Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Ekseninde Kadın Üniversitelerinin Yeri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 1, 21 - 30, 22.06.2020

Tuğçe Gür Türkdoğan , Evşen Altun Aslan

Öz

Eğitim, ırk, dil, din, cinsiyet ayrımı yapılmaksızın toplumun her kesimine sunulan bir kamu hizmetidir. Kadın ve erkeklerin, eğitime erişimde sahip olmaları gereken eşitlik kadar birlikte eğitim almaları da bireysel ve toplumsal gelişim açısından oldukça önemlidir. Bu bağlamda eğitimin her kademesinde karma eğitim modelinin benimsenmesi bu bireysel ve toplumsal gelişim açısından oldukça önemlidir. Ancak tarihsel süreçte tek cinsiyete dayalı eğitim uygulamaları da oldukça yaygındır. Eğitimin her kademesinde görülen tek cinsiyete dayalı eğitimin yükseköğretim kademesinde en bilinen örneklerinden biri kadın üniversiteleridir. Türkiye’de de 11. Kalkınma Planı’nda Japonya örneği incelenerek kadın üniversitelerinin kurulmasına yönelik düzenleme yer almıştır. Bu eksende bu çalışma sadece kadın öğrencilerin eğitim alabildikleri bu yükseköğretim modelinin eğitimde cinsiyet eşitliği ilkesini nasıl etkilediğini sorunsallaştırmakta ve buna yönelik olarak 11. Kalkınma Planında hedeflenen eğitim politikasını feminist yöntem aracılığıyla analiz etmektedir. Bu bilgiler ekseninde çalışmada, kadın üniversiteleri gibi tek cinsiyete dayalı olan ve sadece kadınların eğitim alabildiği eğitim kurumlarının eğitimde toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin yeniden üretimine neden olabileceği gösterilmeye çalışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Karma Eğitim, Toplumsal Cinsiyet, Kadın Üniversiteleri

Kaynakça

• Altan, A. (2009). Cins Cins Mekân. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Anderson, J. E (2003). Public Policymaking An Introduction, (15th ed.). New York: Houghton Mifflin Company.
• Avrupa Komisyonu (2010), Eğitim Çıktılarında Cinsiyet Farklılıkları: Avrupa’da Alınan Tedbirler ve Mevcut Durum, 08.03.2020 tarihinde
• http://sgb.meb.gov.tr/eurydice/kitaplar/Egitim_ciktilarinda_cinsiyet_farkliliklari/Egitim_ciktilarinda_cinsiyet_farkliliklari.pdf adresinden alındı.
• Arms, E. (2007), Gender Equity In Coeducational And Single-Sex Environments, Handbook for Achieving Gender (Ed. Klein, Susan S. vd.), Equity Through Education, NewYork: Routledge: 171-190.
• Babaoğlu, C. (2017). Kamu Politikası Analizine Yönelik Kavramsal ve Kuramsal Bir Çerçeve, Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30), 511-532. Bijlani, D. & Utreja D. (2016). Comparative Analysis of Feminism-Related Ideologies among Students in Single-Sex and Coeducational Institutions, The International Journal of Indian Psychology, 3(3).
• Bimark, M (1998), Oryantalist Söylem ve Japonya: Meiji Dönemi (1868-1912) Japon Kadın Hareketi Tarihini Okumak, Kültür ve İletişim, 1(1), 65-89.
• Bora, Aksu (2012), Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık, Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar (Der. K. Çayır ve M. A. Ceyhan), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 175-189. Butler, J. (2010), Cinsiyet Belası Feminizm ve Kimliğin Altüst Edilmesi, (çev. Başak Ertür) İstanbul: Metis Yayınları. Çakır, S. (2010). Feminizm Ataerkil İktidarın Eleştirisi, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler (Der. B. Örs), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 413-475. Coşkun, A. (2015). Türkiye’de Kadın Eğitimi ve Dinselleşme Bağlamında Karma Eğitim Tartışması. Eleştirel Pedagoji Dergisi, (38) 32-42.
