BAĞIMSIZ DENETİMİN KALİTESİNDE KANITLARIN ROLÜ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 2, 43 - 80, 31.12.2021

Abdulrezzak İkvan , Ömer Faruk Demirkol

https://doi.org/10.20493/birtop.1025093

Cited By: 1

Öz

İşletme finansal bilgilerin doğruluğu veya gerçekliği bağımsız denetçilerin yeterli ve uygun kanıtlarla ilgili iddiaları denetlemesiyle mümkündür. Bu durum, kanıtları denetim kalitesinde önemli bir unsur haline getirmektedir. Kanıtların yeterliliği ve uygunluğu, denetim kalitesinin düzeyiyle doğru orantılıdır. Başka bir açıdan değerlendirildiğinde kanıtlar bir yandan yönetim iddialarının doğruluğunu ve gerçekliğini ispatlamaya yönelik delil niteliği taşırken diğer yandan yargısal süreçlerde denetçilere savunma unsuru olabilmektedir. Bu durum denetim kanıtların, taraflarda güven unsuru olarak görülmekte ve denetim faaliyetine güven ve kalite sağlamaktadır.
Çalışmada bağımsız denetimin kalitesinde denetim kanıtlarının rolü ve önemi teorik olarak incelenmiş ve kanıtlara genel bir çerçeve çizilmiştir. Aynı zamanda çalışmada denetim kalitesinin sağlanması için kanıtların özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. İlgili konular içerik değerlendirilmesi şeklinde araştırılmış ve yapılan değerlendirilmeler sonucunda denetim kalitesinin sağlanmasında kanıtların yeterlilik ve uygunluk özellikleri literatür çalışmalarında da belirtildiği gibi önemli olduğu şeklinde değerlendirilmiştir. Bununla birlikte yapılan değerlendirmelerde kanıtların bağımsız ve tarafsız bakış açısıyla elde edilmesi; fiziki, onaylı, dış kaynak ve teknolojiye dayalı kanıtların sağlanması denetim kalitesine etki ettiği beirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Denetim Kanıtları, Denetim Kalitesi, Bağımsız Denetim

