AZERBAYCAN EDEBİYATINDA MARŞ TÜRÜNÜN GELİŞİMİNİN ÖZELLİKLERİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 1, 51 - 71, 30.06.2021

Salide Şerifova

https://doi.org/10.20493/birtop.944351

Öz

Savaş ve yürüyüşlerle yakından ilgili olan marş türünün hem müzikte hem de edebiyatta varlığı, bu türden senkretik bir tür olarak bahsetmeye zemin hazırlamaktadır. Senkretik bir tür olarak Marsh, dikkatimizi iki şekilde çekiyor: şiir ve müzik türü olarak. Yürüyüşler sadece savaş alanlarında değil, aynı zamanda çeşitli devlet törenlerinde, bayramlarda, çeşitli yürüyüşlerde vb. düzenlenir. Bu türün kullanımı ilgiyi artırıyor. Milli edebiyatımızda marş türünün ortaya çıkışı, Azerbaycan halkının milli bilincinin değişmesine, milletin hafızasını kaybetme sendromunun ortadan kalkmasına da yansımıştır. Bu faktörün halkımızın tarihinin üç döneminde geçerli olduğuna şahit oluyoruz: 1918-1920 (Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti dönemini kapsayan), 1988-1991 (Azerbaycan SSR'de Azerbaycan Ulusal Kurtuluş Hareketi dönemini kapsayan) ve 2016-2020 (Nisan savaşlarını ve İç Savaşı kapsayan). Bu dönemlerde oluşturulan yürüyüşler, içlerinde ifade edilen konunun gerçeğe dönüşmesi ile dikkat çekiyor. Yaratılış döneminin bir takım özelliklerini ve yönlerini yansıtan yürüyüş türü, önemli ideolojik, sosyo-politik değişimler, halkı bağımsızlık ve özgürlük mücadelesine, vatanseverliğin yükselişine çağırıyor.

Anahtar Kelimeler

Marş, senkretik tür, şiir türü olarak marş, müzik türü olarak marş, sosyo-politik lirika

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Ağayeva, K. Vur komandir. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=BCp-AGeXDOw;
• Arzumanlı, V. Vətən və millət sevgisi. Erişim adresi: https://tele-inform.com/?p=15303;
• Atəş. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=slnTQTZRRpw;
• Azərbaycan əsgəri Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=7GB06noZLbY;
• Cavanşir Quliyevin “Əsgər marşı” plagiatdır. Erişim adresi: https://nezermedia.az/medeniyyetvemaqazin/31377-cavanshir-quliyevin-esger-marshi-plagiatdir-vdeo.html; Erişim adresi: https://cetinbayramoglubaku.wordpress.com/2017/04/16/abdulla-saiq-mars/;
• Əhməd, K. (1907) Təraneyi-Vətən // Füyuzat. №26;
• Əziz, V. Azərbaycan ordusu. Erişim adresi: http://mp3.elsen.pro/veten-sah-olsun/eldar-mansurov-azerbaycan-ordusu-mars-ifa-elxan-ehedzade-ve-nefesli-aletler-orkestri-1990-dhVd3tnfIIg.html;
• Hacı Mehtab. Zəfər marşı. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=OKnRvTIouzk;
• Həbibbəyli, İ. (2007) Ədəbi-tarixi yaddaş və müasirlik. Bakı, “Nurlan”;
• Həsənzadə, N. Kafkas İslam Ordusu Marşı. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=u3CbCnncE5s;
• Həşimli, H. (2011) “Yeni Füyuzat” jurnalı və poeziyanın yaradıcılıq axtarışları. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Naxçıvan bölməsinin Xəbərləri (İctimai və humanitar elmlər seriyası), №1;
• Hüseynov, R. (2017) “Salam, Qələbə!” deyəcəyimiz günə az qalıb. Söhbətləşdi:, əməkdar jurnalist. Azərbaycan ordusu, 27 may.- s. 6. Erişim adresi: http://anl.az/down/meqale/az_ordusu/2017/may/545567.htm;
• Məhərrəmov, M. Vur komandir. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=OzJnb-SJbJA;
• Məmmədov, A. (2003) Azərbaycan demokratik respublikası dövründə ədəbiyyat. Bakı, «Elm»,;
• Məmmədov, A. (2019) Milli istiqlalın carcısı və tərənnümçüsü - Məhəmməd Hadi. Bakı, Ləman Poliqrafiya Nəşriyyatı MMC;
• OrXan – Cəbrayılova, R. (2020) “Azərbaycan əsgəri” marşı // Ölməzliyə Abidə. Tərtibçi-müəllif. Bakı “Ziya”;
• Öğüt, A. Azərbaycan hərbi orkestri. Erişim adresi: http://www.musigi-dunya.az/new/added.asp?action=print&txt=133;
• Rüstəmxanlı, S. Millətim. Erişim adresi: https://publikxeber.com/117384.html;
• Tale, T. Azərbaycan Əsgəri. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=0x5higvqfjk;
• Vahabzadə, B. Azərbaycan əsgəriyik. Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=0stIZrZpyJA;
• Vahabzadə, B. Yaşa, ya.a Azərbaycan! Erişim adresi: https://www.youtube.com/watch?v=-_FzCTsjCRw.