Kars Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Kemer ve Tokaları

Yıl 2021, , 17 - 28, 30.06.2021

Ercan Çalış , Ahmet Erk

https://doi.org/10.47130/bitlissos.905209

Öz

Takılar, el sanatlarının önemli bir grubunu oluşturan ve her kültürün sanat ürünleri içerisinde en naif ve zarif olanıdır. Takılar, toplumun sanatsal gelişim düzeyinin belirlenmesinde, sosyal ve kültürel değerlerinin ortaya çıkarılmasında önemli bir yere sahiptir. Bunlar içinde en önemli olanları ise bele takılan kemer ve tokalarıdır. Kemer ve tokaları elbise üzerine takılan, elbiseyi tamamlayıcı öğelerinden biridir. Elbisenin giyen kişinin üzerine daha iyi oturmasını sağlayan, hançer ve tabaka gibi malzemeleri rahatlıkla takabilmesi için bir gereksinim olarak ortaya çıkmıştır. Zamanla bu işlevinin yanında özellikle kadınlarda elbiseyi tamamlayan bir süs öğesi olmuştur. Kemer ve tokaları dönemin sanatsal özelliklerini yansıtması ve özellikle yörelere ait özellikler göstermesi bakımından önemli bir yere sahiptir. Bu çalışmada Kars Müzesi’nde bulunan kemer ve tokaları malzeme, form, yapımında kullanılan teknikler ve süsleme açısından sanat tarihi perspektifine uygun bir şekilde analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

El Sanatları, Takı, Maden, Kemer, Toka

Kaynakça

• Aral, S. (2017). Malatya İl Merkezinde Bulunan Madeni Takılar. Sanatta Yeterlilik Tezi, Anakara: Gazi Üniversitesi, El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı.
• Baş, G., & Çalış, E. (2020). Bitlis Kalesi Kazısı’nda Ele Geçen Bir Grup Madeni Takı. Sanat ve Kültür Tarihi Araştırmaları. ( Ed. Çalış ve R. Yelen). İstanbul: Hiper Yayın.
• Başak, O. (2008). Taş Çağı’ndan Tunç Çağı’na Anadolu’da Maden Sanatın Gelişimi ve Kullanımı. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 21, 15-33.
• Bilgin, M. (2006). Takı Sektör Profili. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
• Baydar, T. (2020). Bursa Uluumay Vakfı Osmanlı Halk Kıyafetleri ve Takıları Özel Koleksiyonu’nda Yer Alan Kemer, Kemer Tokaları, Başlık ve Tepelikler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi.
• Berkol, C. (2019). Tarihsel Süreçte Kemer ve Kuşak Kullanımı. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 42-62.
• Çalış, E. (2018). Batman Müzesi’nde Bulunan Bir Grup Fibula. The Journal of Academic Social Science, 6, 81,271-282.
• Çalış, E., & Erk, A. (2020). Anadolu'da Bilezik Serüveninin Geleneksel Türk El Sanatları Açısından Önemi: Osmanlı Döneminden Bir Grup Örnek. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 47, 139-156.
• Çavuşoğlu, R. (2002). Urartu Kemerleri. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eroğlu, E. M. (2013). Ege Üniversitesi Etnografya Müzesinde Bulunan Takıların Teknik Ve Tasarım Özelliklerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Günbay, N. (2019). Ankara Etnografya Müzesi’nde Bulunan Kemer Tokalarının İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Görünür, L. (2010). Osmanlı İmparatorluğu’nun Son Döneminden Kadın Giysileri, Vehbi Koç Vakfı Sadberk Hanım Müzesi, İstanbul.
• Işık, E. (2010). Eskişehir İli Sivrihisar Yöresi Takıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Kuşoğlu, M. Z. (1998). Tılsımdan Takıya. İstanbul: Pimapen Kültür Evi Yayınları.
• Köroğlu, G. (2004). Anadolu Uygarlıklarında Takı, İstanbul: Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Megep, (2006). Kuyumculuk Teknolojisi Takının Gelişimi, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Öztürk, Ö. (2012). Geleneksel Urfa Giysilerinde Kullanılan Altın ve Gümüş Kemerlerin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Türkoğlu, S. (2008). Halk Kültüründe Giyim Kuşam Süslenme. Uluslararası Sempozyumu Bildirileri.
• Ünlerşen, H. (2015). Kayseri Selçuklu Uygarlığı Müzesi’nde Bulunan Kemer Tokaları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, T. (2015). Türk Takı Sektöründe Uygulanan Halkla İlişkiler Faaliyetlerinin Mükemmel Halkla İlişkiler Kuramı Bağlamında İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yavaş, A. (2012). Kubad-Abad Sarayı’nda Bulunan Kemer ve Askı Tokaları, Turkish Studies, 7/3, 2635-2648.