Yoksulluk Sorunu, Yeni Yoksulluk Kavramı Çerçevesinde Gezi Parkı Olayları ve Kamu Yöneticilerine Bazı Öneriler

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 1, 231 - 257, 23.10.2014

Ahmet Tunç

https://doi.org/10.20493/bt.51789

Cited By: 3

Öz

Yoksulluk sorunu insanoğlunun doğayla tanışmasına kadar eskilere
dayanmaktadır. Yoksulluk, toplumlarda istikrarlı varlığını tarihin her
döneminde, yaşam ve yönetim biçimleri, gelenekleri, coğrafyaları ve diğer tüm özellikleri ne kadar farklı olursa olsun devam ettirmiştir. Özellikle sanayi kapitalizminin doğup gelişmesiyle birlikte yaşanan gelir farklılıkların derinleşmesi ve kentlerin iktisadi yapısıyla birlikte yaygınlaşıp süreklileşmiştir. Yaşanan bu değişim, süregelen yoksulluk anlayışını aşmış ve yeni bir yoksul sınıfı doğurmuştur. “Yeni Yoksulluk’’ olarak nitelendirilen bu durum, hali hazırda devam eden yoksulluk sorunundan bile daha karmaşık ve içinden çıkılmaz bir durum olarak ifade edilmektedir. Yeni yoksullar genellikle kapitalist üretim ve tüketimin yoğun olarak yaşandığı kalabalık kentlerde
daha sık görülmektedir, yeni yoksullar tamamen güvencesiz ve sosyal
dışlanmayla karşı karşıyadırlar. Dünyada yaşanan bu süreç Türkiye’de
de benzer bir seyir izlemiştir. Özellikle 1980’li yıllardan sonra Türkiye’de yoğunlaşan kapitalist iktisadi anlayış ile birlikte, yeni yoksullar görünür hale gelmişlerdir. Türkiye büyükşehirlerinde 2013 yılının ortalarında başlayıp haftalarca süren toplumsal olaylar, “Gezi parkı olayları’’ olarak adlandırılmıştır. Bu çalışmada yeni yoksullarında bu olaylarda yer aldığına yönelik sav ileri sürülmüş olup bu çerçevede, yoksulluk kavramı etraflıca ele alınıp, dünyada ve Türkiye’deki tezahürü irdelenmiş, yeni yoksulluk kavramı, nitelikleri konu edinilip, bu çerçevede kamu yöneticilerine yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Yoksulluk, Yeni yoksulluk, Kamu yöneticileri, Gezi parkı olayları

