Dijital Çağda Sanat Eserinin Biricikliği Üzerine

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 2, 139 - 151, 05.08.2022

Batu Bozoğlu , Eda Çekil Konrat

Öz

Walter Benjamin’in “Mekanik Yeniden Üretim Çağında Sanat Eseri” metninde tartışmaya açtığı sanat yapıtının biricikliği sorunsalı, yeniden üretim tekniklerinin gelişmesi ve çeşitlenmesi dolayısıyla günümüz dijital çağında da geçerliliğini korumaktadır. Benjamin, üretilen kopyaların, sanat yapıtının şimdi ve buradalığını kırdığını ve bu kırılmanın sanat eserinin demokratikleşmesinin yolunu açtığını söylemektedir. Sidney Tillim, Bruno Latour ve Adam Lowe ise Benjamin’in öngörüsünün, mekanik kopyanın kendisine özgü bir biricikliğe sahip olması sebebiyle gerçekleşmediğini ifade eder. Dijital çağda ise bu durum tersine dönmektedir. Günümüzde orijinal ve kopya arasındaki farkın tartışmalı durumu, sanat piyasasını sanat yapıtının biricikliğini yeniden tahsis edecek yöntemler aramaya itmektedir. Kurumlar NFT gibi yöntemlerle dijital sanat yapıtının biricikliğini, sanatçı emeğini künyelenen bir sistem üzerinden yeniden tahsis etmektedir. Bu çalışma dijital çoğaltma tekniklerinin, sanat piyasasının işleyişini ve günümüz çağdaş sanatçılarının üretim pratiklerini nasıl şekillendirdiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda öncelikle sanat eserinin biricikliğine dair tartışmalar, yapılan literatür çalışmasıyla bir araya getirilmiştir. Bu tartışmalar içinde yer alan çağdaş sanat eserlerinden örnekler, Jay David Bolter, Blair MacIntyre, Maribeth Gandy ve Petra Schweitzer tarafından tanımlanan sanat eserinin transparan ve hipermedyatik nitelikleri çerçevesinde analiz edilmiştir. Sonuç olarak, dijital çağda sanat piyasasının orijinale olan bağımlılığına istinaden yeni sistemler ürettiği görülmektedir. Sanatçılar ise özellikle yapay zeka temelli üretimlerinde, sanat eserinin biricikliğine dair yaklaşımlarını, eseri doğrudan sahiplenme tercihleriyle ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Sanat, Dijital Sanat, Aura, Generative Sanat, NFT

On the Here-and-Now of the Work of Art in the Digital Age

Öz

First brought up by Walter Benjamin in his paper “The Work of Art in the Age of Mechanical Reproduction,” the question of aura remains relevant today as the methods of reproduction improve and proliferate in our digital age. Benjamin argues that the advent of the copy leads to the elimination of the artwork’s aura, and this elimination paves the way for the democratization of the artwork. On the other hand, Sidney Tillim, Bruno Latour and Adam Lowe challenged him by recognizing that the mechanically reproduced copies also hold distinctive auras. In the digital ages, these distinctions have reversed. Today’s issue of authenticity of the digital copy pushes the art institutions to look for alternative ways to reinvent the uniqueness of the original. Using the blockchain technology and Non-fungible Tokens as a digital license, they try to establish an original by authenticating a copy as the sole recipient of the artist’s labor. This paper aims to identify the effects of the techniques of digital reproductions on the practices of contemporary artists and the art industry. To this end, the arguments on the aura of the digital artwork are presented with a literature review; followed by a selection of case studies from contemporary digital artworks, using the categorizations of transparency and hypermediacy outlined by Bolter et al. In conclusion, it is seen that, in the digital age, the art industry creates new systems based on its dependence on the original, while contemporary artists present their views on the subject through their preferences on the methods of claiming authorship in their AI generated artworks.

Anahtar Kelimeler

Contemporary Art, Digital Art, Aura, Generative Art, NFT

Kaynakça

• Artut, S. (2019). Yapay zekâ olgusunun güncel sanat çalışmalarındaki açılımları. İnsan&İnsan, 6(22), 767-783. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.478162
• Benjamin, W. (1993). Tekniğin olanaklarıyla yeniden üretilebildiği çağda sanat yapıtı. Pasajlar içinde (A. Cemal, Çev.) 45-76. Yapı Kredi Yayınları.
• Bolter, J. D., MacIntyre, B., Gandy, P., Schweitzer, P. (2006). New media and the permanent crisis of aura, Thousand Oaks & New Delhi, 12(1), 21–39.
• Chung, S. (2017). Drawing Operation. Sougwen Chung. https://sougwen.com/project/drawingoperations-memory (08.11.2021).
• Gencer, C. (2001). Net.art mı? O da ne? Sanat Dünyamız, (81), 55-59.
• Goulding, C., Derbaix, M. (2019). Consuming material authenticity in the age of digital reproduction. European Journal of Marketing, 53(3), 545-564.
• Howcroft, E., Carvalho, R. (2021, 1 March). How a 10-second video clip sold for $6.6 million. Reuters. https://www.reuters.com/business/media-telecom/how-10-second-video-clip-sold-66-million-2021-03-01/ (02.11.2021)
• Jeffrey, S. (2015). Challenging heritage visualisation: beauty, aura and democratisation. Open Archaeology, (1) 144-152.
• Jones, S. (2010). Negotiating authentic objects and authentic selves: Beyond the deconstruction of authenticity. Journal of Material Culture, 15(2),181–203.
• Latour, B., Lowe, A. (2011). The migration of the aura exploring the original through its facsimiles. Switching Codes Thinking Through Digital Technology in the Humanities and the Arts, University of Chicago Press, 275-297.
• McConaghy, M., McMullen, G., Parry, G., McConaghy, T., Holtzman, D. (2017). Visibility and digital art: blockchain as an ownership layer on the ınternet. Strategic Change, 26(5), 461-470.
• McCormack, J. (2019). Jon McCormack: Fifty Sisters. Art Show Archives. https://digitalartarchive.siggraph.org/artwork/jon-mccormack-fifty-sisters/ (11.01.2022).
• Tillim, S. (1983). Since the late 18th century the function of art as a form of value, and how that value was to be defined, has been anything but clear. New York: ArtForum, 21(9), 67-73.
• Ulay, F. (2001). Tek başına ama hep birlikte: Net.Art. Sanat Dünyamız, (81). Yapı Kredi Yayınları.
• Yetişkin, E. (2016). Robot şair Deniz Yilmaz’in ilk şiir kitabi Tüyap’taydı. Sanatatak. http://www.sanatatak.com/view/robot-sair-deniz-yilmazin-ilk-siir-kitabi-imza-gunu-tuyaptaydi (10.11.2021).