• Coşkun, A. (2018). Türkiye’deki Karma Eğitim Uygulamasına Yönelik Öğretmen Görüşleri, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 16 (64): 43-93. Crawford-Ferre, G. H. & Wiest, L. R. (2013). Single-Sex Education in Public School Settings. The Educational Forum, 77(3), 300–314.
• Çelik, F. E. (2008). Çalışma Alanı Olarak Kamu Politikası. Amme İdaresi Dergisi, 41(3), 41-72.
• Devlet Planlama Teşkilatı (1963). Kalkınma Planı (Birinci Beş Yıl) 1963-1967. Ankara. 15.03.2020 tarihinde http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Birinci-Beş-Yıllık-Kalkınma-Planı-1963-1967%E2%80%8B.pdf adresinden alındı.
• Devlet Planlama Teşkilatı (1979). Kalkınma Planı (Dördüncü Beş Yıl) 1979-1983. Ankara. 15.04.2020 tarihinde http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Dördüncü-Beş-Yıllık-Kalkınma-Planı-1979-1983%E2%80%8B.pdf adresinden alındı.
• Dökmen, Z. Y. (2015). Toplumsal Cinsiyet Sosyal Psikolojik Açıklamalar. Altıncı Basım, Ankara: Remzi Kitabevi
• Dye, T. R. (2013). Understanding Public Policy (14th ed.). United States of America: Pearson Education.
• Erdoğan, E. ve Gündoğdu, N. (2020). Niçin Türkiye’de Feminist Yöntem?. Türkiye’de Feminist Yöntem (Der. E. Erdoğan ve N. Gündoğdu), İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Erikli, S. (2020). Çalışma Yaşamında Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığının Görünümü. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (1), 39-60.
• EURYDICE (2010). Gender differences in educational outcomes: Study on the measures taken and the current situation in Europe, Brussels. 28.04.2020 tarihinde https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/40271e21-ca1b-461e-ba23-88fe4d4b3fd4 adresinden alındı.
• Fidan, N.ve Münire E. (1987). Eğitime Bilimine Giriş, Ankara: Feryal Matbaacılık.
• Fine, C. (2011). Toplumsal Cinsiyet Yanılsaması (Çev. Kıvanç Tanrıyar), İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Freedman, J.J. & Sears D. O. & Carlsmith J. M. (1989). Cinsiyet Rolleri, (çev: Ali Dönmez) A.Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (2), 687-724.
• Fwu, (2020), About Fukuoka Woman University, 02.04.2020 tarihinde http://www.fwu.ac.jp/english/about/ adresinden alındı.
• Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Yayına Hazırlayan: Cemal Güzel), İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Göğüş Tan, M. (2018). Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Haritalama ve İzleme Çalışması, CEID Yayınları, Ankara. 14.04.2020 tarihinde http://ceidizleme.org/medya/dosya/75.pdf adresinden alındı
• Gümüşoğlu, F. (2008). Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2 (4), s. 39-50.
• Güven, İ. & Akgündüz Ü. (2011), Osmanlı Devleti’nde Kadınlara Yönelik Tarih Öğretimi Çabaları ve Ali Seydi Bey’in Kızlara Mahsûs Târîh-i Osmânî Adlı Eseri, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2009 (26), 141-165.
• Harman, C. (2011). Halkların Dünya Tarihi Taş Çağından Yeni Binyıla, İstanbul: Yordam Yayınları.
• ILO (2007), ABC of Women Workers’ Rights and Gender Equality, İkinci Baskı, Cenevre.
• Jwu, (2020) Japon Woman’s University, 19.05.2020, tarihinde https://www.jwu.ac.jp/eng/outline/history.html adresinden alındı. Kılıç Kırbaşoğlu, L. & Eyüp B. (2011). İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Ortaya Çıkan Toplumsal Cinsiyet Rolleri Üzerine Bir İnceleme. Odü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (Odüsobiad), 2 (3), 129-148.
• KINJO-U (2020), Kınjo Gaunin University, 17.03.2020 tarihinde https://www.kinjo-u.ac.jp/eng/overview/2.html adresinden alındı.
