İSLAM’IN ANAKUTSALLARI ÇERÇEVESİNDE KUR’AN’DA EDEP

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 2, 0 - 0, 29.12.2016

İbrahim Sürücü

Öz

İslam, en temel kutsal olarak Yüce Allah’ı göstermektedir. Bunun dışında kalan kutsallar Yüce Allah ile bağlarından dolayı kutsal addedilmişlerdir. Kutsala karşı saygı ve edep, hem Kur’an hem de Allah Resulü’nün sünneti doğrultusunda ele alınarak değerlendirilmiş İslam’ın tevhidî değerlerine zarar vermeyecek şekilde sınırları çizilmiştir. Kur’an İslam dininin kutsal kitabı olarak tabilerine dini bir yaşam öngörmektedir. Bu çerçevede edeb meselesine yaklaşıldığında görülmektedir ki Yüce Allah, kulların içlerindeki samimiyete daha çok önem vermektedir. Kutsal olana karşı gösterilen şekilsel ve farz olmayan ritüeller gerekli olmakla beraber dini yaşam noktasında birincil bir şart olarak beyan edilmemiştir. Çünkü kutsala karşı edeb daha çok o kutsala karşı yerine getirilmesi gereken farziyet ve vücubiyetlerle anlaşılacak bir mevzudur.

