Āşıkî’nin “Çıkdum Bādām Dalına” Şathiyesine Bursevî’nin Şerhi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 2, 459 - 489, 31.12.2019

Hatice Özdil

Öz

13. yüzyılda yaşayan şair Yunus Emre
ile 18. Yüzyılda yaşayan şārih İsmail Hakkı Bursevî’nin yolları pek çok kez kesişmiştir. Yunus Emre’ye atfedilen birçok şiir
İsmail Hakkı Bursevî tarafından şerh edilmiştir. Bursevî,
18. yüzyılın en çok eser veren divan şairlerinden ve şārihlerinden
biridir.

Yunus Emre’nin olduğu düşünülen ancak
Aşıkî
mahlaslı başka bir şaire ait olan “Çıkdum bādām dalına
anda yedüm üzümi” mısraı ile başlayan şathiyenin, İsmail Hakkı Bursevî tarafından yapılan bir şerhi mevcuttur.
Bu şiir Yunus Emre’nin “Çıkdum erik dalına anda
yidüm üzümi” mısraı ile başlayan şathiyesine yazılmış 16 beyitlik bir
naziredir.

Çalışmamızda, İsmail Hakkı Bursevî’nin “Çıkdum bādām dalına
anda yedüm üzümi / Ol dem ki üzüm yedüm ma˘na
buldum sözümi” beyti ile başlayan şathiyesine yaptığı Türkçe şerhin, İstanbul
Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, No: OE_Yz_0296_01’de kayıtlı nüshası çeviri yazıya
aktarılmıştır. Tam metni verilen şerh ile birlikte Yunus Emre, Aşıkî ve Bursevî’nin tasavvufî görüşlerine yeniden
göz atma imkanı sağlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çıktım badem dalına, şathiye, Yunus Emre, Aşıkî, İsmail Hakkı Bursevî, şerh

Kaynakça

• AK, Suat (2015), Çıktım Erik Dalına/Yunus Emre’nin Bir Şiirinin Üç Şerhi, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
• ASLAN, Üzeyir (2008), “Fahrî Ahmed ve Şathiye Şerhi”, Turkish Studies Dergisi, 3/4, 120-155.
• CEYLAN, Ömür (2007), Tasavvufî Şiir Şerhleri, İstanbul: Kapı Yayınları.
• ÇELEBİOĞLU, Amil (1992), “Yunus’un Bir Şiirinin Şerhi”, Yunus Emre Sempozyumu Bildiriler, 73-82.
• DURU, Rafiye (2007), Modern Metin Çözümleme Teknikleri Bakımından Şerh Geleneği ve İsmail Hakkı Bursevî, (Yayımlanmamış Doktora Tezi) İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÖLPINARLI, Abdulbaki (1961), Yunus Emre ve Tasavvuf, İstanbul: Remzi Kitabevi. İsmail Hakkı Bursevî: Çıkdım Badem Dalına Şerhi, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığı, No: OE_Yz_0296_01, v. 1b-17a.
• ÖZCAN, Abdulkadir (1991), “Āşıkpaşazāde”, TDV İslām Ansiklopedisi, IV/6-7.
• SEVİM, Emine (2014), Yunus Emre Şerhleri Çıktım Erik Dalına, İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• TAŞTAN, Ahmet (1999), Bir Şārih olarak İsmail Hakkı Bursevî ve Edebî Şerhleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TOPRAK, Burhan (1960), Yunus Emre Divanı, İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• TOPRAK, Burhan (2004), Yunus Emre Divanı, İstanbul: Yeni Zamanlar Yayınları.
• ULUDAĞ, Süleyman (2010), “Şathiye”, TDV İslām Ansiklopedisi, XXXVIII/370-371.
• YAKIT, İsmail (2015), Yunus Emre’de Sembolizm/Çıktım Erik Dalına, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• YAVUZ, Kemal (2013), “Türk Şiirinde Nazire”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, X/359-424.
• YURTSEVER, Murat (2000), İsmail Hakkî Bursevî Divan, Bursa: Arasta Yayınları.