KREDİ DERECELENDİRME KURULUŞLARI VE FİNANSAL KRİZLERE ETKİLERİ

Yıl 2014, Cilt: 3 Sayı: 1, 127 - 154, 01.06.2014

Muhammed Fatih Yürük Cengiz Toraman Cengiz Toraman

Öz

Kredi derecelendirme kuruluşlarının finansal piyasalar içindeki önemi oldukça fazladır. Kredi derecelendirme kuruluşlarının verdikleri notlar ülkeler ve şirketler üzerine baskı oluşturmaktadır. Dünyanın birçok ülkesindeki fonlar bu derecelendirme notlarına göre değerlendirilmektedir. Kredi derecelendirme her ne kadar görüş niteliğinde de olsa yapılan değerlendirmeler yatırımcıyı etkilemektedir. Dünya üzerinde yaşanan kriz ve skandallarda kredi derecelendirme kurumlarının rolü olduğu konusu sıkça yazılmıştır. Kredi derecelendirme kurumlarının krizi önceden algılama ve yatırımcıya risk konusunda bilgi vermesi beklenmektedir. Ancak bu kurumlar bu görevi yerine getirmede yetersiz kalmışlardır. Amerika’nın dev şirketlerinden Enron’a iflasından kısa bir süre önce derecelendirme kuruluşunun yüksek not vermesi bu kurumları daha fazla sorgulanır hale getirmiştir. Enron vakasına benzer olayların sık yaşanır olması ve rating kuruluşlarının rekabet ortamından uzak oligopol yapıda bulunmaları, aldıkları yüksek ücretler bu kuruluşları etkin bir şekilde eleştirilme noktasına getirmiştir. Bu çalışmada kredi derecelendirme kurumları, işleyişleri ve kriz dönemlerindeki rolleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kredi Derecelendirme, Finansal Kriz, Derecelendirme Kuruluşları