• Knowledge Station (2020), 21.04.2020 tarihinde https://www.gakkou.net/daigaku/src/?srcmode=sxd&sxd=1 adresinden alındı. Koka, (2020), Kyoto Koka Woman’s University. 16.04.2020 tarihinde https://www.koka.ac.jp/english/index.html adresinden alındı. Küçüker, E. (2012). Türkiye’de Kalkınma Planları Kapsamında Yapılan Eğitim Planlarının Analizi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(1), 9-26. Kruse, A. (1992). … We have learnt not just to sit back, twiddle our thumbs and let them take over, Single‐sex settings and the development of a pedagogy for girls and a pedagogy for boys in Danish schools. Gender and Education, 4 (1-2), 81-103 Koyoma, S. (2014), Domestic Role and Incorporation of Women into the Nation State: Theemergence and Development of the Good Wife, Wise Mother Ideology. Gender, Nation and State in Modern Japon, (Ed Andrea Germer, Vvera Mackie and Ulrike Wöhr). New York: Routledge. Lasswell, H. D. (1951). Political Writings. Illinois: The Free Press. Lasswell, H. D. (1963). The Future of Political Sciences. New York: Prentice-Hall. Lee, V. E. & Bryk, A. S. (1986). Effects of single-sex secondary schools on student achievement and attitudes, Journal of Educational Psychology, 78(5), 381–395. Lee, V. E. & Marks, H. M. (1992). Who Goes Where? Choice of Single-Sex and Coeducational Independent Secondary Schools, Sociology of Education, 65 (3): 226-253. Lordoğlu, C. (2018). İstanbul’da Bekar Kadın Olmak, İstanbul: İletişim Yayınları. Maktav, D. S. (2019). İşgücü Piyasasında Cinsiyet Ayrımcılığının Ücret Politikasına Yansıması ve Birleşmiş Milletler Antlaşmalarındaki Yeri. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 5 (2), 104-117. Mukogawa-u, (y.k), Mukogawa Woman University, 02.042020 tarihinde https://www.mukogawa-u.ac.jp/~global/ adresinden alındı. Narayan, U. (2020). Feminist Epistemoloji: Batılı Olmayan Feministten Perspektifler?, Türkiye’de Feminist Yöntem (Der. E. Erdoğan ve N. Gündoğdu), İstanbul: Metis Yayıncılık. Nara-wu, (2020), History Nara Woman University, 01.04.2020 tarihinde http://koto.nara-wu.ac.jp/gakusei/ryugaku/AI_NWU_e/02e.html. adresinden alındı. Nier, (2020). Higher Education in Japan 26.04.2020 tarihinde Instıtute For Educational Policy Research Japon https://www.nier.go.jp/English/educationjapan/pdf/201109HE.pdf adresinden alındı. Nıer, (2020), Education in Japan: Past and Present 15.04.2020 tarihinde National Instıtute For Educational Policy Research Japon https://www.nier.go.jp/English/educationjapan/pdf/201103EJPP.pdf adresinden alındı. OCHA, (t.y) About Ochanomizu, 17.03.2020 tarihinde http://www.ocha.ac.jp/en/introduction/index.html adresinden alındı. Özaydınlık, K. (2014), Toplumsal Cinsiyet Temelinde Türkiye’de Kadın ve Eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 33, 93-112. Paşayiğit, Ş (2020). “Kadın Üniversitesi için ilk adım atıldı” 15.04.2020. https://www.independentturkish.com/node/112946/haber/%E2%80%9Ckad%C4%B1n-%C3%BCniversitesi%E2%80%9D-i%C3%A7in-ilk-ad%C4%B1m-at%C4%B1ld%C4%B1 adresinden alındı. Sakaoğlu, N. (2018). Türkiye Eğitim Tarihi 11-20. Yüzyıllar, İstanbul: Alfa Yayınları. Sarı, M. (2015). Erkek Egemen Bir Toplum Oluşturma Sevdası ve Karma Eğitim, Eleştirel Pedagoji Dergisi, 7(37), 11-20. Sayılan, F. