Lokasyon Katsayısı Yaklaşımı İle Türkiye Çimento Sanayiinde Bölgesel Yoğunlaşma

Yıl 2021, , 101 - 113, 30.06.2021

Adnan Alkan , Zehra Obut Bilim

https://doi.org/10.47130/bitlissos.952311

Cited By: 4

Öz

Kümelenme, bölgesel kalkınmada önemli bir araçtır. Türkiye’de hemen hemen her bölgede yer alan çimento sanayinin, hangi bölgelerde yoğunlaşma potansiyelinin olduğu ya da hangi bölgelerde yoğunlaştığı üzerinde durulması gereken bir konudur. Özellikle geri kalmış bölgelerde yer alması ekonomik kalkınma açısından önemli bir role sahiptir. Bu çalışmada, İBBS Düzey2 bölgelerinde, NACE 2 koduna göre 23.51 kodlu Türkiye çimento sanayiinin yerel birim sayısı ve istihdama göre yoğunlaşma oranları, Yoğunlaşma Katsayısı (Location Quotient-LQ) yöntemi ile analiz edilmiştir. Buna göre 2014 yılında yerel birim sayısına (sanayi tesisi) göre yoğunlaşma katsayısı en yüksek bölgeler, TR72 (Yozgat, Kayseri, Sivas), TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), TR62 (Mersin, Adana) ve TR63 (Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş)’dir. 2019 yılında ise; TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), TR90 (Ordu, Trabzon, Giresun, Artvin, Gümüşhane, Rize,), TR72 (Sivas, Kayseri, Yozgat) ve TR63 (Osmaniye, Kahramanmaraş, Hatay)’dir. İstihdam katsayısına göre 2014 yılında istihdamda en fazla yoğunluk gösteren bölgeler, TR81 (Bartın, Karabük, Zonguldak), TR52 (Konya, Karaman), TRA1 (Bayburt, Erzincan, Erzurum) ve TRA2 (Kars, Ağrı, Ardahan, Iğdır)’dir. 2019 yılında ise; TRC3 (Siirt, Mardin, Şırnak, Batman,), TR62 (Mersin, Adana), TR90 (Ordu, Trabzon, Giresun, Artvin, Gümüşhane, Rize,), TR52 (Konya, Karaman) ve TR63 (Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş)’dir. Sonuç olarak; ülkemizde yerel birim sayısı ve istihdam göstergelerine göre Çimento sanayiinde TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) ve TR22 (Balıkesir, Çanakkale) bölgeleri dışında kalan neredeyse tüm bölgelerde yoğunlaşma görülmektedir. 2019 yılı istihdam göstergelerinde yapılan lokasyon katsayısı analizine göre bazı bölgelerin ‘çok yüksek’ kümelenmeden, ‘orta’ ve ‘yüksek’ kümelenmeye geçtiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çimento, Sanayi, Bölgesel, Yoğunlaşma, Türkiye

Regıonal Concentratıon in Turkısh Cement Industry Wıth Locatıon Coeffıcıent Approach

Öz

Clustering is an important tool in regional development. It is a matter that needs to be emphasized in which regions the cement industry, which is located in almost every region in Turkey, has the potential to concentrate or in which regions it is concentrated. Especially in underdeveloped regions, it has an important role in terms of economic development. In this study, the concentration ratios of the Turkish cement industry, coded 23.51 according to NACE 2 code, in NUTS Level 2 regions, and the concentration ratios according to employment were analysed by the Concentration Quotient-LQ method. Accordingly, in 2014, the regions with the highest concentration coefficient according to the number of local units (industrial facilities), TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat), TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), TR62 (Adana, Mersin) and TR63 (Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş) is in 2019; They are TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), TR90 (Ordu, Trabzon, Giresun, Artvin, Gümüşhane, Rize), TR72 (Yozgat, Sivas, Kayseri) and TR63 (Osmaniye, Kahramanmaraş, Hatay). According to the employment coefficient, the regions with the highest employment density in 2014 are TR81 (Bartın, Karabük, Zonguldak), TR52 (Konya, Karaman), TRA1 (Bayburt, Erzincan, Erzurum) and TRA2 (Kars, Ağrı, Ardahan, Iğdır). In 2019; TRC3 (Siirt, Mardin, Şırnak, Batman), TR62 (Mersin, Adana), TR90 (Ordu, Trabzon, Giresun, Artvin, Gümüşhane, Rize,), TR52 (Konya, Karaman) ve TR63 (Osmaniye, Hatay, Kahramanmaraş). As a result; According to the local unit number and employment indicators in our country, concentration is observed in almost all regions except TR82 (Sinop, Kastamonu, Çankırı) and TR22 (Balıkesir, Çanakkale) regions in the cement industry. According to the location coefficient analysis made in 2019 employment indicators, it has been observed that some regions have moved from 'very high' clustering to 'medium' and 'high' clustering.

