KÜBA DEVRİMİ VE DEVRİMİN TÜRK BASININA YANSIMASI: MİLLİYET GAZETESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 43 - 66, 28.06.2020

Mehmet Koca

https://doi.org/10.20493/birtop.733154

Öz

Küba Devrimi, soğuk savaşın en yoğun yaşandığı 1950’li yıllarda, kapitalist kutbun lider ülkesi ABD’nin arka bahçesi tabir edilecek bir bölgede, halkın desteğini almış bir grup sosyalist görüşlü direnişçinin, ABD güdümündeki General Fulgencio Batista diktatörlüğüne karşı verdikleri meşhur silahlı mücadeledir. Küba halkının dikta rejimine karşı verdiği bu mücadele, başta Güney Amerika ve bazı Afrika ülkeleri olmak üzere, birçok ülkenin ulusal kurtuluş mücadelesinin gelişmesinde önemli siyasi ve sosyal etkileri oluşturmuştur. Küba devrimi içerisinde liderlik misyonu dolayısıyla öne çıkan Fidel Castro ve Ernesto Che Guevara’nın Batista diktatörlüğüne ve dolaylı olarak da ABD müdahaleciliğine karşı kazandıkları bu başarı, onları dünya genelinde popüler bir hale getirerek özellikle 1968 yılı gençlik olaylarında sol görüşlü gençlerin her haliyle örnek aldığı birer devrim ikonuna dönüştürmüştür. Dünya genelinde hem siyasi ve sosyal hem de kültürel anlamda büyük bir etki yaratan Küba Devrimi, Türk basını tarafından da o dönem yakından takip edilmiş, sık sık haberleri ve makaleleri gazetelerin baş sayfalarında yayınlanmıştır. Bu çalışmada dünya siyasi tarihi açısından büyük etkileri olan Küba Devriminin Türk basınına yansıması ve basının bu devrimi nasıl kaleme aldığı Milliyet gazetesi örneği üzerinden açıklanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küba, Devrim, Fidel Castro, Fulgencio Batista, ABD, Türk Basını, Milliyet Gazetesi

THE CUBAN REVOLUTION AND ITS REFLECTION TO THE TURKISH PRESS: THE CASE OF MİLLİYET NEWSPAPER

Öz

The Cuban Revolution is the famous armed struggle against the US-controlled General Fulgencio Batista dictatorship, in the 1950s, by a group of socialism-minded insurgents.This struggle of the Cuban people against the dictatorial regime has also had important political and social effects in the development of the national liberation struggle of many countries, especially South America and some African countries. This success of Fidel Castro and Ernesto Che Guevara, who led the Cuban revolution, against Batista's dictatorship, made them popular around the world and turned them into icons of revolution, which were exemplified by youth in the youth scene in 1968. It has transformed. The Cuban Revolution, which had a great impact both politically and socially and culturally throughout the World. The Cuban Revolution was closely followed by the Turkish press at that time, and frequently its news and articles about it were published in the top pages of the newspapers. In this study, the reflection to the Turkish press of the Cuban Revolution, which has great effects in terms of world political history, and how the press is interpreted this revolution was tried to be explained through the example of Milliyet newspaper.

Anahtar Kelimeler

Cuba, Revolution, Fidel Castro, Fulgencio Batista, USA, Turkish Press, News, Milliyet Newspaper.