Kaynakça

• Ashcraft, Adam B. ve Til, S. (2008) “Understanding the Securitization of Subprime Mortgage Credit”, Federal Reserve Bank of New York StaffReports, No. 318, March, p.3
• Akçayır, Ö. (2013) “Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve Güvenirliklerinin Sorgulanması: Türkiye‟nin Kredi Derecelendirme Geçmişi ve Bugünü (1992-2012)”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, Ü. (2006) “Türkiye‟de 1980 Sonrası Dönemde Yaşanan Ekonomik Krizlerin Analizi”, İktisadi Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Balmumcu, Ö. (2006) “Küreselleşme Sürecinde Finansal Krizler ve Kamu Borç Stoku İlişkisi: Türkiye Örneği”, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2008) “ABD Mortgage Krizi”, Çalışma Tebliği, Sayı:3 Berker, A. Botan,
• Derecelendirme Kuruluşları, s.5, (E.T:
• http://www.fitchratings.com.tr/ftp/derecelendirme/drc_23.pdf 25.12.2013).
• Birdişli, F. (2012) “Küresel Ekonomik Sistemin İşleyişi İçinde Kredi Derecelendirme Kuruluşları‟nın İşlevi”, Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi II, Malatya, İnönü Üniversitesi, (19-21 Nisan 2012).
• Bostancı, C,M. (2012) “Küresel Krizin Dinamikleri ve Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Kredibilitesi”, Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Camanho, N. ve Deb, P. ve Liu, Z. (2012), “Credit rating and competition”. Financial Markets Group.
• Calvo, G. A. ve Mendoza, E.G. (2000) “Rational Contagion and The Globalization of Securities Markets”, Journal of International Economics, 51 (1), pp: 79-113.
• Çalışkan, Ö. (2003) “Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve Risk Değerleme Kriterleri”, Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, ss:2.
• Eren, E. (2010) “Derecelendirme Kuruluşları Tarafından Verilen Notlar Sebebiyle ÜçüncüKişilerin Uğrayabileceği Zararlardan Kaynaklanan Sorumluluğun Hukuki Niteliği”.
• Ege, İ. (2006) “Kredi Derecelendirme Sistemleri ve Kobiler”, 3. KOBİ‟ler ve Verimlilik Kongresi, İstanbul Kültür Üniversitesi, 17-18 Kasım.
• Gür, H,T. ve Öztürk, H. (2011) “Ülke Riski, Derecelendirme Kuruluşları, Aksaklıklar ve Yeni Düzenlemeler”, Sosyoekonomik Dergisi, Temmuz- Aralık, s:69
• Halıcı, S, N. (2005) “Kredi Derecelendirme Şirketleri, Kredi Derecelendirmenin Belirleyicileri ve Etkileri”, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karagöl, E. ve Mıhçıokur, Ü. (2012) “Kredi Derecelendirme Kuruluşları; Alternatif Arayışlar”, Seta Rapor.
• Mullard, M. (2012) “The Credit Rating Agencies and Their Contribution to the Financial Crisis”, The Political Quarterly, Vol.83, No.1.
• Lawrance, W. (2010) “Journal of EconomicPerspectives”,v24, N2, s:216.
• Yenmez, B. (2005) “Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşları, İşleyişleri ve Türkiye Değerlendirmesi”, Anadolu Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Korkmaz, C. (2010) “Türk Bankacılık Sisteminde Kredi Derecelendirme Standartları ve İ.M.K.B.‟ye Kote Olmuş Bir Şirkete Uygulanması”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
• Yazıcı, M. (2009) “Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Önemi ve Denetimi”, Maliye ve Finans Yazıları, Sayı: 82.
• Ryan, J. (2012) “The Negative Impact of Credit Rating Agencies and Proposals for Better Regulation”, Research Division EU Integration Stiftung Wissenschaft and Politik German Institutefor International and Security Affairs, Berlin.
• T.C. Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Kredi Derecelendirme Kuruluşları Raporu, Rapor No:2, 2005.
• Sağlar, J. ve Kandemir, C. (2007) “Enron Olayı: Muhasebe Hilesi mi, Sistem Hatası mı?”, Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, cilt:11,s:1,ss:20-39.
• Partnoy, F. (2006) “How and why credit rating agencies are not like other gate keepers. Financial Gate keepers: Can they protect investors”, 59, 88.
• Yardımcıoğlu, M. ve Bora, K. (2013) “Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Çalışma Prensipleri, İşleyişleri, Küresel Dünyadaki Rol ve İşlevleri”, KSÜ İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, sayı:1,sf:111-118.
• Kraussl, R. (2003) “Do Credit Rating Agencies Add to the Dynamics of Emerging Market Crises?”, Center For Financial Studies, J.W.Goethe University Publication.
• Kraussl, R. (2000) “Sovereign Credit Ratings and Their Impact on Recent Financial Crises”.
• Kraussl, R. (2003) “Do Changes in Sovereign Credit Ratings Contribute to Financial Contagion in Emerging Market Crises? Center For Financial Studies, J.W.Goethe University Publication.
• Yücel, F. ve Kalyoncu, H. (2010) “Finansal Krizlerin Öncü Göstergeleri ve Ülke Ekonomilerini Etkileme Kanalları: Türkiye Örneği”. Maliye Dergisi. 159, 53-69. http://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/159/Fatih Y%C3%9CCEL.pdf (22 Şubat 2012).
• Vardareri, D. ve Dursun, G. (2010) "Asimetrik Bilgi Çerçevesinde 2008 Küresel Krizinin İncelenmesi" Bilgi Ekonomisi ve Yönetim Dergisi 5.1.
• SEC. (2008) “Summary Report of Issues Identified in the Commission Staf Examinations http://www.sec.gov/news/studies/2008/craexamination070808.pdf Erişim Tarihi: 05.01.2014. Select Credit Rating Agencies”,
• Ünal, A. ve Kaya, H. (2009) “Küresel kriz ve Türkiye”. Ekonomi ve Politika Araştırmaları Merkezi, İstanbul.
• Şimşek, E. (2009) “Krizin Ortaya Çıkmasında Kredi Değerlendirme Kuruluşlarının Rolü”, http://ekonomi.haber7.com/ekonomi/haber/397120- global-krizin-suclusu-derecelendirme-kuruluslari-mi. 01.01.2014). (Erişim Tarihi:
• “Wikipedia”,http://tr.wikipedia.org/wiki/Kredi_derecelendirmesi. (Erişim Tarihi: 20.12.2013).
• Güloğlu, B. ve Altunoğlu, E. (2002) “Finansal Serbestleşme Politikaları Ve Finansal Krizler: Latin Amerika, Meksika, Asya ve Türkiye krizleri”. İstanbul Üniversitesi SBF Dergisi, No 27.
• Seyidoğlu, H. ve Yıldız, R. (2006) “Ekonomik kriz öncesi erken uyarı sistemleri: makale derlemesi”. İstanbul: Arıkan Yayınları.
• Turan, Z. (2011) “Dünyadaki ve Türkiye‟deki Krizlerin Ortaya Çıkış Nedenleri ve Ekonomik Kalkınmaya Etkisi”. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:4, Sayı:1.
• “SPK”,http://www.spk.gov.tr/indexcont.aspx?action=showpage&menuid=6&pid= 10&subid=1&submenuheader=null (Erişim Tarihi: 03.01.2014)
• White, L. J. (2010). “Markets: The credit rating agencies”. The Journal of Economic Perspectives, 24(2), 211-226.