Kaynakça

• Acar, Durmus, Serpil Senal ve Hayrettin Usul. 2011. Bağımsız Denetim Kalitesi: Denetim Firmaları Üzerine Bir Arastırma. SÜ İ.İ.B.F. Sosyal ve Ekonomik Arastırmalar Dergisi. Cilt: 16. Sayı:22. 273-306.
• Akçay, A. ve Bilen, A., (2018). Denetim Kalitesi Ve Göstergeleri, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 40 – Sayfa:227-256, ISSN: 1302-6879 VAN
• Aktan H. B., (1994). “İşletmelerde Mali Denetim”,Mali, Ekonomik, Sosyal Yaklasım, Yıl:2, Sayı: 13, Ocak
• Arslan A. (2010). Denetim Mesleğinde Etik Prensipler. Gündem Dergisi. Şubat
• Aytekin, S., (2003). Muhasebe Açısından Sirket Yönetimine, Düzenleyici Otoriteye ve Denetçiye Düşen Sorumluluklar. VI. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Globallesmenin Muhasebe Mesleği Üzerindeki Etkileri, Toplum Çıkarlarının Korunması ve Muhasebe Eğitimi. Antalya. (16-20 Nisan): s1-7.
• Balsarı, Ç.K. ve Varan, S. (2014). “Kaliteli Finansal Raporlamada Denetimin Rolü İle İlgili Tartışmalar”, Mali Çözüm Dergisi, İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası Yayın Organı. Sayı: 124, s.69-90.
• Başpınar, A., (2004) Türkiye’de ve Dünyada Denetim Standartlarının Oluşumuna Genel Bir Bakış, Maliye Bakanlığı, Teftiş Kurulu Başkanlığı, Maliye Dergisi, s35.
• Boynton, C., William, K., Walter, G.,(1996) Modern Auditing, Sixth Edition, John Wiley & Sons, New York
• Bozkurt, N. (2018). Muhasebe Denetimi. (8.Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Çetinkaya, N., (2007), Risk Odaklı Denetide Kanıtın Kalitesinin Önemi ve Bir Araştırma, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(1), 109-133
• Dalak, G., (2000)., Denetđm Ve Kalite Denetimi, Muğla Üniversitesi SBE Dergisi Güz 2000 Cilt:1 Sayı:1
• Demirkan, A. (2016). “Bağımsız Denetim Kuruluşlarında Şeffaflık Raporları”, Muhasebe ve Denetim Dünyası Dergisi, Kamu Gözetim Kurumu Uzmanları Derneği Yayın Organı. Sayı:1, Yıl:1, s.43-54.
• Dunn, J., (1996), "Auditing Theory & Practice" Prentice Hall
• Durmuş, A.F., Otlu, F., Özkan, Ö., (2018). Denetim Kanıtı Kalitesinin Denetçi Görüşüne Etkisi: Literatür İncelemesi, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, İlkbahar Cilt: 9 Sayı:1
• Erdoğan, S. ve Solak, B. (2016). “Türkiye'de Şeffaflık Raporları ve Bağımsız Denetim Sektörüne Yönelik Ampirik Bir Çalışma”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(6), s.175-195.
• Gore, P., Pope, P. ve Singh, A., (2001). “Non-Audit Services, Auditor Independence and Earnings Management”. Working Paper, Erişim Tarihi: 22 Nisan 2019,https://www.researchgate.net/publication/266294076_NonAudit_Services_Auditor_Independence_and_Earnings_Management.
• Gul, F. A., Fung, S.Y.T. ve Jaggi, B. (2009). “Earnings Quality: Some Evidence on The Role of Auditor Tenure and Auditors’ Industry Expertise”, Journal of Accounting and Economics, 47, s.265-287
• Gücenme, Ü. (2004). Muhasebe Denetimi. (1.Baskı). İstanbul: Aktüel Yayıncılık.
• Güçlü, F. (2013). Muhasebe Denetimi. (4.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Gürbüz, Hasan. (1995). Muhasebe Denetimi. 4.bs. Eskisehir: Bilim Teknik Yayınevi.
• Güredin, Ersin. (2010). Denetim ve Güvence Hizmetleri. 13.bs. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Hatherly, J. David (1980). The Audit Evidence Process, Anderson Keenan Publishing
• Karacan, S., ve Uygun, R., (2012). Denetim ve Raporlama. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kardeş S., (1996). Denetim Etkinliğinin Arttırılmasında Analitik İnceleme Prosedürlerinin Kullanımı ve Türkiye’deki Denetim Firmalarına Yönelik Bir Araştırma, Pelin Ofset.Ankara.1996
• Kavut, L., (2000). Genel Kabul Görmüs Denetim Standartları ve Türkiye'deki Durumu. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi. Sayı:4. (Aralık): 9-28.
• Kepekçi, C., (1996). Bağımsız Denetim.Lazer Ofset Matbaa.Ankara.
• Kepekçi, C. (2000). Bağımsız Denetim, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Köse, Ö., (2007). Dünyada ve Türkiye’de Yüksek Denetim, T.C. Sayıştay, 145. Kuruluş Yıldönümü Yayınları, s21.
• Oktay, S., (2013). “Bağımsız Denetim Etkinliğinin Artırılmasında, Denetim Hizmetinde Kalite ve Kalite Kontrol: ABD Düzenlemeleri”, Maliye Finans Yazıları Dergisi, Sayı: 100, Yıl: 27, s.42-94.
• Özyurt, A. (2010). Bağımsız Denetim Kalitesini Etkileyen Etmenlerden Bağımsız Denetçi Özelliklerinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ricchiute N. David, Auditing, 4th Edition, South-Western College Publishing, Ohio-1995.
• Selimoğlu, S., Özbirecikli M., Uzay, Ş., Kurt, G., Alagöz, A. ve Yanık, S. (2014). Muhasebe Denetimi, Gazi Kitapevi, Ankara
• Şirin, M. Uluslararası Denetim Standartları Çerçevesinde Denetim Kanıtları, Kanıt Toplama Teknikleri Ve İstatistiki Örnekleme Yönetmeleri. Hazine Kontrolörleri Kurulu Yönetmeliği’nin 29’uncu Maddesi gereğince Hizmete Özel olarak hazırlanmış eğitim çalışması.
• Toroslu, M. Vefa,. (2007). Denetim Kanıtları ve Kanıt Toplama Teknikleri, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Eylül, Sayı 45
• Ünal, A.G. (2015). Bağımsız Denetim Firmalarının Kanıt Toplamada İstatistiki Örnekleme Yöntemini Kullanması, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi İşletme Ana Bilim Dalı Y. Lisans Tezi, Ankara
• Yılancı, M., Yıldız, B. ve Kiracı, M. (2016). Muhasebe Denetimi. (2.Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Yılmaz, Ö. S., (2015). Uluslararası Deneti Standartlarına Göre Denetim Kanıtları ve Kanıt Toplama Teknikleri, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul
• Watne A. Donald, Turney B.B. Peter, (1990). Auditing Edp Systems, Second Edition, Prentıce-Hall Internatıonal Editions, New Jersey.