Nesh İle İlgili Rivayetlerde Söz Konusu Edilen Ayetler/Sureler Meselesi

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 114 - 126, 30.06.2021

Mehmet Yolcu Mikail Akboğa

https://doi.org/10.47130/bitlissos.928167

Öz

Kur’ân-ı Kerîm’in Yüce Allah tarafından indirildiği ve Onun tarafından muhafaza edileceğine ilişkin beyanlar hem sübutu hem de delaleti açısından katidir (Hicr 9). Yani Yüce Kur’ân onu gönderen Allah tarafından korunmaktadır. Bu konuda ulema arasında herhangi bir ihtilaf olmamakla beraber Hadis Kaynaklarında, Ulûmu’l-Kur’an ve Tefsirlerde birçok rivayette bazı surelerin daha önce uzun iken kısaldıkları, kimi ayetlerin ise tamamen unutuldukları kaydedilmektedir. Bu tür rivayetlerin benzerleri farklı kaynaklarda geçtiğinde tenkide tabi tutulurken “bizim” diye kabul edilen eserlerde yer alınca makul ve mutedil kıstaslarla süzgeçten geçirilmedikleri müşahede edilmektedir. Bu araştırmada bu tür rivayetlerin, nerede geçtiğinden sarfı nazar edilerek, mutlak manada kritiği yapılmaktadır. Bu rivayetlerin nerelerde yer aldıkları, hangi konularda yoğunlaştıkları, Kur’ân’ın korunmuş olduğu gerçeği birlikte ele alınarak aralarında ne tür çelişkiler, uyuşmazlıklar olduğu nazara verilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tefsir, Kur’ân, Nesh, Haber-i Vâhid

