Çanakkale İlinin Farklı Ekolojilerinde Yetiştirilen Bozcaada Çavuşu (Vitis vinifera L.) Üzüm Çeşidinde Pomolojik Özelliklerin Saptanması

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 105 - 114, 30.12.2024

Alper Dardeniz

Öz

Bu araştırma, Çanakkale ilinin farklı ekolojilerinde yetiştirilen ‘Bozcaada Çavuşu’ üzüm çeşidinde pomolojik özelliklerin saptanması amacıyla, 2023 yılı vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Araştırmada, Çanakkale ili Bozcaada ilçesinde farklı mevkilerdeki 4 adet ve Bayramiç ilçesi Çavuşlu köyünde farklı mevkilerdeki 2 adet ‘Bozcaada Çavuşu’ üzüm çeşidi bağından salkım örnekleri alınmıştır. Araştırma, tesadüf parselleri deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak planlanmış ve her tekerrürde 3’er adet omcaya yer verilmiştir. Bozcaada 1; en uzun boylu, en sık, en ağır salkımların elde edildiği, salkımlardaki toplam tane ve normal tane sayısının ile çekirdek sayısının en fazla olduğu, en kısa tane en, boy ve ağırlığı ile en düşük pH’a sahip bağ olmuştur. Bozcaada 2; en az partenokarpik taneye ve en yüksek SÇKM ve pH’a sahip bağ olarak belirlenmiştir. Bozcaada 3; en dar, en hafif, en az normal tane sayısına sahip gevşek yapılı ve en olgun salkımların elde edildiği bağ olmuştur. Bayramiç 1; en geniş salkımların, en fazla partenokarpik ve toplam kalın kabuklu tanenin alındığı, en düşük SÇKM ile olgunluk indisinin elde edildiği ve en parlak ve yeşil renkli tanelerin alındığı bağ olmuştur. Bayramiç 2; en kısa salkımların, en enli, uzun ve en ağır tanelerin elde edildiği bağ olarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bozcaada Çavuşu , Vitis vinifera L. , kalite , verim , mezoiklim

Teşekkür

Bu araştırma makalesi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü’nde yüksek lisansını yapmakta olan Serdar Dinçkal’ın tezinin bir bölümünden derlenerek hazırlanmıştır.

Determination of Pomological Characteristics of Bozcaada Çavuşu (Vitis vinifera L.) Grape Varieties Cultivated in Different Ecologies of Çanakkale Province

Öz

This research was carried out in 2023 vegetation period in order to determine the pomological traits in ‘Bozcaada Çavuşu’ grape variety grown in different ecologies of Çanakkale province. In the research, cluster samples were taken from 4 vineyards at different locations in Bozcaada district of Çanakkale province and 2 ‘Bozcaada Çavuşu’ vineyards at different locations in Çavuşlu village of Bayramiç district. The research was planned as a completely randomized design with 3 replications and 3 vines were included in each replication. Bozcaada 1; It was the vineyard with the longest, thicknessest, heaviest clusters, the highest total number of berries and normal berries and the highest number of seeds in the clusters, the shortest berry width, length and weight, and the lowest pH. Bozcaada 2; was determined as the vineyard with the least parthenocarpic berries and the highest TSS and pH. Bozcaada 3; was the vineyard with the narrowest, lightest, loosest structure with the least normal berry number and the most mature clusters. Bayramiç 1; was the vineyard from which the widest clusters, the most parthenocarpic and total thick–shelled berries were taken, the lowest TSS and maturity index were obtained, and the brightest and greenest colored berries were taken. Bayramiç 2 was determined as the vineyard where the shortest clusters and the widest, longest and heaviest berries were obtained.

