Mezopotamya’da Nehir Yargılamasının Uygulanmasına İlişkin Bazı Değerlendirmeler

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 2, 1 - 8, 30.12.2021

Yavuz Arslan

https://doi.org/10.47130/bitlissos.979520

Öz

Mezopotamya coğrafyasında yasalarca belirlenen çeşitli suçlara o coğrafyada yaşamış uygarlıklar farklı cezalar uygulamıştır. Fakat Mezopotamya coğrafyasındaki uygarlıkların geneli benzer bazı suçlarda suçlunun ortaya çıkmasını sağlamak amacıyla Nehir Yargılamasına başvurmuşlardır. Bu yargılamaya başvuran Mezopotamya toplumları yargılamadan çıkan sonuca bağlı olarak farklı cezalandırmalarda bulunmuşlardır. Örneğin Ur-Nammu yasasında büyücülük ile itham edilen biri nehre götürülür ve yargılanırdı. Yargılama esnasında suçlanan kişinin nehirden boğulmadan çıkması halinde onu suçlayan kişi üç şekel gümüş öderdi. Hammurabi yasasında da bu uygulamaya başvurulmuştur fakat bu yasada Ur-Nammu yasasındaki kadar iyi niyetli davranılmamıştır. Hammurabi yasasına göre birini büyücülükle suçlayan kişi ve suçlu görülen nehir yargılamasına beraber giderlerdi. Eğer suçlu görülen kişi yargılamadan sağ çıkarsa suçlayan kişi öldürülür ve mal varlığı suçladığı kişiye kalırdı. Nehir yargılaması Mezopotamya’da Eski, Orta ve Yeni Asur dönemlerinde de uygulanan bir sistemdi. Bu sistemdeki amaç nehir yargılamasını gerektirecek bir suçtan dolayı suçlanan kişinin masum veya suçlu olduğunun ortaya çıkarılmasıydı. Bu çalışmada özellikle Hammurabi (Eski Babil) yasasında yargılamayı gerekli kılan ikinci maddeden hareketle yargılamanın nasıl uygulandığını ve Mezopotamya’da Nehir Yargılamasının yapıldığı iki kentten örnek verilecektir. Ayrıca yine Hammurabi yasasında bazı maddelerde, zina olayında olduğu gibi, birinin zina ederken yakalanması sonucunda nehre doğrudan idam edilmek üzere atılması bu çalışmada ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Nehir Yargılaması, Mezopotamya, Hammurabi, Suya Atılma

Kaynakça

• Akyüz, F. (2020). Asur Belgelerinde Nehir Ordali. Asur Belgelerinde Nehir Ordali. OANNES-Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 165-177.
• Arslan, Y. (2021). MÖ II. Bin Yılda Anadolu ve Mezopotamya’da Tazminat ve İdam Cezaları. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Bertman, S. (2003). Handbook to Life in Ancient Mesopotamia. New York: Facts on File.
• Driver, G.R-Miles, J. C. (1956). The Babylonian Laws. Oxford: Clarendon Press,1956.
• Finkelstein, J. J. (1968). The Laws of Ur-Nammu. Journal of Cuneiform Studies, vol. 22, No. 3/4, 66-82.
• Florioti, H. D. (2016). Eski Yakındoğu Üzerine Notlar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Frymer-K.-Tikva, S. The Judıcıal Ordeal In The Ancıent Near East. (Vol. I & II). Diss. Yale University, 1977.
• Günbattı, C. (1995). Eski Anadolu’da “Su Ordali.” Archivum Anatolicum Anadolu Arşivleri, c.4,73-88.
• Harper, R. F. (1901). Code of Hammurabi. Argus Press.
• Kataja, L. (1987). A Neo-Assyrian Document on Two Cases of River Ordeal. State Archives of Assyria Bulletin, 1(2), 65–68.
• Kramer, S. N. (1954). Ur-Nammu law code. Orientalia, 23/1, 40-51.
• https://en.wikipedia.org/wiki/Sippar (Siteye erişim tarihi: 02.04.2021).
• https://tr.warbletoncouncil.org/cultura-mesopotamica-2620 (14.04.2021).
• Lafont, B. (2005). Mezopotamya’da Nehir-Tanrı’nın Yargılaması. Eski Yakındoğu Sümer’den Kutsal Kitap’a (Çevirenler: Adnan Kahiloğulları, Pınar Güzelyürek, Lale Arslan Özcan). Ankara: Dost Kitabevi.
• Lafont, S. (2003). Middle Assyrian Period. A History of Ancient Near Eastern Law, vol. 72/1, 521-563.
• Larsen, M. T. (2007). Going to the River. From the Workshop of the Chicago Assyrian Dictionary, volume 2, 173-188.
• Larsen, M. T. (2010). Kültepe Tabletleri VI-a. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Mahmood, L. (2006). Two Cities of Sippar: Tell Abu-Habbah and Tell ed-Der (Master’s Thesis). Stony Brook University: New York.
• McCarter, P. K. (1973). The River Ordeal in İsraelite Literature. The Harward Theological Review, vol. 66/ 403-412.
• Menant, M. J. (2005). Asur Araştırmaları Ninova Sarayı Kütüphanesi, (Çeviren: Vedii İlmen). İstanbul: Yaba Yayınları.
• Mieroop, M. V. (2005). King Hammurabi of Babylon. Usa: Blackwell Publishing.
• Roth, M. T. (1995). Law Collections from Mesopotamia and Asia Minor. Atlanta, Georgia: Scholars Press.
• Tosun, M.-Yalvaç, K. (1989). Sümer, Babil, Asur Kanunları ve Ammi-Şaduqa Fermanı (2. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Tóth, P. G. (2008). River Ordeal -trial by water- Swimming of Witches: Procedures of Ordeal in Witch Trials. Witchcraft Mythologies and Persecutions (Demons, Spirits, Witches. Vol:3). Central European University Press: Budapest-Newyork, 130-154.