Analysıs Of Some Opınıons Of Alusı About Muhıddın Ibn Arabı

Yıl 2020, , 361 - 374, 31.12.2020

Mehmet Yolcu , Ayşe Tokay , Mehmet Ali Ulaş

https://doi.org/10.47130/bitlissos.825999

Öz

In this study, the opinions of Muhyiddînİbn Arabi, mentioned in the book Ruhu'l-Mânî by the commentator Âlûsî, were discussed. The opinions discussed by Alusi were firstly tried to be expressed clearly. In the case of controversial issues, it was attempted to reach the content of the issue by referring to the opinions, views and approaches of other scholars on this issue. When a different point of view arises between Alûsî and Ibn Arabi on these issues, it was clarified what kind of way Âlûsî followed and whether the expressions he used in such cases remained within the discipline of scholarship and science. It was determined that he sometimes agreed with his views and sometimes disagreed with him on some issues. However, it has been observed that he always spoke about Muhyiddîn İbn Arabi with respect and defended him against those who talked negatively about him. In this study, it was observed that what is important and recognised for Âlûsî was the opinion of most scholars, and that he supported the side which was prone to Ibn Arabi's opinion and tried to prove it as evidence in matters where they displayed different views.

Anahtar Kelimeler

al-Tafseer, İbn al-Arabi, al-Futuuhat al-Mekkiyye, al-Alusi, Ruh al-Meani

Alusi’nin Muhiddin İbn Arabi’ye Ait Bazı Görüşlerinin Tahlili

Öz

Bu incelemede müfessir Âlûsî’nin Rûhu’l-Me‘ânî adlı eserinde geçen Muhyiddîn İbn Arabî’ye ait görüşler ele alınmıştır. Âlûsî’nin ele aldığı söz konusu görüşler öncelikle net biçimde ifade edilmeye çalışılmıştır. İhtilaflı meseler söz konusu olduğunda diğer ulemanın bu konudaki düşüncelerine, görüş ve yaklaşımlarına başvurularak konunun künhüne erişilmek istenmiştir. Söz konusu meseleler üzerinde Âlûsî ile İbn Arabî arasında görüş farkı ortaya çıktığında Âlûsî’nin ne tür bir yol izlediği netleştirilmiş ve bu tür durumlarda kullandığı ifadelerin âlimane ve ilim disiplini ile adabı içinde kalıp kalmadığı incelenmiştir. Kimi zaman onun görüşlerine katıldığını bazı konularda da katılmadığı tespit edilmiştir. Bununla beraber her zaman Muhyiddîn İbn Arabî’den saygıyla bahsettiği, onun hakkında olumsuz konuşanlara karşı onu savunduğu müşahede edilmiştir. Bu incelemede Âlûsî için önemli ve muteber olanın cumhur-i ulemanın görüşü olduğu, onların farklı görüşler sergilediği konularda ise İbn Arabî’nin görüşüne yatkın olan tarafı desteklediği ve onu delillendirmeye çalıştığı gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, İbn Arabî, Fütûhât-ı Mekkiyye, Âlûsî, Rûhu’l-Meânî