Kaynakça

• Gazete Arşivi: Milliyet (1950-1961)
• “Amerika Komünizme karşı şiddetle mücadele edecek”. (22.01.1957). Milliyet, s. 3.
• “Amerika Küba’nın ithamlarını reddetti”. (07.03.1960). Milliyet, s. 3.
• “Avrupa on sene içinde komünizmden kurtulur”. (25.05.1950). Milliyet, s. 3.
• “Batı devletleri yeni Küba hükümetini tanıdı”. (09.01.1959). Milliyet, s. 5.
• “Castro başvekil olarak kalıyor”. (28.07.1959). Milliyet, s. 3.
• “Castro Kanada’ya hareket etti”. (27.04.1959). Milliyet, s. 5.
• “Castro’ya karşı suikast teşebbüsü”. (01.03.1959). Milliyet, s. 3.
• “Eski Küba devlet reisi”. (13.03.1952). Milliyet, s. 1,7.
• “Fidel Castro istifa etti”. (18.07.1959). Milliyet, s. 5.
• “Havana’da isyan çıktı”. (11.03.1952). Milliyet, s. 1,7.
• “Küba’da isyan çıktı”. (1 Aralık 1956). Cumhuriyet, s. 3.
• “Küba’da şiddetli çarpışmalar oldu”. (05.08.1957). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da 6 Batista’cı kurşuna dizildi”. (13.04.1959). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da 600 harp suçlusu alenen muhakeme ediliyor”. (24.01.1959). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da Başkan istifa etti, Castro kaldı”. (19.07.1959). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da Batista’cıların idamına devam ediliyor”. (18.01.1959). Milliyet, s. 5.
• “Küba’da bazı yüksek rütbeli subaylar kurşuna dizildi”. (05.01.1959). Milliyet, s. 1.
• “Küba’da bir ayaklanma oldu”. (15.03.1957). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da çarpışmalar oldu 248 kişi öldü”. (10.11.1958). Milliyet, s. 5.
• “Küba’da çrpışmalar gittikçe yayılıyor”. (12.08.1959). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da isyan genişliyor”. (25.11.1957). Milliyet, s. 5.
• “Küba’daki Amerikan şirketlerinin hepsi dün millileştirildi”. (08.08.1960). Milliyet, s. 3.
• “Küba’nın dış politikası”. (13.03.1952). Milliyet, s. 3.
• “Mikoyan Küba’dan Moskova’ya dönüyor”. (15.02.1960). Milliyet, s. 3.
• “Orta Amerika’da Huzursuzluk”. (08.12.1960). Milliyet, s. 2.
• “Diktatör Batista Küba’dan kaçtı” . (02.01.1959). Milliyet, s. 1.
• “Küba isyanı bastırıldı”. (28.07.1953). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da hükümet darbesi hazırlayanlar mahkemede”. (23.09.1953). Milliyet, s. 3.
• “Küba’da kurulan hükümeti tanıdık”. (11.01.1959). Milliyet, s. 5.
• İpekçi, A. (06.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Sürprizler, Tezatlar, Gariplikler…”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (07.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Bombalar Patlıyor, Ça Ça Ça’lar Çalıyor Ve İlk Gecemi Karakolda Geçiriyordum…”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (08.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Gençlik Kastro İle Beraber, Çünkü…”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (09.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: İhtilâl Madalyasının Tersi ve Yüzü”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (10.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Kızıl Ça Ça Ça… ve Çılgın Propaganda”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (11.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Küba’da Mukabil İhtilâl Ne Zaman Çıkar”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (12.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Nâzım Hikmet Küba’daydı”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (13.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Kastroizm mi? Komünizm mi?”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (14.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Kimler Kalıyor? Kimler Gidiyor?”. Milliyet, s. 3.
• İpekçi, A. (15.08.1961). “Bir Devriâlemin İntibaları; Dertli Ülkeler Küba: Yazık!..”. Milliyet, s. 3.
• Kohen, S. (03.01.1959). “Hasat Zamanı”. Milliyet, s. 3.
• Kohen, S. (18.04.1961). “Küba’da İç Harbin Sebepleri”. Milliyet, s. 1,5.
• Kohen, S. (25.02.1960). “Rekabet Gezileri. Milliyet, s. 2.
• Kohen, S. (26.01.1961). “İki ‘K’ Arasında”. Milliyet, s. 2.
• Araştırma Eserleri:
• Angın, A. (1967). Küba İhtilali. İstanbul: Akşam Kitap Klübü No:39.
• Argote-Freyre, F. (2006). Fulgencio Batista. New Jersey: Rutgers University Press.
• Bethell, L. (Dü.). (2006). Cuba: A Short History. New York: Cambridge University Press.
• Castro, F. (1977). Tarih Beni Beraat Ettirecektir. (A. Çınar, Çev.) İstanbul: Yöntem Yayınevi.
• Cormier, J. (1997). Che Guevara Ölüm Nereden Nasıl Gelirse Gelsin. İstanbul: Can Yayınları.
• Erdem, B. N. (2016). “Abdi İpekçi Yönetimindeki Milliyet Gazetesi’nin Bir Kitle Gazetesi Olarak Soğuk Savaş Bağlamında Değerlendirilmesi”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(3), 293-314.
• Etherington, S. (2001). Chrıstopher Columbus Explorer Of The New World. London: Dorling Kindersley Publishers.
• Ferro, M. (2002). Sömürgecilik Tarihi Fetihlerden Bağımsızlık Hareketlerine Kadar 13.-20. Yüzyıl (1. b.). Ankara: İmge Kitabevi.
• Gonzalez, M. (1994). Küba, Castro ve Sosyalizm. (B. Genç, Çev.) İstanbul: Z Yayınları.
• Gott, R. (2004). Cuba A New History. Ne Haven: Yale Universıty Press.
• Hernandez, C. R. (2012). 100 Soruda Küba (2. b.). Ankara: Jose Marti Küba Dostluk Derneği.
• “Küba Devrimi”. (1988). Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi (Cilt 5.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Luraghi, R. (2000). Sömürgecilik Tarihi (2. b.). (H. İnal, Çev.) İstanbul: E Yayınları.
• Navarro, J. C. (2011). Küba Tarihi: Bir Hakın Biyografisi (2. b.). (A. S. Gözde Kök, Çev.) İstanbul: Yazılama Yayınevi.
• Prada, P. (1995). Kuşatılmış Ada Küba: ABD Ablukasının İç Yüzü. İstanbul: Gelenek Yayınevi.
• Ramonet, I. (Dü.). (2007). Fidel Castro My Life. (A. Hurley, Çev.) London: Penguin Books.
• Roberts, J. M. (2015). Avrupa Tarihi. İstanbul: İnklap Kitabevi.
• Skierka, V. (2004). Fidel Castro. (P. Camiller, Çev.) Malden: Polity Press.
• Staten, C. L. (2005). The History of Cuba . New York: Palgrave Macmillan.
• Taibo, P. I. (2004). Nam-ı Diğer Che. (G. Koca, Çev.) İstanbul: Everest Yayınları.
• Uyanık, Ö. (2014). Latin Amerika’nın Devrimci Tarihi. İstanbul : Kaynak Yayınları.