Etik İlkeler ve Yayın Politikası

ETİK İLKELER
Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi’nin bilimsel yayın organı olan Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi ulusal ve uluslararası alanda bilgisayar, elektrik, elektronik ve haberleşme, endüstri, inşaat, ulaştırma alanlarındaki özgün araştırma makalesi şeklinde hazırlanan güncel, özgün ve nitelikli bilimsel çalışmaları yayımlayan mühendislik alanındaki multidisipliner, hakemli ,süreli ve açık erişim bir dergidir. Değerlendirilmek üzere Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen makaleler daha önce yayımlanmamış, yayınlanmak üzere kabul edilmemiş ya da yayınlanmak için değerlendirme sürecinde olmaması gerekir. . Değerlendirme sürecinde olan ve yayınlanan eserlerin sorumluluğu tümüyle yazar(lar)a aittir. Yayımlanan eserlerin telif hakları Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne aittir. İlk aşamada şekil ve içerik bakımından editör tarafından değerlendirilen makaleler uygun bulunması halinde en az 2 hakem tayin edilerek değerlendirmeye alınır ve hakemler tarafından gerekli görülmesi halinde yazarlardan düzeltme istenebilmektedir. Makalelerde kullanılan verilerde çarpıtılma veya uydurma gibi durumlar tespit edilirse, makale yazarının çalıştığı kuruma bu durum resmi yollardan bildirilecek ve makale direkt olarak reddedilecektir. Dergimize gönderilen makalelerin yayın sürecinde, tüm bileşenlerinin; yayıncı, editörler, yazarlar, hakemler ve okuyucuların etik ilkelere uymaları gerekir. Bu nedenle Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’nin yayın etiği ile açık erişim politikası da, Yayın Etiği Komitesi’nin (Committee on Publication Ethics, COPE) açık erişimde yayınladığı kılavuzlar ve politikalar doğrultusunda (Örneğin “Yayın Etiği Komitesi (COPE) Davranış Kuralları ve Dergi Editörleri İçin En İyi Uygulama Kılavuzları; “Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors” ve “COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors”) yayın sürecinin tüm bileşenlerinin etik ilkelere uymasını gerektirmektedir. Dergimize gönderilen makaleler intihal engelleme programı iThenticate ile taranmakta ve basıma uygun olmayan makaleler değerlendirmeye alınmamaktadır. Dergimize yayın başvurusunda yada sonrasında herhangi bir ücret alınmamaktadır.

Editör, Editör Yardımcıları ve Alan Editörlerinin Etik Sorumlulukları
• Editörler, makalelerin yayımlanmasına karar verirken, makalelerin özgün olmasına, bilimsel alanyazına, okuyucu, araştırmacı ve uygulayıcılara katkı sağlamasına özen gösterirler.
• Editörler, makalelerle ilgili olumlu ya da olumsuz karar verirken, makalelerin özgün değeri, alana katkısı, araştırma yönteminin geçerli ve güvenirliği, anlatımın açıklığı ile derginin amaç ve kapsamını göz önünde tutarlar.
• Editörler, başvurusu yapılan makalelerin önemli sorunu olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına alır, olumlu hakem önerilerini göz önünde bulundurur, ciddi sorun olmadıkça önceki editör(ler)ce verilen kararları değiştirmezler.
• Editörler, makaleleri alan editörleri ve hakemlerin uzmanlık alanlarını dikkate alarak gönderir, değerlendirmelerin yansız ve bağımsız yapılmasını desteklerler.
• Editörler, makalenin yansız değerlendirilmesi için editörler, hakemler ve yazar(lar) arasındaki çıkar çatışması-çıkar birliği olup olmamasını göz önüne alırlar.
• Editörler, hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması ve sürekli güncellenmesi için arayış içinde olurlar.
• Editörler, akademik görgü kurallarına uymayan ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellerler.
• Editörler, dergi yayın süreçlerini yayın politikaları ve kılavuzlara uygun işletilmesini sağlar, süreçte görev alanları yayın politikaları konusundaki gelişmelerden bilgilendirir, gerektiğinde eğitim programı hazırlarlar.
• Editörler, değerlendirilen makalelerdeki kişisel verilerin korunmasını sağlarlar; yazar, hakem ve okuyucuların bireysel verilerini korurlar.
• Editörler; görevi kötüye kullanmaya karşı önlem alırlar. Görevi kötüye kullanmaya yönelik yakınmalar olduğunda, nesnel bir soruşturma yaparak, konuyla ilgili bulguları paylaşır.
• Editörler, makalelerdeki hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirmelerin düzeltilmesini sağlarlar.
• Editörler, yayınlanan makalelerin fikri mülkiyet hakkını korur, ihlal olması durumunda derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunurlar. Ayrıca yayımlanan makalelerin içeriğinin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi konusunda gerekli önlemleri alırlar; özgünlük-benzerlik denetimini yaparlar.
• Editörler, Dergide yayımlanan makalelere yönelik tutarlı eleştirileri dikkate alırlar, eleştirilen makalelerin yazar(lar)ına yanıt hakkı tanırlar.
• Editörler olumsuz sonuçları içeren çalışmaları da göz önünde bulundururlar.
• Editörler, Dergiye iletilen yakınmaları inceler ve gerekli açıklamaları yaparlar.