Anahtar Kelimeler

Cement, Industry, Regional, Concentration, Türkiye

Kaynakça

• Arıöz, Ö., & Yıldırım, K. (2012). Türkiye’de Çimento Sektöründeki Belirsizlikler Ve Türk Çimento Sektörünün Swot Analizi, DPUJSS, 32(2), 173-190.
• Bayraktutan, Y., Tüylüoğlu, İ. & Özbilgin, M. (2012) “Lojistik Sektöründe Yoğunlaşma Analizi ve Lojistik Gelişmişlik Endeksi: Kocaeli Örneği”, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 61-71.
• Çakmak G. (1998). Türk Çimento Sanayiinin Mekansal Analizi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Çevik, B. (2016). Çimento Sektörü, İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü Raporu.
• Çubukçu, K.M. (2015). Planlamada ve Coğrafyada Temel İstatistik ve Mekansal İstatistik. Ankara: Nobel Yayınları.
• Ekincioglu, O., Gurgun, A.P., Engin Y., Tarhan M. & Kumbaracıbaşı S., (2013). Approaches For Sustainable Cement Production – A Case Study From Turkey, Energy and Buildings, 66, 136–142.
• International Trade Centre, (2021). Trade Map (Kod:2523). 04.06.2021 tarihinde: https://www.trademap.org/news/trademap_update_trade_indicators_en.html
• Isserman, A.M. (1977). The Location Quotient Approach for Estimating Regional Economic Impacts, Journal of the American Institute of Planners, 43(1), 33-41.
• Kapkaç, F. (2013). Çimento Çeşitleri, Özellikleri, Hammaddeleri ve Üretim Aşamaları, Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, Ankara.
• Kaygalak İ. (2013). Türkiye Sanayi Coğrafyasında Endüstriyel Kümelenme ve Bölgesel Yoğunlaşma Eğilimi. Beşeri Coğrafya Dergisi, 1 (1), 67-81.
• Miller M., Gibson J., & Wright G., (1991). Location Quotient: A Basic Tool for Economic Development Analysis, Economic Development Review,65-68.
• Miller, N., & Osborne, M. (2014). Spatial differentiation and price discrimination in the cement industry: Evidence from a structural model. The RAND Journal of Economics, 45(2), 221-247.
• Moineddin, R., Beyene, J. & Boyle, E. (2003). On the Location Quotient Confidence Interval, Geographical Analysis, 35(3), 249-256.
• Moretti, L. & Caro, S. (2017). Critical Analysis of the Life Cycle Assessment of the Italian Cement Industry. Journal of Cleaner Production, 152, 198–210.
• Özeken, A.A. (1939). Türkiye Çimento Sanayinin İktisadi ve Mali Bünyesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 1, 478-506.
• Rekabet Kurumu, (2016). Çimento Sektör Araştırması Raporu. Ankara.
• Sarı, B., Geyik, Ş.Y. & Keskinkan, O. (2020). Çimento Üretim Sektöründe ISO 14001 Çevre Yönetim Sisteminin Enerji Kazanımı ve İklim Değişikliği Üzerine Etkilerinin İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 35(4), 847-857.
• Sungur, O. (2015). TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) Bölgesinde Sektörel Yoğunlaşmanın ve Yoğunlaşma Dinamiklerinin Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(3), 289-315.
• Supino S, Malandrino O, Testa M, & Sica D. (2016). Sustainability in the EU cement industry: The Italian and German experiences. Journal of Clean Production, 112, 430–442.
• Syed, R.H., Istiak, A., Ferdous, S.A., & Monjorul, H., (2020). Empirical Investigation of Energy Management Practices in Cement Industries of Bangladesh. Energy, 212, 1-13.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2020). Çimento Sektör Raporu 2020, 04.06.2021 tarihinde: https://www.sanayi.gov.tr/plan-program-raporlar-ve-yayinlar/sektorraporlari/mu2001011403
• Taner, A.C. (2021). Dünya Çimento Sanayi, Küresel Çimento Üretimi Portföyü, Çimento Marketi, Hazır Beton Zenginliği ve Bolluğu. Global Çimento Fiyatları Eğilimi Perspektifi, TMMBO Fizik Mühendisleri Odası Yayını, 03/06/2021 tarihinde: https://www.fmo.org.tr/faydali-bilgiler/
• Tunçez, F.D. (2021). Sürdürülebilir Çimento Üretiminde Çevre Yönetimi Yasal Bileşenleri. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 41-56.
• Tüzemen, A. & Yıldız, Ç. (2018). Geleceğe Yönelik Tahminleme Analizi: Türkiye Çimento Üretimi Uygulaması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(3), 162-177.
• Urhan, F. B. & Sandal, E. K. (2019). Spatial patterns of Turkish textile industry: Comparative location quotient analysis for 2009 and 2015. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 40, 172-189.
• www.statista.com, (2021). 01.05.20121 tarihinde: https://www.statista.com/statistics/267364/world-cement-production-by-country,
• Yardımcı, A. (2014). Kapasite Raporlarına Göre Ankara Sanayisinin Kümelenme Eğilimleri. Ekonomik Yaklaşım, 25(92), 55-67.