Kaynakça

• Altay, Asuman (2005), “Yoksulluk Sadece Devletin Sorunu mu? Kamu Harcamaları Açısından Bir Değerlendirme’’, Sosyo Ekonomi, S.2,
• Erişim Tarihi 01.01.2010, http://www.sosyoekonomi.hacettepe.edu.
• tr/050208.pdf.
• ydın, Murat, Timur Türgay (2011), “Yoksullukla Mücadelede Vergi Politikası
• ve Türkiye’’, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari
• Bilimler Fakültesi Dergisi, C.16, S.1 s.249-274.
• Başkaya, Fikret (2008), ´´Zenginlerin Dünyası: Bütün Ülkelerin Kapitalistleri
• Birleşti...´´ , Erişim Tarihi: 15.03.2014, http://www.ozguruniversite.
• org/baskaya_zenginlerin_dunyasi.php
• Başkaya, Fikret (2009), ´´Bugünkü Dersimizin Konusu: “Zenginlikle
• Mücadele’’, Erişim Tarihi: 01.03.2014,
• http://www.ozguruniversite.org/baskaya_bugunki_dersimiz.php
• Bauman, Zygmunt (1999), Çalışma, Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, İstanbul:Sarmal Yayınevi .
• Buğra, Ayşe, Çağlar Keyder, (2003), New Poverty and The Changing
• Welfare Regime of Turkey, UNDP, Ankara.
• Çakar, Burcu Yakut, Gökhan Atılgan (2007), “Sunuş’’ ,Yoksulluk ve Sosyal Dışlanma’’, Tes-İş Dergisi.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, (ÇSGB), 2012, Erişim Tarihi:
• 01.2014, http://www.csgb.gov.tr/csgbPortal/csgb.portal
• Danışoğlu, Ayşe Çelikel (2004), “Küreselleşmenin Gelir Eşitsizliği ve
• Yoksulluk Üzerindeki Etkileri,” İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Dergisi, 2004, S.5, s. 215-235.
• Dansuk, Ercan, (1997), Türkiye’de Yoksulluğun Ölçülmesi ve Sosyo-Ekonomik
• Yapılarla Ölçülmesi, DPT Uzmanlık Tezleri, Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Ücretler ve Gelirler Dairesi Başkanlığı,
• Ankara, Erişim Tarihi: 14.01.2014
• http://ekutup.dpt.gov.tr/gelirdag/dansuke/yoksullu.pdf.
• Devlet Planlama Teşkilatı (DPT), (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma
• Planı Gelir Dağılımının İyileştirilmesi ve Yoksullukla Mücadele ÖİK
• Raporu, s.102-103, Erişim Tarihi: 04.02.2014, www.dpt.gov.tr/ - 97k
• Erdem, Tevfik, (2006), “Yoksulluk”, Feodaliteden Küreselleşmeye Temel
• Kavramlar ve Süreçler, (Ed: Tevfik Erdem), Lotus Yayınevi, Ankara,
• s. 321-365.
• Erdugan, Fatma Erbil (2010), Türkiye’de Özürlü Yoksulluğu ve Mücadele
• Politikalarının Değerlendirilmesi: Ankara-Keçiören Örneği,
• Özürlüler Uzmanlığı Tezi, T.C. Başbakanlık Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yayını, Ankara.
• Es, Muharrem, Tuncay Güloğlu. (2009), “Türkiye’de Kentsel Yoksulluk:
• Kocaeli Örneği,” Uluslararası Yoksulluk Sempozyumu Bildirileri, DenizFeneri
• Yayınları, ss. 233-261
• Güloğlu, Tuncay, Gökhan Güder (2007), “Poverty and Income Inequality in Turkey: Towards Full Membership to European Union,” Rethinking Turkey EU Relations, Germany: MV Wissenschaft.
• Hürriyet, Milliyet, Cumhuriyet, Zaman ve Yenişafak Gazeteleri (2013)
• “Gezi Parkı Olayları Muhtelif Haberleri’’, Muhtelif Erişim Tarihleri:
• 05.2013-15.03.2014,www.zaman.com.tr, www.hurriyet.com.tr/, www.milliyet.com.tr/, www. yenisafak.com.tr, www.cumhuriyet.com.tr.
• Işık, Oğuz, Melih Pınarcıoğlu (2001), Nöbetleşe Yoksulluk- Sultanbeyli Örneği, İstanbul: İletişim Yayınları,
• Işık, Oğuz, Melih Pınarcıoğlu, (2003), Nöbetleşe Yoksulluk, İstanbul: İletişim Yayınları
• Koyuncu, Murat, Fikret Şenses (2004),´´Kısa Dönem Krizlerin Sosyoekonomik
• Etkileri: Türkiye, Endonezya ve Arjantin Deneyimleri´´,
• ERC Working Papers in Ekonomics, s.26
• Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM), (2009), “Tüm Faaliyetleri’’,