Kaynakça

• Abdulbâkî, M. F. (1982). el-Mu‘cemü’l-Muufehres li-Elfâzi’l-Kur’âni’l-Kerîm. İstanbul.
• Abdulhamid, M. (1436/2015). Evzahu’l-Meânî fî Tehzîbi Tefsîr-i Rûhi’l-Meânî. Beyrut: Dâru’l-Feth.
• Ahmed b. Hanbel (1416/1995). el-Musned. Thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 8 Cilt.
• Ali el-Kârî, Alî b. S. (1437/2015). Mirkâtu’l-Mefâtîh Şerhu Mişkâti’l-Mesâbîh. Thk. Şeyh Cemal Îtânî. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 11. Cilt.
• el-Âlûsî, Ş. M. (1435/2014). Rûhu’l-Meânî. Thk. Ali Abdulbârî Atıyye. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 16 Cilt.
• el-Askerî, Ebû Hilâl (1436/2015). el-Furûku’l-Luğaviyye. Thk. Muhammed Basil Uyûnu’s-Sûd. 4. Baskı. Lübnan: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Avcı, S. (2004). “Keşif Yoluyla Hadis Rivayeti Meselesi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 4/4 (Ekim-Kasım-Aralık), 161-193.
• Bilmen, Ö. N. (2014). Büyük Tefsir Tarihi. Sad. Abdulaziz Hatip. İstanbul: Semerkand Yayınları.
• Birışık, A. (2002). “Kur’an (Tarifi ve İsimleri)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 26/383-388. Ankara: TDV Yayınları.
• el-Buhârî, Ebû Abdullâh Muhammed b. İsmâîl. (1435/2014). el-Câmiu’s-Sahîh. Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye.
• el-Bursevî, İ. H. (1430/2009). Rûhu’l-Beyân fî Tefsîri’l-Kurʾân. Thk. Abdullatif Hasan Abdurrahman. 2. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 10 Cilt.
• el-Câmî, Abdurrahmân b. Nizâmuddîn. (1424/2003). Nefehâtü’l-Uns min Hadarâti’l-Kuds. Thk. Muhammed Edib el-Câdir. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2 Cilt.
• el-Cevherî, İsmâîl b. Hammâd. (1420/1999). Tâcu’l-Luğa. Thk. E. B. Yakup & M. N. Tarîfî. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l-İlmiyye, 7 Cilt.
• Çağrıcı, M. (2013). “Yeis”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 43/397-398. İstanbul: TDV Yayınları.
• Çelik, A. (2008). “Rûhu’l-Meânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 35/213-214. İstanbul: TDV Yayınları.
• Çınar, M. (2011). “Ye’s ve Be’s Halinde İmanın Hükmü: Firavunun İmanı Örneği”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 41/121-142.
• ed-Dârekutnî, Alî b. Umar. (1424/2004). es-Sunen. thk. Şuayb el-Arnaût. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 5 Cilt.
• Ebû Dâvûd, Suleymân b. el-Eş‘as. (1438/2017). es-Sunen. Thk. M. A. el-Hâlidî. 7. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• Ebû Ubeyde, Ma‘mer b. Musennâ. (1381). Mecâzü’l-Kur’an. Thk. M. Fuat Sezgin. Kahire: Mektebetu’l-Hancî.
• Eroğlu, M. (1989). “Âlûsî Şehabeddin Mahmûd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 2/550-551. İstanbul: TDV Yayınları.
• el-Ferrâ’, Yahyâ b. Ziyâd. (ts). Me‘âni’l-Kur’ân. Thk. A. Y. en-Necâtî ve M. A. en-Neccâr, A. İ. eş-Şelebî. Mısır: Dâru’l-Mısriyye li’t-Te’lîf ve’t-Tercüme.
• el-Fîrûzâbâdî, Muhammed b. Ya‘kûb. (1428/2007). el-Kâmûsü’l-Muhît. Thk. Ebu’l-Vefâ Nasr el-Hûrînî. 2. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 4 Cilt.
• el-Fîrûzâbâdî, Muhammed b. Ya‘kûb. (ts). Tenvîru’l-Mikbâs min Tefsîri İbn Abbas. Beyrut.
• el-Hâkim en-Nîsâbûrî, Muhammed b. Abdullâh. (2009). el-Mustedrek. Thk. M. A. Atâ. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 5 Cilt.
• Heyet. (Erişim 28 Şubat 2020). Kur’an Yolu. www.kuranmeali.com.
