed M. Şakir. Kahire: Mektebetü ibn Teymiyye.
• Taftazanî Sa'duddin Mesud b. Ömer. (trz.), Şerhu'l-Akaid (“Haşiyetü Kestelî Ala Şerhi'l-
• Akaid” içinde), İstanbul: Dersaadet Yay.
• Ünder, Hasan. (2005). Çevre Felsefesi. Felsefe Ansiklopedisi III içinde, nşr. Ahmet Cevizci,
• Ankara: Babil Yayınları.
• Ünder, Hasan. (1996). Çevre Felsefesi, -Etik ve Metafizik Görüşler-. Ankara: Doruk Yayınları.
• Vahıdî, Ebu'l-Hasen Ali. (tarih yok). Esbab-ı Nüzûl, Beyrut: Âlemü'l-Kütüb.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi. (1995), Hak Dini Kur'an Dili, nşr. İ. Karaçam ve dğr., İstanbul:
• Azim Dağ.
• Zemahşerî, Ebu'l-Kasım Muhammed. (tarih yok). el-Keşşaf fî Hakaiki't-Tenzîli ve
• 'Uyûni'l-Ekavîl, Darü'l-Fikir, yer ve tarih yok.