İMÂM EBU MANSÛR MUHAMMED MÂTÜRİDÎ’NİN ALLAH ANLAYIŞI VE YANLIŞ TANRI TASAVVURLARINI ELEŞTİRİ BİÇİMİ

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 3(Ek Sayı), 0 - 0, 31.12.2016

Abdulhamit Sinanoğlu

Öz

Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar bütün Türklerin inanç esaslarının oluşumunda en büyük yeri bulunan İmâm-ı Azâm Ebû Hanife (ö.150/767)’nin Kelâmî düşüncelerini daha da geliştiren Türkistan'lı alimlerden Ebu Mansûr Muhammed Mâtüridî (ö.333/944), kendi dönemine kadar ortaya çıkmış bütün Kelâmî düşünceleri inceleyerek, kendi özgün Kelâm sistemini oluşturmuştur. O, özellikle Allah inancı konusunda bütün bozuk ve batıl görüşlerin çıkmazlarını ve açmazlarını hiçbir şüpheye yer vermeyecek delillerle çürütmüş ve Kur’ân’ın getirdiği saf Allah inancını kendi akide sisteminde aklî-mantıkî temellere oturtmuş olan büyük bir İslâm bilgini ve düşünürüdür. Bu çalışmada biz onun Allah anlayışını çeşitli yönleriyle inceleyerek, sahih Allah inancı veya düşüncesinin nasıl olması gerektiğine dair ortaya koyduğu yöntemleri irdelenmeye çalışılmıştır.

Anahtar sözcükler: Allah, delil, akıl, nakil, bilgi, âlem, cevher