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• ABDÜLGANİ ABDÜLHALIK, Hucciyetu’s-Sünne, (Trc.: Dilaver Selvi), Şule yay., İstanbul 1998.
• ARMAĞAN, Mustafa, “Kutsal” Sosyal Bilimler Ansiklopedisi, Risale Yayınları, İstanbul 1990.
• AYDIN, Ferit, İslam’da İnanç Sistemi, Kahraman Yayınları, İstanbul 1995.
• AYDÜZ, Davut, “Ahlâk ve Âdâb Sûresi Hucurât Sûresi’nin Verdiği Ahlâkî Mesajlar”, Geçmişten Geleceğe Ahlâk, Bartın Üniv. yay., Bartın 2015.
• CANAN, İbrahim “el-Edebül-Müfred”, DİA, İstanbul 1994.
• CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Edeb Maddesi.
• CERRAHOĞLU, İsmail, Tefsir Usulü, TDV Yay., Ankara 1983.
• CÜRCANÎ, Ali bin Muhammed es-Seyyid eş-Şerif, et-Ta'rifat, daru’s-Sadr, Beyrut 1422.
• ÇAĞRICI, Mustafa, İslâm Düşüncesinde Ahlâk, İstanbul 1989.
• DEMİRCİ, Kürşat, “Kutsiyet”, DİA, Ankara 2002.
• DİHLEVÎ, Şah Veliyyullah İbn Abdurrahim, Huccetullahi’l-Baliğa, (Thk.: Muhammed Şerif Sukker),
• Beyrut, 1413.
• FAHRİ, Macid, İslâm Ahlâk Teorileri, (Trc.: Muammer İskenderoğlu), Litera Yay., İstanbul 2004.
• FİRUZABADÎ, Ebu Tahir Muhammed İbn Yakub İbn Muhammed eş-Şirazî, Tenviru’l Mekabis Min Tefsiri İbn Abbas, Daru’l Kutubu’l İlmiyye, Beyrut 1415.
• FREEDMAN, Jonathan vd., Sosyal Psikoloji, (Çev. Ali Dönmez), İstanbul 1989.
• GAZZÂLÎ, Ebû Hâmid Muhammed bin Muhammed bin Muhammed bin Ahmed et-Tûsî, el-Mustasfa fî ilmi’l-Usûl, Daruʹl-Kütübüʹl-İlmiye, Beyrut 1993.
• GÜÇ, Ahmet, “Dinlerde Kutsal ve Kutsallık Anlayışı”, Dinler Tarihi Araştırmaları I, Ankara 1998.
• GÜNDÜZ, Turgay, İslam, Gençlik ve Din Eğitimi, Düşünce Yayınları, İstanbul 2002.
• HARAL, Günay “Kutsiyet”, DİA, Ankara 2002.
• HARMAN, Ömer Faruk, “Hac” DİA, İstanbul 1996.
• HAYTA, Akif, “Anneden Allah’a: Bağlanma Teorisi ve İslâm’da Allah Tasavvuru”, Değerler Eğitimi Dergisi, 4 (12).
• HÖKELEKLİ, Hayati, “Eğitim ve Edeb İlişkisi Üzerine Kavramsal Bir Değerlendirme”, Dem Dergi, S. 4.
• İBN MANZÛR, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Alî b. Ahmed el-Ensârî, Lisânu’l-Arab, Dâru’s-Sâdr, Beyrut ts.
• İBN HALDUN, Abdurrahman b. Muhammed, el-Mukaddime, (Çev.: Zakir Kadiri Uğan), İstanbul 1991.
• İZUTSU, Toshihiko, Kur’an’da Allah ve İnsan, (Çev.: Süleyman Ateş), Ankara 1975
• KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem, İnsan ve İnsanlar, İstanbul 1988.
• KARAMAN, Hayrettin vd., Kur’an Yolu, DİB Yay., Ankara 1999.
• KILIÇ, Mehmet Alpaslan, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam’a Göre Kutsal Kitap Anlayışı, Ankara Üniv. Sos. Bil., Y.Lisans Tezi, Ankara 200.
• Münteha Maşalı, “Kur’an Okumanın Keyfiyeti ve Okuma Düzeyleri Üzerine Bir Tahlil Denemesi”, Usûl, 15 (2011/1).
• MOUNTROSE, Phillip, Çocuklarla ve Gençlerle İletişime Geçmenin 25 Yöntemi (Çev.: Fatma Can Akbaş), İstanbul 2000.
• Muhammed Ebu Şehbe, Sünnet Müdafası, Rehber yay., İstanbul 1990.
• NAVARO, Leyla, Çocuklarla İletişim Nasıl Kurulur, Ana-Baba Okulu, İstanbul 1995
• NESEFÎ, Ebu’l Berekat Abdulah b. Ahmed b. Mahmud Hafızu’d Din, Medariku’t Tenzil ve Hakaiku’t Te’vil, Daru’l Kelim, Beyrut 1998.
• NURSÎ, Bediuzzaman Said, Sözler, Söz yay., İstanbul 2007.
• ÖRENÇ, Aşır, Hadislerde Kutsal Mekân Algısı, SDÜ, Sos. Bil. Doktora Tezi, Isparta 2013.
• ÖZARSLAN, Selim, “Dihlevî’ye Göre İslam’ın Sembolleri/Şeair-i İslam”, Bilimname, XVII, 2010/1.
• ÖZER, Salih “İslam Düşüncesinde Kutsal Zaman Kavramı (Ritüeller/Kutlamalar Örneği)”, İslami Araştırmalar, Ankara 2005.
• ÖZTÜRK, Kaya Çelik, Üsve-i Hasene, İstanbul 2006.
• PAZARLI, Osman, Din Psikolojisi, Remzi Kitabevi, İstanbul 1982.
• SABUNÎ, Muhammed Ali, el-Bidâye, (Trc.: Bekir Topaloğlu), Ankara 1979.
• SEMERKANDÎ, Nasr b. Muhammed b. Ahmed Ebu'l Leys, Bahru’l ‘Ulûm, daru’s-Sadr, Beyrut ts.
• SÜRÜCÜ, İbrahim, Kur’an ayetleri Işığında Havf ve Reca, YYÜ Sosyal Bilinler Ens. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Van 2015.
• TABERÎ, Ebu Cafer Muhammed b. Cerir, Camiu’l Beyan An Te’vîlu’l Aya’l Kur’an, Daru’l Hicre, Beyrut 1422
• TOPÇUOĞLU, Ali Aslan, “Kur’an ve Sünnet’e Göre İfade Özgürlüğü ve Kutsal Değerlere Saygı”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, Nisan 2006.
• YAZIR, Elmalılı Muhammed Hamdi, Hak Dini Kur’an Dili, Eser Neşr., İstanbul 1979.
• YAVUZER, Haluk, Çocuk Eğitimi El Kitabı, İstanbul 1999.
• ZEMAHŞERÎ, Ebu’l Kasım Mahmut b. Amr b. Ahmed, el-Keşşaf an Hakaiki’l Ğavamidi’t-Tenzil , Daru’l Kitabi’l Arabî, Beyrut 1407.