• Heyet (Uludağ, S. & Kara, M. & Tahralı, M. & Yılmaz, H. K. & Erünsal, İ. & Cebecioğlu, E. & Uzun, M. & Akkuş, M. & Eraydın, S. & Bilgin, A. & Uçman, A. & Aykut, S. & Kaba, T). (1998). Sahabeden Günümüze Allah Dostları. İstanbul: Şule Yayınları, 10 Cilt.
• İbn Arabî, Muhyiddîn Muhammed b. Alî. (1414/1994). Fütûhâtü’l-Mekkiyye. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn Arabî, Muhyiddîn Muhammed b. Alî. (1428/2007). Mevâkıu’n-Nucûm. Abdulfettâh, Said. “Mukaddime”. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• İbn Dureyd, Muhammed b. el-Hasen. (1431/2010). Cemheretu’l-luğa. Beyrut: Dâru Sâdır, 4 Cilt.
• İbn Mâce, Ebû Abdullâh Muhammed el-Kazvînî. (1434/2013). es-Sunen. Beyrut: el-Mektebetu’l-Asriyye.
• İbn Manzûr, M. (1414/1994). Lisânu’l-Arab. 3. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 18 Cilt.
• Kılıç, M. E. (1999). “İbnu’l-Arabî Muhyiddin”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 20/493-516. İstanbul: TDV Yayınları.
• Konuk, A. A. (2017). Fususu’l-Hikem Tercüme ve Şerhi. TYEK Başkanlığı, İstanbul.
• el-Kummî. Ebû Ca’fer Muhammed b. Alî. (ts). et-Tevhîd. Thk. S. H. el-Huseynî. Beyrut: Dâru’l-Marife.
• el-Mâtürîdî, M. (1426/2005). Te’vîlâtü Ehli’s-Sunne. Thk. Mecdî Basellûm. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 10 Cilt.
• Molla Hüsrev, Muhammed b. Ferâmurz. (ts). Dureru’l-Hukkâm. Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabîyye, 2 Cilt.
• Muslim, H. (2011). el-Câmiu’s-Sahîh. Thk. A. Şemsuddin. 3. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 5 Cilt.
• en-Nesâî, Ahmed b. Şuayb. (1436/2015). es-Sunen. A. Şemsuddin. 4. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• en-Nebbehânî, Yusuf b. İsmail. (2009). Câmiu Kerâmâti’l-Evliyâ. Thk. A. M. Ali. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• er-Rabbânî, Ahmed b. Abdulehad. (2009). Mektûbât-ı Rabbânî. Trc. T. H. Alp & Ö. F. Tokat & A. H. Yıldırım. İstanbul: Semerkand Yayınevi, 3 Cilt.
• er-Râğıb el-İsfahânî, Huseyn b. Muhammed. (1431/2010). el-Mufredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân. Thk. Muhammed Halil Aytânî. 6. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Ma‘rife.
• er-Râğıb el-Isfehânî. (2015). Kur’ân Kavramları Sözlüğü. Trc. Abdulbaki Güneş & Mehmet Yolcu. İstanbul: Yarın Yayınları.
• er-Râzî, Fahruddîn Muhammed b. Umar. (ts). Mefâtîhu’l-Ğayb. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 11 Cilt.
• es-Safedî, S. H. (2010). el-Vâfî bi’l-Vefeyât. Thk. Ebû A. C. el-Esyûtî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 24 Cilt.
• Sarıgül, M. (2016). el-Alusi’nin Ruhu’l-Meanî İsimli Eserinde Ahkâm Tefsiri. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi.
• es-Sebzevârî, Muhammed b. Muhammed. (1413/1993). Câmiu’l-Ahbâr. Thk. Alâ Âli Ca’fer. Beyrut: Müessetü Âli Beyt li-İhyai’t-Türâs.
• es-Semerkandî, Ebu’l-Leys Nasr b. Muhammed. (1435/2014). Tefsîru’s-Semerkandî. thk. A. A. Abdulmevcûd & A. M. Muavved & Z. Abdulmecid. 2. Baskı. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 3. Cilt.
• Sifil, E. (2016). Sana Dinden Sorarlar. 5. Baskı. İstanbul: Rıhle Kitap, 2 Cilt.
• eş-Şa‘rânî, Abdulvehhâb b. Ahmed b. Alî el-Mısrî. (1424/2003). el-Yevâkît ve’l-Cevâhir fî Beyâni Akâidi’l-Ekâbir. Beyrut: Dâru Sâdır.
• eş-Şa‘rânî, Abdulvehhâb b. Ahmed b. Alî el-Mısrî. (2019). el-Yevâkît ve’l-Cevâhir fî Beyâni Akâidi’l-Ekâbir. Trc. Mahmut Çınar. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 2 Cilt.