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim: Olanaklar ve Sınırlar, Ankara: Dipnot Yayınevi. Sayılan, F. (2014). “Piyasa ve Din Kıskacında Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Eleştirel Pedagoji Dergisi, 6 (31): 17-23. Scott, J. W (1986). Gender: A Useful Category of Historical Analysis. The American Historical Review, 91(5), 1053-1075. Shah, S. & Conchar C. (2009), “Why single‐sex schools? Discourses of culture/faith and achievement”, Cambridge Journal of Education, 39(2), 191-204. SGK, (t.y), About Shigakkan, 19.05.2020 tarihinde https://www.sgk.ac.jp/en/about/. adresinden alındı. Smyth, E. (2010). Single-sex Education: What Does Research Tell Us?, Revue française de pédagogie, 171(2), 47-58. Somel, S. A. (2000), Osmanlı Modernleşme Döneminde Kız Eğitimi, Kebikeç, 10, 223-238. Subrahmanian, R. (2005), Gender equalityin education: Definitions and measurements, International Journal of Educational Development, 25, 395–407. T.C. Resmî Gazete (2019). 15.04.2020 tarihinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Vakıflar Genel Müdürlüğünden https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/12/20191226.pdf. adresinden alındı. Thorpe, C. (Ed.) (2017), Toplumsal Cinsiyet Orjinali Olmayan, Bir Tür İmitasyondur, Sosyoloji Kitabı, 2. Baskı, Alfa Yayınları: İstanbul: 58-61. Tösten, R ve Ekinci, İ. (2012), Japonya Eğitim Sisteminde Yükseköğretim, The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1185-1196. Tümer, E. Y. (2007), II. Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Kızların Eğitimi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2019), On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Ankara, 14.04.2020 tarihinde http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/07/OnbirinciKalkinmaPlani.pdf adresinden alındı. TÜSİAD ve KAGİDER (2008), Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri. The World University Ranking (2020), 21.04.2020 https://www.timeshighereducation.com/rankings/japan-university/2020#survey-answer adresinden alındı. Usta, A. (2013). Kamu Politikaları Analizine Kuramsal Bir Bakış, Yasama Dergisi, 24, 78-102. Usui, Roza and Kageyama, (2003). Women, Instıtutıons, And Leadershıp In Japan, Asıan Perspectıve, 27 (3), 85-123. Vargel-Pehlivan, P. (2017), Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kuramsal Yaklaşımlar: Bir Literatür Taraması. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (31), 497-521. Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları, (35), 29-56. Watson, S. (1997). Single‐sex Education for Girls: heterosexuality, gendered subjectivity and school choice. British Journal of Sociology of Education, 18 (3), 371-383. Webometrics, (2020) Ranking web of university/asiapasific, 16.04.2020 tarihinde http://www.webometrics.info/en/Asia_Pacifico adresinden alındı. Yaşar, N. (2018), Eğitimde Cinsiyet Eşitsizliğinin Okullaşma Oranına Etkisi: Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler Karşılaştırması, İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, (17), 55-69. Yavuz, M. (2012). Neden Yükseköğretim Reformu? Yükseköğrenim ve Bilim Dergisi, 2 (özel sayı). Yentürk, N. & Bahçeci, D. (2014), Toplumsal Cinsiyet Konu(şma)ları, Gençleri Etkileyen Toplumsal Cinsiyete Dayalı Şiddet Hakkında Bir Kılavuz, İstanbul Bilgi Üniversitesi Şebeke Gençlerin Katılımı Projesi Kitapları, No: 2, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları: İstanbul. Yılmaz, S. (2018). Türkiye’de Kadınların Çalışma Hayatındaki Yeri ve Sosyal Güvenlik Hukuku Düzenlemeleri. Sosyal Çalışma Dergisi, 2 (2), 63-80. Young, S. K. (2011). The Women's Movements in Japan, The Routledge Handbook of Japanese Politics (Ed. Gaunder Alisa), Routledge press, 175- 186.