Hakemlerin Etik Sorumlulukları
Makale değerlendirme sürecinde hakemler yazarlar ile doğrudan iletişim kuramaz; makale değerlendirme formları ve metin üzerinde belirtilen notlar ile düzeltme istemleri dergi yönetim sistemi üzerinden editörlerce yazar(lar)a iletilir. Dergimize yayın başvurusu yapılan makaleleri değerlendirecek hakemler şu etik sorumlulukları taşımalıdır:
• Hakemler yalnız uzmanlık alanı ile ilgili makaleleri değerlendirmeyi kabul etmelidir.
• Hakemler, değerlendirmeyi yansızlık ve gizlilik içinde yapmalıdır. Bu ilke gereğince inceledikleri makaleleri değerlendirme sürecinden sonra yok etmeli, ancak yayınlandıktan sonra kullanmalıdırlar. Uyruk, cinsiyet, dinsel inanç, siyasal inanç ve ticari kaygılar, değerlendirmenin yansızlığını bozmamalıdır.
• Hakemler, çıkar çatışması-çıkar birliği olduğunu anladıklarında, makaleyi değerlendirmeyi reddederek, editörlere bilgi vermelidir.
• Hakemler, değerlendirmeyi akademik görgü kurallarına uygun biçimde, yapıcı bir dille yapmalı; hakaret ve düşmanlık içeren kişisel yorumlardan kaçınmalıdır.
• Hakemler değerlendirmesini kabul ettikleri makaleyi süresi içinde değerlendirmelidirler.

Yazarların Etik Sorumlulukları
Dergimize makale başvurusu yapan yazar(lar)ın etik sorumlulukları:
• Yazar(lar), başka yerde yayımladıkları ya da yayımlanmak üzere gönderdikleri bir makalesini, Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi'ne göndermemelidir.
• Yazar(lar), Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi'ne özgün makale göndermelidir.
• Yazar(lar), makale yazımı sırasında yararlandıkları kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda doğru biçimde yollama (atıf) yapmalıdır.
• Makaleye katkı sağlamayan kişilerin adı, yazar olarak yazılmamalı, yayımlanmak üzere başvurusu yapılan bir makalenin yazar sırasını değiştirme, yazar çıkartma, yazar ekleme önerilmemelidir.
• Yayınlanma başvurusu yapılan makaleyle ilgili çıkar çatışması-çıkar birliği olan kişileri editörlere bildirmelidir.
• Değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan makalelerine ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda beklenen bilgileri Editörlere sunmalıdırlar.
• Yazar(lar), makalelerinde kullandıkları verilerin kullanım haklarına, araştırma-çözümlemelerle ilgili izinlerin ya da üzerinde araştırma yaptıkları katılımcıların onayının alındığını belgelemelidirler.
• Yazar(lar), etik kurul kararı gerektiren çalışmalarında etik kurul onayı aldığını; etik kurul adı, karar tarihi ve sayısı aday makalenin ilk-son sayfasında ve yöntem bölümünde belirtmeli, etik kurul kararını gösteren belgeyi makalenin başvurusuyla birlikte sisteme yüklemelidir. Etik kurul belgesi belgesi alınması, yapılan yayında belirtilmesi ve oluşabilecek her türlü olumsuzlukların sorumluluğu tamamiyle yazar'a (lar) aittir. 


YAYIN İLKELERİ:
1. Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen yazılar daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış ve halihazırda yayınlanmak üzere sunulmamış olmalıdır.

2. Dergide Türkçe ve İngilizce dillerinden herhangi biri ile yazılmış yazılar yayınlanır. Dergide yayımlanan çalışmaların bilim ve dil bakımından sorumluluğu yazar/yazarlarına aittir.

3. Dergimizde sadece akademisyenlerden gelen çalışmalar değil, araştırmacı ve uygulamacılardan gelecek çalışmalarda değerlendirmeye alınacaktır.

4. Daha önce konferanslarda sunulmuş ve tam metin olarak yayınlanmamış, sadece özeti yayınlanmış çalışmalar, çalışmada belirtilmek üzere yayın değerlendirme sürecine kabul edilebilir.

5. Dergimize makaleler elektronik ortamda gönderilmelidir. Makalelerin web sitesi üzerinden online gönderilebilmesi ve hakem değerlendirme sürecinde makalenin hangi aşamada olduğunun takip edilebilmesi için Dergi’ye üye olunması ve giriş yapılmış olması gerekmektedir. Derginin sitesine girilen kişisel bilgiler yalnızca derginin açıklanan amaçları için kullanılacak ve başka hiçbir amaç veya hiçbir taraf için ulaşılabilir olmayacaktır.

6. Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen makalelerin hakem süreci ile ilgili bilgilendirme yazarlara sistem üzerinden yapılmakta ve ayrıca sistem üzerinden değerlendirme raporları yazarlar tarafından kolaylıkla takip edilebilmektedir.

