TÜRK KÜLTÜRÜNDE DEVE GÜREŞLERİ

Yıl 2015, Cilt: 4 Sayı: 1, 157 - 174, 06.07.2015

Orhan Yılmaz Mehmet Ertuğrul

Öz

Develer tarihte ulaşım, yük, binek, savaş, gıda ve spor amacı ile insanlığa hizmet etmiştir. Türklerde deve yetiştiriciliği 4.000 yıldan fazla olmalıdır çünkü bazı arkeolojik kanıtlar Türklerde deve güreşinin en azından 4.000 yıldan beri yapıldığını göstermektedir. Ancak 20. yüzyılda başlayan endüstrileşme ve modernleşme süreci içinde deve önemini kaybetmiş ve günümüzde sadece bir spor ve turizm malzemesi derecesine inmiştir. Bu nedenle deve populasyonu geçen süre içinde 1.000’ler seviyesine inmiştir. Develer genellikle Ege Bölgesi deve güreşleri amacı ile yetiştirilmektedir. Yılda 60-70 yerleşim yerinde deve güreşleri organize edilmektedir. Deve güreşleri Pazar günleri gerçekleştirilir ve sadece erkekler değil, kadın ve çocuklar tarafından da izlenir. Develerin ekipmanları, aksesuarları, süslemeler, bakıcıların ücretleri, şehirden şehre ulaşım giderleri ile konaklama ve yiyecek giderleri oldukça pahalı olmasına rağmen, deve sahipleri genellikle çok zengin insanlar olmayıp, orta veya dar gelire sahip insanlardır.Bu nedenlerden dolayı bu organizasyonların devam edebilmesi için devlet tarafından desteklenmelerine ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: Camelus dromedary, Camelus bactrianus, Genetik kaynak, Gelenek, Spor

Anahtar Kelimeler

Camelus dromedary, Camelus bactrianus, Genetik kaynak, Gelenek, Spor

Kaynakça

• Akar, Musa. 1996. “Göçebe Türkmenlerde Deve Güreşi ve Sosyo-Kültürel Boyutu” Ankara.KültürBakanlığı,ss. 41-46.
• http://www.konakli.bel.tr/index.php?act=actvitishw, 04.02.2012.
• Anonim. 2014a. Hayvancılık İstatistikleri. Türkiye İstatistik Enstitüsü Kurumu, Ankara. http://tuikapp.tuik.gov.tr/hayvancilikapp/hayvancilik.zul,30.1.2014. Anonim, 2014b. Camel Wrestling. http://en.wikipedia.org/wiki/Camel_wrestling,04.02.2012.
• Aydın, Gürbüz. 2003. Deve Yetiştiriciliği. Yayımlanmamış doktora semineri, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya, pps. 12
• Aydın, Ali Fuat. 2011. A Brief Introduction to the Camel Wrestling Events. Camel Conference of SOAS, University of London, 23-25 May 2011.
• Bağcıl, Fikret. 2013. Yüzyüze görüşme, 2 Mart 2013, Kepez Beldesi, Canakkale.
• Çelik, Yaşar. 2013. Yüzyüze görüşme, 14 Nisan 2013, Büyük Eceli Köyü, Gülnar, Mersin.
• Christie-Miller, Alexandr. 2011. Turkey: Tradition of Camel Wrestling Making a Comeback. http://www.eurasianet.org/node/62784,30.01.2014.
• Çakır, Ahmet. 1987. “Türk Halk Oyunlarında Hayvan Motifleri Üzerine Bir Atlas Denemesi.” III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri. s. 75-85. Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Çalışkan, Vedat. 2009. “Geography Of a Hidden Cultural Heritage: Camel Wrestles in Western Anatolia.”The Journal of International Social Research. 2 (8): 123-137.
• Çalışkan, Vedat. 2010a. “Examining Cultural Tourism Attractions for Foreign Visitors: The Case of Camel Wrestling in Selcuk (Ephesus).”Journal of Turizam. 14 (1): 22-40.
• Çalışkan, Vedat. 2010b. Kültürel Bir Mirasın Coğrafyası: Türkiye’de Deve Güreşleri. Selçuk Belediyesi Yayınları, No:3. Anka Matbaacılık, İstanbul.
• Çulha, Osman. 2008. “Kültür Turizmi Kapsamında Destekleyici Turistik Ürün Olarak Deve Güreşi Festivalleri Üzerine Bir Alan Çalışması.”Journal of Yasar University, 3 (12): 1827-1852.
• Güleç, Ertuğrul. 2012. Türk Devesi ve Deve Güreşçiliği. Bilgi Müşavirlik ve Mühendislik, Ankara.
• Gülsöken, Saner. 2010. Ayırın Develeri. Ege Yayınları, İstanbul.
• Kılıçkıran, Mazlum Nusret. 1987. “Ege’de Kış Turizminin Kurtarıcısı Deve Güreşleri” III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri. s. 125-146. Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Kinzer, Stephen. 2000. Selcuk Journal; In These Prizefights, Camels Wrestle for Carpets. Newyork Times, 19 January 2000.
• Parkinson, Joe. 2011. What's a Bigger Draw Than a Camel Fight? A Camel Beauty Contest, of Course. Wall Street Journal, 22 January 2011.
• Seyirci, Musa. 1987. “Deve Folkloru ve Güney Göçerlerinde Deve Donanımları.” III. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri. s. 327-336. Başbakanlık Basımevi, Ankara.
• Wilson, Richard Trevor. 1998. Camels. MacMillanEducation Limited, Hong Kong. Yarkın, İbrahim. 1965.
• Keçi-Deve-DomuzYetiştirmesi. Ankara
• ÜniversitesiZiraatFakültesiYayınları: 243. Ankara ÜniversitesiBasımevi, Ankara.
• Yılmaz, Orhan and Richard Trevor Wilson. 2012. “The Domestic Livestock Resources of Turkey: Economic and Social Role, Species and Breeds, Conservation Measures and Policy Issues.”Livestock Research for Rural Development. 24 (9): 157.
• Yılmaz, Orhan ve diğer. 2011. “The Domestic Livestock Resources of Turkey: Camel.”Journal of Camel Practice and Research. 18 (2): 21-24.
• Yılmaz, O., Ertürk, Y. E. ve Ertuğrul, M. 2013. Some Phenotypical Characteristics of Camels Raised in Provinces of Balikesir and Canakkale. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1): 51-56.
• Yılmaz, O., Ertürk, Y. E. ve Ertuğrul, M. 2014. Türklerde Deve Güreşlerinin Orta Asya'dan Anadolu'ya 4.000 Yıllık Geçmişi . ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(2): 49-54.
• Yilmaz, O. and Ertugrul, M. 2014. Camel Wrestling Culture in Turkey. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences. Special issue 2: 1998-2005.