Kur’ân Tilavetinde Lahn Olgusu ve Fatiha Suresindeki Yansıması

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 63 - 71, 30.06.2021

Sedat Kaya

https://doi.org/10.47130/bitlissos.938382

Öz

Kur’an tilavetini Fem-i Saadetten (s.a.v.) duyulduğu şekliyle icra etmek, her türlü ilave veya noksanlıktan salim hale getirmek, her Müslümanın titizlikle üzerinde durması gereken bir konudur. Bu çalışmada, hem ilk dönem kıraat âlimlerinin üzerinde derin araştırmalar yaparak tespit ettikleri hatalı okuyuşlar; hem de sonradan vuku bulan ve gittikçe yaygın hale gelen tilavet hataları üzerinde durulmuştur. Özellikle, konunun anlaşılmasında önemli bir etken olarak kelimenin sözlük ve terimsel açıklamalarında ortaya çıkan çoklu anlam kargaşasının giderilmesi hedeflenmiştir. Çünkü lahn kelimesi bir taraftan “nağme yapmak, makamlı okumak” gibi anlamlara gelirken bir taraftan da, “sözün kastedilen anlamının dışında kullanılması, haktan meyledip batıla sapmak” gibi birbirine zıt anlamlar içerir. Kıraat ve tecvid ilminde ise; “harflerin zat, sıfat ve tecvid kurallarına riayet etmemekten kaynaklanan okuyuş hataları” anlamına gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Kur’ân, Tilâvet, Tecvîd, Doğru Okuma, Lahn

Kaynakça

• Altıkulaç, T. (1998). Tecvidü’l-Kur’ân. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Aslan, Ö. (2003). Kur’ân Tilavetinde Tecvidin Gerekliliği ve Lahn (Okuyuş Hataları). Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (1), 357-372.
• el-Cevheri, Ebu Nasr İsmail b. Hemmad. (1407/1987). eṣ-Ṣıḥâḥ Tâcu’l-Luğati ve Ṣıḥâḥi’l-’Arabiyyeti. Beyrut: Dâru’l-’İlm li’l-Melâyîn.
• Çetin, A. (1982). Kur’ân İlimleri ve Kur’ân-ı Kerîm Târihi. İstanbul: DergahYayınları.
• Çetin, A. (2003). “Lahn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 27/55-56. İstanbul: TDV Yayınları.
• Çetin, A. (2016). Kur’ân Okuma Esasları. İstanbul: Emin Yayınları.
• Dayf, Şevkî. (ts). el-Medârisu’n-Nahviyye. Kahire: Dâru’l-Me’ârif.
• Durmuş, İ. (2012). “Tevri̇ye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 41/45-47. İstanbul: TDV Yayınları.
• Ebu Hilal el-Askerî. (1988). Cemheretu’l-Emsâl. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• Ergüven, Ş. (2007). Arap Dilinde Lahn’ın Ortaya Çıkışı ve İlk Görüntüleri. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6 (11), 155-83.
• ez-Zemahşerî. (1977). Tefsîru’l-Keşşâf. Kahire: Daru’I-Mushaf.
• Gürkan, M. (2013). “Zelletu’l-Kârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, 44/225-227. İstanbul: TDV Yayınları.
• Altuntaş, H. & Şahin, M. (2009). Kur’an-ı Kerim Meâli. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Hatîb eş- Şirbînî, Muhammed b. Ahmed. (1995). el-İkna’. Beyrut: Daru’l-Fikr.
• el-Heytemi, Ahmed b. Hacer. (2000). el-Minhâcu’l-Kavîm. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
• İbn Cinni. (ts.). el-Hasâis. Beyrut: Darü’l-kütübi’I-ʿArabi.
• İbn Fâris, Ebû’l-Hüseyin Ahmed b. Zekeriyyâ. (1979). Muʻcemu Mekâyîsi’l-Luğa. Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn Manzur, Muhammed b. Mukrîm b. Ali. (1994). Lisanu’l-Arab. Beyrut: Dâru’s-Sadr.
• İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. (ts.). en-Neşr fi’l-Kırââti’l-Aşr. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-’İlmiyye.
• İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed b. Alî b. Yûsuf. (1975). et-Temhîd fî İlmi’t-Tecvîd. Riyâd: Mektebetü’l-Me’arif.
• Kandemir, M. Y. (2003). “Lahn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 27/56-57. Ankara: TDV Yayınları
• Kara, Ö. (2012). Kur’an Fonetiği: -Tilâvet Sanatı-. İstanbul: Bilge Adamlar.
• Karaçam, İ. (1984). Kur’ân’ı Kerim’in Faziletleri ve Okunma Kaideleri. İstanbul: MÜ İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Kaya, A. (2015). Arap Dilinde Lahnin Nahiv İlminin Ortaya Çıkmasındaki Rolü. Şarkiyat Araştırmaları Dergisi 40 (40), 53-72.
• Kemaleddin İbnü’l-Hümam. (1970). Fethü’l-kadir ’Ele’l-Hidâyeti. Lübnan: Daru’l-Fikr.
• Kurt, Y. (2006). Fatiha Sûresi ve Tecvidi. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 6 (2),79-131.
• Küçükkalay, H. (1969). Kur’ân Dili Arapça. Konya: Deniz Kuşları Matbaası.
• Madazlı, A. (1985). Tecvîd İlmi ve Kur’ân Kıraatı İle İlgili Meseleler. Ankara: Kandil Matbaası.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. (ts.). Sahîh-i Müslîm. Beyrut: Daru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• en-Nevevi, Ebu Zekeriyya Yahya b. Şeref. (ts.). el-Mecmu’. Beyrut: Daru’l-Fikr.
• en-Nevevi, Ebu Zekeriyya Yahya b. Şeref. (1991). Ravdatü’t-Talibîn ve Umdetü’l-Müftîn. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslâmi.
• Pakdil, R. (2016). Ta’lim Tecvid ve Kıraat. İstanbul: MÜ İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Ragıb el-Isfehanî. (1412). el-Müfredât fî Ğarîbi’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Kalem.
• Sağman, A. R. (1958). İlaveli-Yeni Sağman Tecvidi. İstanbul: Ahmed Said Matbaası.
• es-Suyûtî, Abdurrahman b. Ebi Bekr Celâluddîn. (1974). el-İtkân fî ’Ulûmi’l-Kur’ân. el-Hey’etu’l-Mısriyyetu’l-’Âmmetu Li’l-Kutubi.
• es-Suyûtî, Celâluddîn Abdurrahmân b. Ebû Bekr. (ts.). el-Müzhir. Kahire: Mektebetü Dâru’t-Turâs.
• eş-Şafii, Ebu Abdullah Muhammed b. İdris. (1990). el-Ümm. Beyrut: Daru’l-Marife.
• et-Tantâvî, Muhammed. (ts.). Neşetü’n-Nahv ve Tarihu Eşheri’n-Nuhât. Kahire: Dâru’l-Meʻarif.
• Temel, N. (1997). Kıraat ve Tecvid Istılahları. İstanbul: MÜ İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• ez-Zemahşeri, Ebu’l-Kâsım Muhammed b. Ömer b. Ahmed. (1989). Esâsu’l-Belâğa. Beyrut: Dârü’l-Kutubi’l ’İlmiyye.