7. Dergimize gönderilen makaleler word formatında olacaktır. Dergi kurallara uygun olarak yapılmayan yüklemeler değerlendirme sürecine alınmaz.

8. Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen makaleler şekil ve içerik yönünden ön incelemesi yapıldıktan sonra en az iki hakeme gönderilmektedir. Hakemlerden olumlu görüş alınan yazılar yayım sürecine alınır. Hakemlerden bir olumlu ve bir olumsuz rapor alınması halinde çalışma Dergi Editörlüğü tarafından uygun görülmesi halinde üçüncü bir hakeme gönderilir.

9. Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne makale gönderen yazar(lar), Dergi’nin söz konusu hakem değerlendirme koşullarını ve sürecini kabul etmiş sayılır(lar).

10. Dergi konusuna, yazım veya dil bilgisi kurallarına uymayan yazılar ön inceleme sonrasında Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisince hakemlere gönderilmeden yazar/lar'a iade edilir. Ön değerlemeye alınan yazılara ilişkin yazarlarından her türlü şekil ve içerik değişiklikleri istenebilir.

11. Mizanpaj çalışması sırasında yazar (lar)a kontrol ve düzeltme amaçlı yapılan gönderilere belirtilen sürelerde cevap vermek durumundadır. Belirtilen sürelerde cevap vermeyen yazar(lar)ın makaleleri bir sonraki sayıda değerlendirilmek üzere ertelenir.

12. Değerlendirme süreci tamamlanan makaleler gönderiliş tarihi itibariyle sıralanır ve derginin ilgili sayısında yayımlanır. Yayına kabul edilen makaleler için yazara/lara istemesi halinde yayına kabul yazısı gönderilir.

13. Hakemler'den gelen raporlar doğrultusunda, makalenin yayınlanmasına, rapor çerçevesinde yazar/lar'dan düzeltme, ek bilgi ve kısaltma istenmesine veya yayınlanmamasına karar verilmekte ve bu karar yazar/lar'a sistem üzerinden bildirilmektedir. Yazar(lar), hakemler tarafından istenilen bütün değişiklikleri yapmakla yükümlüdür. İstenilen değişiklikler yapılmadan çalışmalar yayınlanmaz.

14. Dergide yayımlanması kabul edilen ve yayımlanan yazıların, yazılı ve elektronik ortamda tüm yayın hakları Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne aittir.

15. Dergide yayımlanan çalışmalar için yazar(lar)a telif ödemesi yapılmamaktadır. Yayına kabul edilen veya yayımlanan makaleler ile ilgili olarak yazar veya yazarlar telif hakkını hiçbir prosedüre gerek kalmaksızın doğrudan Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne (BMBAD) dergisine devretmiş olurlar.

16. Dergide yayımlanan yazılardaki görüşler, etik kurul belgesi gereken çalışmalardaki sorumluluk çalışmanın yazarlarına aittir.

17. Yayına kabul edilen veya yayımlanan makaleler, Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’nin yazılı izni olmaksızın herhangi bir şekilde çoğaltılamaz ve yayımlanamaz. Ancak, kaynak göstermek şartıyla alıntı yapılabilir.

18. Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi’ne gönderilen ve hakem süreci başlatılan çalışmaların yazar(lar) tarafından geri çekilmesi / hakem sürecinin iptal edilmesi mümkün olmadığı gibi bilimsel etik anlayışa da uygun değildir. Bu hususun yazarlarca dikkate alınarak yayının dergimize gönderilmesi, tarafların olası emek ve zaman kaybı ile birlikte akademik etik mağduriyetlerini de önleyecektir.

19. Araştırma konusu makale ve yazı herhangi bir kurum tarafından destek görmüş veya tezden üretilmiş ise bu durum eser başlığının son kelimesi üzerine (1) konularak aynı sayfada dipnot olarak belirtilmelidir.

20. Mühendislik Bilimleri ve Araştırmaları dergisi editör kurul üyeleri tarafından yapılmış sınırlı sayıda makale yıl içerisinde yayınlanacak sayılarda yayınlanabilir.

ETİK KURUL İZNİ
25 Şubat 2020 tarihli ULAKBİM kararına göre hayvanlar ve insanlar üzerindeki çalışmalarda [yaş sınırlaması olmaksızın] Etik Kurul Onayı alınmış olması gerekmektedir. Alınan onay makalenin yöntem kısmında belirtilmelidir. Etik kurul onayı makale ile birlikte sisteme yüklenmelidir. Bu şartları sağlamayan çalışmalar değerlendirmeye alınmadan yazarına(larına) iade edilecektir.

Etik Kurul izni gerektiren araştırmalar aşağıdaki gibidir.

- Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen her türlü araştırmalar

- İnsan ve hayvanların (materyal/veriler dahil) deneysel ya da diğer bilimsel amaçlarla kullanılması,

- İnsanlar üzerinde yapılan klinik araştırmalar,

- Hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalar,

- Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif çalışmalar,

Etik Kurul İzni Gerektiren ve Yayına Kabul Edilen Çalışmalar
Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda, izinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca makale ilk/son sayfasında yer verilmelidir.