Anahtar Kelimeler

Bozcaada Çavuşu , Vitis vinifera L. , quality , yield , mesoclima

Kaynakça

• Altındişli, A., Kara, S., Çoban, H., & İlter, E. (1997). Erkenci sofralık olarak hasat edilen Yuvarlak Çekirdeksiz üzümlerde bazı olgunluk durumlarının belirlenmesi üzerinde bir araştırma. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu Bildirileri, 61–66, Yalova.
• Anonim. (1997). T.C. Standart Üzüm Çeşitleri Kataloğu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü, 88 s. Ankara.
• Anonim. (2023). Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürlüğü İstatistiki verileri. (Erişim tarihi: 12.12.2023).
• Anonim. (2024a). Çanakkale İl Tarım ve Orman Müdürlüğü Koordinasyon ve Tarımsal Veriler Şube Müdürlüğünün TUİK için hazırlanan İstatistiki verileri. (Erişim tarihi: 9.11.2024).
• Anonim. (2024b). Çanakkale İli Bozcaada İlçesi İklim Verileri. (Erişim tarihi: 9.11.2024).
• Bahar, E., Korkutal, İ., & Boz, Y. (2010). Tekirdağ İli Şarköy İlçesi‘nin terroir açısından değerlendirilmesi. Şarköy Değerleri Sempozyumu, 4, 156–177.
• Çelik, H. (2006). Üzüm Çeşit Kataloğu. Sunfidan A.Ş. Mesleki Kitaplar Serisi 3, 165 s. Ankara.
• Dardeniz, A. (2002). Bozcaada bağcılığının mevcut durumu, sorunları ve bağcılığın geliştirilmesine yönelik öneriler. Türk–Koop Ekin., 20, 77–84.
• Dardeniz, A. (2013). Çanakkale ili bağcılığı ve son gelişmeler. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 1 (1), 107–110.
• Dardeniz, A., Kaynaş, K., & Ateş, F. (2001). Çanakkale bağcılığının mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerileri. BAHÇE. 30 (1–2), 25–35.
• Dardeniz, A., & Şahin, E. (2023). Geçmişten Günümüze Çanakkale Bağcılığı. Çanakkale’nin Stratejik Sektörü Tarım–1. Özgür Yayınları, 15–94.
• Dardeniz, A., Şeker, M., Yancar, A., Gökbayrak, Z., Bahar, E., & Kahraman, K. A. (2011). Çanakkale’de Bozcaada Çavuşu üzüm çeşidi yetiştiriciliği ve karşılaşılan sorunlar. Uluslararası Katılımlı I. Ali Numan Kıraç Tarım Kongresi ve Fuarı, 2567–2582. 27–30 Nisan 2011. Eskişehir, Türkiye.
• Doğan, A. (1996). Aşılı asma fidanı üretiminde IBA (Indol Butirik Asit) NAA (Naftalen Asetik Asit) ve plastik malç uygulamalarının fidan randıman ve kalitesine etkileri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Dönmez, E. O. (2002). Arkeobotanik çalışmaların ışığında tarih öncesi Anadolu’da asma. Türkiye V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu. 22–30. 5–9 Ekim, Nevşehir.
• Eren, R. (2015). Farklı mevkilerin Bozcaada Çavuşu üzüm çeşidinin kalite özellikleri üzerine etkileri. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi). 63 s.
• Fidan, Y. (1985). Özel Bağcılık. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları: 930, Ders Kitabı No: 401. Ankara.
• Kiracı, M. A., Bayraktar, H., Usta, K., Özışık, S., & Gürnil, K. (2002). Bozcaada Çavuşu, Kozak Beyazı, Karasakız ve Amasya Beyazı üzüm çeşitlerinde klon seleksiyonu çalışmaları. Türkiye V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 97–102 s. 5–9 Ekim 2002. Nevşehir.
• Şahin, E. (2020). Bozcaada Çavuşu üzüm çeşidinin Bozcaada’daki mevcut tozlayıcı çeşitleri ile bazı muhtemel tozlayıcı çeşitlerin polen canlılığı ve çimlenme oranlarının belirlenmesi. ÇOMÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü. (Yüksek Lisans Tezi). 91 s.
• Şahin, E., & Dardeniz, A. (2022). Tozlayıcı olarak Kuntra (Karasakız) ve Vasilâki üzüm çeşitlerinin kullanıldığı Bozcaada Çavuşu (Vitis vinifera L.) üzüm çeşidinde verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (4), 724–736.
• Tangolar, S., Ergenoğlu, F., & Gök, S. (1996). Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Araştırma Bağı Üzüm Çeşitleri Kataloğu. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, 94 s.
• Uslu, İ., & Samancı, H. (1997). Marmara Bölgesi üzüm çeşitlerinde klon seleksiyonu çalışmaları. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü. Bilimsel Araştırma ve İncelemeler, Yayın No: 95. 23–31 s. Yalova.