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel. Musned. thk. Şu‘ayb Arnavut. Beyrût: Müessesetu’r-Risâle, 1416/1995.
• Apaydın, Yunus. İslam Hukuk Usûlü. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2017
• Beyhakî, Ebûbekir Ahmed b. Hüseyin b. Ali. Sünenü’l-Kübra. thk. Muhammed Abdulkadir Ata. Beyrût: Dâru’l-Kutubu’l-İlmiyye, 1424/2003.
• Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl. el-Câmiu’s-Sahîhu’l-Musnedu’l- Muhtasaru min Hadîsi Rasûlillâhi (sas) ve Sünnetihi ve Eyyâmihi. Beyrût: Daru İbni Kesîr, 1423/2002.
• el-Bustî, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed. Sahîh. thk. Şu‘ayb Arnavut. Beyrût: Müessesetu’r-Risâle, 1414/1993.
• ed-Dârimî, Ebû Muhammed b. Abdullah b. Abdurrahmân b. Fadl. Kitâbu Musnedi’l-Câmi‘. thk. Nebîl b. Hâşim b. Abdullah el-Ğamrî. Beyrût: Dâru’l-Beşâru’l-İslâmiyye, 1434/2013.
• el-Gazzâlî, Ebû Hamîd Muhammed b. Muhammed. Mustasfâ, trc. Yunus Apaydın. İstanbul: Klasik Yayıncılık, 2017.
• el-Herevî, Ebû Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm. en-Nâsıh ve’l-Mensûh. thk. Muhammed b. Salih el-Mudeyfir Riyad: Mektebetu’r-Ruşd, T.y.
• el-Herevî, Ebû Ubeyd el-Kâsım b. Sellâm. Fedâilu’l-Kur’ân. thk. Mervan ‘Atıyye, Muhsin Hardebe, Vefâ Takiyuddîn. Dımeşk: Daru İbni Kesîr, T.y.
• İbn Cevzî, Cemâluddîn Ebû’l-Ferec Abdurrahmân b. Ali b. Muhammed. Nevâsıhu’l- Kur’ân, thk. Muhammed Eşref Ali el-Melibârî. Medîne: Câmiatu’l- İslamiyye, 1423/2003.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrâhim. Musannef. thk. Muhammed b. Abdullah el-Cum‘a, Muhammed b. İbrâhim el-Haydânî. Riyad: Mektebetu’r-Ruşd, 1425/2004.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd. el-İhkâm fi Usûli’l-Ahkâm. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. Dâru’l-Âfâki’l-Cedide, 1403/1983.
• İbn Mâlik, Mâlik b. Enes. Muvattâ. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1405/1984.
• el-‘İyâd, Ebû’l Fazl İyaz b. Musa b. İyaz. İkmalu’l-Mu’lim bi Fevaidi Muslim. thk. Yahya İsmail. Mısır: Dâru’l-Vefa li’t-Tabâ’ati ve’n-Neşri Ve’t- Tevzi’, 1419/1998.
• el-Kastallânî, Şihabuddîn Ahmed b. Muhammed Hatîp. İrşâdu’s-Sârî li Şerhi Sahîhi Buhârî ve bi Hâmişi Sahîhi Muslim bi Şerhi Nevevî. Hâşiye, Muhyiddîn Yahya b. Şeref en-Nevevî. Mısır: Matba‘atu’l-Kubrâ el- Emîriyye, 1323/1905.
• el-Kattân, Mennâ‘ Halîl. Mebâhis fi ‘Ulûmil’l-Kur’ân. Beyrût: Muessesetu’r- Risâleti Naşirûn, 1437/2016.
• el-Kazvînî, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezîd. Suneni İbn Mace. Riyad: Mektebetu’n-Neşri ve’t-Tevzi‘. T.y.
• Kubat, Mehmet. “Kelâm İlminin Yeniden İnşasında Hadîs’in Rolü”, "Kelâm İlmi'nin Yeniden İnşasında Geleneğin Yeri" Sempozyumu. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi 13-15 Eylül 2004.
• el-Muhâsibî, Haris. el-‘Akl Fehmu’l-Kur’ân. thk. Huseyin el-Kuvvetlî. Beyrût: Dâru’l-fikr, 1391/1971
• Muslim, Ebû’l-Hasan Muslim b. Haccâc b. Muslim el-Kuşeyrî. en-Nişâburî. Sahîhi Muslim. thk. Râid b. Sabrî b. Ebî ‘Alafe. Riyad: Darû’l-Hadâreti li’n- Neşri ve’t-Tevzi‘, 1436/2010.
• en-Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şu‘ayb b. Ali. Suneni Nesâî. Riyad: Beytu’l-Efkâr ed-Duveliyyeh, T.y.
• en-Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şu‘ayb b. Ali. Sunenu’l-Kubrâ. thk. Şu‘ayb Arnavut, Hasan Abdulmun‘im Şiblî. Beyrût: Muessesetu’r- Risâle, T.y.
• en-Nevevî, Muhyiddîn Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref. el-Minhâc fi Şerhi Sahîhi Müslim b. Haccâc. B.y.y: Beytu’l-Efkâri’d-Devliyye, T.y.
• en-Nîsâbûrî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abdullah el-Hâkim. Mustedrek. thk. Mustafa Abdulkadir ‘Atâ. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1422/2002.
• el-Pezdevî, Ebu’l-Yusr Muhammed. Usûlu’l-Pezdevî. B.y.y: Mîr Muhammed Kutubhâne, t.y.
• es-San‘anî, Ebû Bekir Abdurrezâk b. Hemmâm. Musannef, thk. Habîb Rahman el- A‘zamî. Beyrût: Mektebetu’l-İslâmî, 1390/1970.
• es-Sicistânî, Ebû Dâvud Süleymân b. Eş‘as el-Ezdî. Suneni Ebî Dâvud. Beyrût: Muessesetu’r-Risâleti Nâşirûn, 1437/2017.
• es-Suyûtî, Celaluddîn. el-İtkân fi ‘Ulûmi’l Kur’ân. trc. Sakıp yıldız, Hüseyin Avni Çelik. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 1987.
• et-Taberânî, Ebû Kâsım Süleymân b. Muhammed. Mu’cemu’l-Evsat. thk. Târık b. ‘İvadullah, Abdulmuhsîn b. İbrâhim el-Huseynî. Kâhire: Dâru’l- Harameyn, 1415/1995.
• et-Tahâvî, Ebû Cafer Ahmed b. Muhammed b. Selâme. Şerhu Müşkili’l-Âsâr. thk. Şu‘ayb Arnavut. Beyrût: Muessesetu’r-Risâle, 1415/1994.
• et-Tirmizî, Muhammed b. ‘İsa b. Sevre. Sunen’i Tirmizî. Ta’lik, Muhammed Nasiruddîn el-Elbânî. Riyad: Mektebetü’l-Ma‘ârif, T.y.
• el-Vellevî, Muhammed b. Ali b. Âdem b. Mûsâ el-Esyobî. Şerhu Suneni’n- Nesâî. B.y.y: Daru Âli Burûm li’n-Neşri ve’t-Tevzi‘, 1419/1999. Yıgın, Âdem. Klasik Fıkıh Usulünde Bilgi Anlayışı. Doktora Tezi: Marmara Üniversitesi, 2013.
• ez-Zerkeşî, Bedruddîn Muhammed b. Abdullah. el-Burhân fi ‘Ulûmi’l-Kur’ân. thk. Muhammed Ebû’l Fadl İbrâhim. Kâhire: Mektebetu Dâru’t-Turâs, 1404/1984.