Tahıl üretim alanlarında sarı cücelik virüs hastalıkları (Yellow dwarf virus diseases) epidemisi ve mücadelesi
Öz
Dünyada olduğu gibi Türkiye’deki tahıl üretim
alanlarında da zaman zaman epidemiler oluşturarak verim ve kalite kayıplarına
neden olan sarı cücelik virüslerinin (yellow
dwarf virus, YDVs) neden olduğu hastalıklar
tahılların en önemli hastalıkları arasındadır. 2016 yılı üretim döneminde, Türkiye’nin
tahıl üretim potansiyeli yüksek olan illerinde de görüldüğü gibi, Trakya
Bölgesi’nin Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ illerindeki tahıl üretim alanlarında
sarılık ve cüceliğe neden olan bu hastalıkların epidemileri meydana gelmiştir.
Tahıl tarlalarında zaman zaman yaygın hale gelen bu virüs hastalıkları başta
buğday olmak üzere tüm tahıl türlerinde verim ve kaliteyi düşürerek ekonomik
kayıplara neden olmaktadır. YDVs hastalık epidemisinin görüldüğü Edirne ili
başta olmak üzere Kırklareli ve Tekirdağ illerindeki tahıl tarlalarında arazi
gözlemleri yapılmıştır. Hastalanan bitkilerin sergilediği sarılık, cücelik ve
kızarıklık belirtilerinin görüldüğü kışlık buğday, arpa ve yulaf üretim
alanlarından 187 adet enfekteli bitki yaprak örneği toplanmıştır. 138 buğday (Triticum aestivum L.), 19 arpa (Hordeum vulgare L.), 10 adet yulaf (Avena sativa L.) yaprak örneği ile
birlikte YDVs’nin konukçusu çok yıllık Poaceae yabancı ot türü kamış (Phragmites austrialis (Cav.) Trin ex.Steudel)’tan da 20 adet yaprak örneği toplanmıştır. Enfekteli
yaprak örneklerinde, YDVs‘den
Barley yellow dwarf virus-PAV
(BYDV-PAV), Barley yellow dwarf virus-MAV
(BYDV-MAV) ve Cereal yellow dwarf virus-RPV (CYDV-RPV)
öncelikle double antibody sandwich enzyme linked immunosorbent assay (DAS-ELISA)
testi ile araştırılmıştır. Enfekteli olduklarından şüphelenilen örnekler
reverse transcription polymerase chain reaction (RT-PCR) testine tabi
tutulmuştur. DAS-ELISA ve RT-PCR testleri sonucu toplam 187 adet örnekten 89
adedinde ve %47.59 oranında BYDV-PAV; 30 örnekte %16.04 oranında CYDV-RPV ve 4
örnekte ise %2.14 oranında BYDV-MAV virüsleri bireysel olarak saptanmıştır.
Bunun yanısıra 187 adet örnekten 14 adedinde ve %7.48 oranında ise YDVs
(BYDV-PAV, BYDV-MAV ve CYDV-RPV)’nin karışık enfeksiyonları saptanmıştır. 2016
yılında Edirne ilindeki tahıl üretim alanlarında YDVs enfeksiyonu %36.89 ile en yüksek orana sahipken
Kırklareli’nde %21.93, Tekirdağ ilinde ise bu oran %14.44 olarak tespit edilmiştir. YDVs ile etkin ve uygulanabilir mücadele
yöntemleri, önceki çalışmalarla saptanmıştır. Trakya Bölgesindeki tahıl
üreticileri, çiftçiler ve sektörün diğer paydaşları hastalık etmenleri ve
mücadelesi ile ilgili olarak sürekli bilgilendirilmektedir.
Kaynakça
- İlbağı H.2013. Tekirdağ ilinde tahıllarda verim ve kaliteyi düşüren virüs hastalıklarının saptanması ve mücadele yöntemlerinin araştırılması. Tekirdağ Valiliği, İl Özel İdaresi Destekli Projenin Sonuç Raporu.150s.
