Fizikten Metafiziğe Aşk: Feqe ile Sinem

Yıl 2020, , 225 - 231, 31.12.2020

Hasan Çiçek

https://doi.org/10.47130/bitlissos.783945

Öz

16. Yüzyılın ortalarında Bahçesaray’da dünyaya gelen Muhammed ilköğrenimini kendi köyüne yakın olan Arvas’ta tamamlamak ister. Başarısını gören Hocası ona Hizan’daki medreselere gitmesini tavsiye eder. Bunun üzerine Muhammed, Hizan’a gider. Bahçesaray’dan (Müküs) medrese eğitimi için Hizan’a gelen Muhammed, Hizan’daki ünlü medreselerden birinde Feqe (medrese öğrencisi/talebesi) olur. Medrese öğrencisi olduğu sırada, dönemin Hizan Bey’i (Miri) Cihan Bey’in Sinem adındaki kızına sevdalanır. Sinem’in annesi ölmüş, babası Sinem adında biriyle evlenmiştir. Yani Sinem, üvey annesiyle aynı adı taşımaktadır. Feqe Muhammed’in başarısını ve medresedeki gözde talebelerden biri olmasını kıskananlar Mir’e, Feqe’nin karısına âşık olduğunu gammazlar. Bunun üzerine Feqe Muhammed Hizan’dan ayrılmak zorunda kalır. Sinem Feqe Muhammed’in ayrılığına dayanamaz ve kahrından ölür. Sinem’in ölümünü duyan Feqe’nin geri dönüşüyle ilgili efsaneler vardır. Buna göre Feqe geri döner; Sinem’in mezar taşına sarılır. Kollarının izi mezar taşında kalır. Bu aşamadan sonra Feqe Muhammed, fizik âlemden metafizik âleme geçer. Önce, karşı cinsten iki kişi arasındaki fiziksel âlemle sınırlı bu aşk öyküsü trajik bir aşk öyküsüne dönüşür. Vuslata ermeyişle beraber, metafizik bir boyuta kayar. Bu çalışmada Hizan’da yaşanan trajik aşk öyküsünün fizik ve metafizik boyutu ile bu aşkla ünlenen iki tarihi şahsiyet olan Feqiye Teyran ile Sinem’in hayatı ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Hizan, Feqe Muhammed, Feqiye Teyran, Sinem, aşk

Kaynakça

• ADAK, A., BALUKEN.Y., ACAR H. (2014). “Gora Feqiyê Teyran”, İstanbul, Nuakademi, Sayı:1, s.111-120.
• ARENDT, H. (2006). İnsanlık Durumu, çev. Bahadır Sina Şener, 3.Baskı, İstanbul.
• CÎHANÎ, P. (2013). Şîroveya Mem û Zîna Ehmedê Xanî, İstanbul, Nûbihar.
• ÇİÇEK, H. (2007). “Hizan’ın Kültürel Zenginliğinin Tarihsel Arka Planı”, Uluslararası Dünden Bu Güne Tatvan Sempozyumu, 31 Ağustos- 1–2 Eylül 2007 Tatvan.
• --------------, (2016). “Hizan: İlim ve Âlim Havzası”, Katre, S.1, İstanbul, s.189-197.
• ÇİÇEK, H., YILMAZ, H. (2017.). “Gezgin Şair/Düşünür: Feqiyê Teyran”, Van yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı:37,s.173-182.
• EHMEDÊ XANÎ. (2013). Mem û Zîn, Şîrove: Perwîz Cîhanî, İstanbul, Nûbihar.
• DÊREŞİ, S. (2011). Diwana Feqiyê Teyran, Transkıript: Dewlet Eli, Ankara, Lis.
• FİLİBELİ, A. H. (2008). A’mak-ı Hayal, Sadeleştiren: Osman Gündüz, Ankara, Akçağ.
• JASPERS, K. (1995). Felsefi Düşünüşün Küçük Okulu, çev. Sedat Umran, İstanbul.
• --------------------, (2000). Felsefe Nedir?, çev. İsmet Zeki Eyüpoğlu, 4.Baskı, İstanbul, Say. MEVLANA, C. R. (1965). Mesnevi, çev. Veled İzbudak, İstanbul, MEB. ...................., (1965). Mecalis-i Sab’a (Yedi Meclis), çev ve haz. Abdülbaki Gölpınarlı, Konya. Konya Turizm Derneği Yayını