• Erişim Tarihi: 17.11.2013, www.ksgm.gov.tr/gmh_egitimyonerge.php
• Kapar, Recep, (2005), “Uygun İş Bağlamında Çalışan Yoksullar “ s.196,Erişim Tarihi: 01.01.2014, www.iibf.kocaeli.edu.tr/ceko/ssk/kitap48/
• pdf –
• Karaman, Banu, Melih Özçalık (2007) “Türkiye’de Gelir Dağılımı Eşitsizliğinin
• Bir Sonucu: Çocuk İşgücü,” Yönetim ve Ekonomi Dergisi,
• C. 14, S.1, s. 25-40.
• Kalaycıoğlu Sibel, Helga Rittersberger-Tılıç, (2002), “Yapısal Uyum Programlarıyla
• Ortaya Çıkan Yoksullukla Başetme Stratejileri”, Kentleşme,
• Göç ve Yoksulluk, Ankara: İmaj Yayıncılık
• KONDA Araştırma ve Danışmanlık, 2014, “Gezi Raporu, Toplumun
• Gezi Parkı Olayları Algısı, Gezi Parkındakiler Kimlerdi’’, Erişim
• Tarihi: 14.04.2014, www.konda.com.tr/tr/raporlar/KONDA_GeziRaporu2014.
• pdf
• Magdoff, Fred (2004), “A Precarious Existence: The Fate of Billions?”,
• Monthly Review, Vol.55 N.9, s.1-14
• Marshall, Gordon, (1999), Sosyoloji Sözlüğü, (Çev: Osman Akınhay,
• Derya Kömürcü), Bilim ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Milliyet Gazetesi, 25.11.2013, “Gezi’den Kalanlar ve Farklı Bir Analiz’’,
• Erişim Tarihi: 01.02.2014, http://gundem.milliyet.com.tr/gezi-denkalanlar- ve-farkli-bir/gundem/ydetay/1797280/default.htm
• Sapancalı, Faruk (2005), “Avrupa Birliği’nde Sosyal Dışlanma Sorunu ve Mücadele Yöntemleri”, Çalışma ve Toplum, 2005/3; 51–70.
• Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) 2013, “Kurgu
• İle Gerçeklik Arasında Gezi Eylemleri’’ Erişim Tarihi: 14.04.2014,
• http://file.setav.org/Files/Pdf/20130916162138_kurguilegerceklikarasindagezieylemleri_
• rapor.pdf
• Şenses, Fikret (2003), Küreselleşmenin Öteki Yüzü Yoksulluk, İstanbul:
• İletişim Yayınları.
• Şenturk, Murat (2009), “Türkiye’de Yoksulluk Çalışmaları’’, Sosyoloji
• Dergisi, S.11, s.205-233
• Tekeli, İlhan, (2002), “Yoksulluğu Düşünme Biçimimiz Samimiyet Sınavını
• Geçebilir mi?”,Yoksulluk, Kent Yoksulluğu ve Planlama, Dünya
• Şehircilik Günü 26. Kolokyumu, Ankara: TMMOB, s.38
• Tekeli, İlhan (2000),´´Kent Yoksulluğu ve Modernitenin Bu Soruna Yaklaşım
• Seçenekleri Üzerin´´, Akder, H., Güvenç, M. (ed.), Devlet Reformu:
• Yoksulluk, s.139-159, İstanbul: TESEV Yayınları.
• Tekeli, İlhan (2000),´´Kent Yoksulluğu ve Modernitenin Bu Soruna Yaklaşım
• Seçenekleri Üzerin´´, Akder, H., Güvenç, M. (Ed.), Devlet Reformu:
• Yoksulluk, s.139-159, İstanbul: TESEV Yayınları.
• TÜİK (2012), ‘‘2009 Yoksulluk Çalışması Sonuçları, Erişim Tarihi:
• 01.2014, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=23.
• TÜİK- Hanehalkı Büyüklüğüne Göre Yoksulluk Sınırları, (2012), Erişim
• Tarihi: 01.01.2014, http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=23,
• TÜİK- 2012 Yoksulluk Çalışması (2013), Erişim Tarihi: 01.01.2014, http://
• www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=16023)
• TÜİK-2011 Yoksulluk Çalışması (2012), Erişim Tarihi: 01.01.2014, http://
• www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=10952#).
• United Nations (UN), (2009), “Rethinking Poverty, Report on the World
• Social Situation 2010’’, Erişim Tarihi: 09.01.2012, http://www.un.org/
• esa/socdev/rwss/docs/2010/fullreport.pdf,
• Wallerstein, İmmanuel (1992), Tarihsel Kapitalizm, İstanbul: Metis Yayınları.
• Weisskopf, Walter A. (1995), Yabancılaşma ve İktisat, İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Yeniden Sosyoloji Derneği (YESO-DER) 2013, “YESO-DER Gezi Parkı
• Anket Raporu, Erişim Tarihi:14.04.2014 yesoder.org/User.../yeso-der-gezi-parkı-anket-raporu.pdf