- İlbağı H., Pocsai E., Çıtır A., Muranyı I., Vida. G. and Korkut Z.K. 2003. Results of two years study on incidence of Barley yellow dwarf viruses, Cereal yellow dwarf virus-RPV and Wheat dwarf virus in Turkey. 3rd International Plant Protection Symposium at Debrecen University.15-16 October, Debrecen-Hungary. pp:53-63.
- İlbağı,H. 2003.Trakya Bölgesinde üretimi yapılan bazı buğday türlerinde verim kayıplarına neden olan viral kökenli enfeksiyonların etmenlerinin tanılanması. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 136s.
Öz
Yellow dwarf virus (YDVs) diseases are one of
the most important diseases which have reduced crop yield and quality in the
cereal growing areas by causing epidemics from time to time on all over the
world as well as in Turkey. Just as prevailing in some potential cereal producer
provinces of Turkey as well as in Edirne, Kırklareli and Tekirdağ provinces of
Trakya Region during the year of 2016, yellow dwarf virus epidemic diseases
were taken place. Those virus diseases in cereal fields have become widespread
especially in wheat fields which have reduced the yield and quality and caused
economic losses. Survey studies were conducted and observation on YDVs disease
epidemics in cereal fields especially in Edirne, Kırklareli and Tekirdağ
provinces. At least 187 plant leaf samples were collected from the symptomatic
winter bread wheat, barley and oat plants exhibiting yellowing, dwarfing,
reddish symptoms and signs in the cereal growing areas. So, beside 138 bread
wheat (Triticum aestivum L.), 19
barley (Hordeum vulgare L.) and 10
oat (Avena sativa L.) leaf samples,
20 samples were obtained from the perennial Poaceae weed host common reed (Phragmites austrialis (Cav.) Trin ex. Steudel). Barley
yellow dwarf virus-PAV (BYDV-PAV), Barley yellow dwarf virus-MAV (BYDV-MAV)
and Cereal yellow dwarf virus-RPV (CYDV-RPV) from YDVs were searched by
employing double antibody sandwich enzyme linked immunosorbent assay
(DAS-ELISA) test. Reverse transcription polymerase chain reaction (RT-PCR) test
was implemented for suspected leaf samples. As a result of DAS-ELISA and RT-PCR
tests, 89 out of 187 leaf samples at the rate of 47.59% were found infected
with BYDV-PAV. As 30 samples at the rate of 16.04% had CYDV-RPV and 4 of 187
leaf samples at rate of 2.14% were infected with BYDV-MAV viruses individually.
Merely 14 out of 187 leaf samples at the rate of 48% were found infected with
these tested YDVs (BYDV-PAV, BYDV-MAV and CYDV-RPV) as mixed infections. During
the year of 2016, YDVs infections were determined at the highest level of
incidence rate being 36.89% in the cereal growing areas of Edirne province. As
in Kırklareli, YDVs incidence rate was 21.93% and in Tekirdağ province,
incidence rate of YDVs was determined as 14.44%. Effective and appropriate
control measures against YDVs infections were determined with previous
researches. So cereal producers, farmers and the other beneficiaries of food
production sector in the Trakya Region have been informed steadily.
Kaynakça
- İlbağı H.2013. Tekirdağ ilinde tahıllarda verim ve kaliteyi düşüren virüs hastalıklarının saptanması ve mücadele yöntemlerinin araştırılması. Tekirdağ Valiliği, İl Özel İdaresi Destekli Projenin Sonuç Raporu.150s.
- İlbağı H., Pocsai E., Çıtır A., Muranyı I., Vida. G. and Korkut Z.K. 2003. Results of two years study on incidence of Barley yellow dwarf viruses, Cereal yellow dwarf virus-RPV and Wheat dwarf virus in Turkey. 3rd International Plant Protection Symposium at Debrecen University.15-16 October, Debrecen-Hungary. pp:53-63.
- İlbağı,H. 2003.Trakya Bölgesinde üretimi yapılan bazı buğday türlerinde verim kayıplarına neden olan viral kökenli enfeksiyonların etmenlerinin tanılanması. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 136s.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Nisan 2017 |
| Kabul Tarihi | 10 Mayıs 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 Cilt: 57 Sayı: 3 |